İnvestisiya əvəzində daimi yaşayış icazəsi: Bu yanaşma ölkəmiz üçün nə qədər aktualdır?

Hər bir dövlət həm yerli, həm də xarici investisiyalar cəlb etməkdə maraqlıdır. Qlobal iqtisadi böhran və pandemiya şəraitində bu, xüsusilə vacibdir.

Azərbaycanda xarici investorları ölkəyə cəlb etmək üçün müxtəlif tədbirlər həyata keçirilir. Yaşayış icazəsi (oturum izni) almaq prosedurunun sadələşdirilməsi Azərbaycan iqtisadiyyatına investisiya qoymaq istəyən əcnəbilərin sayını artırmaq üçün addımlardan biri ola bilərmi?

Rusiyada belə bir tədbir görməyə qərar verdilər və bu ölkədə Nazirlər Kabineti xarici investorlar və onların ailə üzvləri üçün yaşayış icazəsi almaq prosedurunu sadələşdirəcək. Onlar üçün müvəqqəti yaşayış icazəsi almaq mərhələsi istisna ediləcək.

Şərtlər arasında şəxsin sərmayəsinə 15 milyon rubl yatırımı olan bir rus şirkətinə sahib olmaq lazımdır. Rusiya Federasiyası ərazisində fəaliyyət göstərən xarici bir şirkətə sahib olduqda, investisiya məbləği onsuz da 50 milyon rubldan az olmamalıdır. Bundan əlavə, şirkətlərin hər biri sahibinin Rusiya Federasiyasında yaşayış icazəsi almaq istəyi zaman, ölkədə ən azı üç il işləməlidir. Bir əcnəbi bir rus şirkətinə bir hissə satın almadan və səhmdar statusu almadan 15 milyon rubl investisiya yatıra bilər. Şirkət, ayrıca ən az üç il mövcud olmalı, ən azı altı milyon rubl vergi ödəməli və ən azı 25 nəfəri işlə təmin etməlidir. Başqa bir seçim - fərdi biznesmen olmaq, bu işə on milyon rubl investisiya qoymaq və on Rusiya vətəndaşını işə cəlb etməkdir.

Avrasiya Miqrasiya Təşəbbüsləri Platformasının təsisçisi, Azərbaycan Dövlət Miqrasiya Xidməti yanında İctimai Şuranın sədri Azər Allahverənov AYNA-ya açıqlamasında bu məsələnin Rusiya üçün aktual olduğunu deyib: “Rusiya böyük miqdarda investisiya qoymaq istəyən çox sayda xarici investorun olduğu nəhəng bir ölkədir. Ancaq ölkəmizdə hər şey fərqlidir. Əsasən Türkiyə, İran və Rusiyadan olan xarici investorlar ölkəmizdədir və Rusiyadan gələn investorların əksəriyyəti orada yaşayan azərbaycanlılardır”.

“İnvestor, ilk növbədə vergi, gömrük, hüquqi sahəni araşdırır və miqrasiya sahəsi onun üçün ilk prioritet üçlüyə daxil edilmir. Buna baxmayaraq, bu məqamı da araşdırmalı və xarici investorların belə bir qərara nə qədər maraq göstərəcəyini anlamalıyıq. Birincisi, nə qədər xarici investorun Azərbaycanda yaşamaq üçün icazə almaq istədiyi və neçə nəfərin artıq icazə aldığı barədə məlumat yoxdur. İnvestor olan xaricilər var və qanunvericiliyimizdə müəyyən edilmiş prosedurlar çərçivəsində oturum izni alırlar”, - deyə o bildirib.

Mütəxəssis qeyd edib ki, bir əcnəbi iki il müddətinə müvəqqəti yaşamaq üçün icazə alır, sonra Miqrasiya Məcəlləsinin bir maddəsi qüvvəyə minir: “Bu qanuna əsasən, Azərbaycan Respublikası ərazisində iki il fasiləsiz yaşayan əcnəbilər və vətəndaşlığı olmayan şəxslər müvafiq icazə ilə daimi yaşayış izni üçün müraciət edə bilərlər. Rusiyada müəyyən tələblərə cavab verən investorlar üçün prosedur asanlaşdırılacaq və müvəqqəti yaşayış icazəsi mərhələsini adlayacaqlar. Bu, müəyyən dərəcədə prosedurun asanlaşdırılması hesab oluna bilər, lakin bu məsələ ilə bağlı bizdə kütləvi bir müraciətlər olmayıb”.

Allahverənovun sözlərinə görə, qanunvericiliyimizə nəzərdə tutulur ki, bir xarici investor ən az 500 min manat investisiya qoymağa hazırdırsa, onun müvəqqəti oturum izni ala bilməsi və daha sonra daimi yaşamaq üçün müraciət etməsi mümkündür: “Deyək ki, investisiya paketi üç il, müvəqqəti yaşayış izni isə yalnız iki il üçün nəzərdə tutulub və nəzəri olaraq, bu müddətdən sonra insvestor daimi yaşayış icazəsi almayacağından narahat ola bilər. Lakin bizim miqrasiya qanunvericiliyimiz liberal və çevikdir. Bir insan daimi yaşamaqdan imtina etsə belə, ona daha iki il müvəqqəti yaşamaq icazəsi veriləcək. Ölkədə 2 il müvəqqəti yaşadıqdan sonra daimi yaşayış icazəsi almaq imkanı burada ən az 100 min manata daşınmaz əmlak almış əcnəbilərlə yanaşı Azərbaycan banklarında müddətli depozit müqaviləsinə əsasən ən azı 100 min manat depoziti olanlar üçün də mövcuddur”.

“Yəni xarici investorların müvəqqəti yaşayış icazəsini adlayaraq yaşayış icazəsi almaq istəyinə mane olacaq heç bir ciddi maneə yoxdur. Ölkəmizdə mərhələli bir yanaşmaya riayət edirlər. Aydın bir tənzimlənmiş prosedur var. Bunu investorlarla əlaqəli olaraq dəyişdirsək, onda vəziyyəti iqtisadiyyata, elmə, mədəniyyətə və s. töhfələr verən digər miqrant kateqoriyaları üçün də dəyişməliyik. Məsələn, mühacir mühəndis ölkəmizə böyük qazanc gətirə bilər və niyə sadələşdirilmiş şəkildə daimi yaşayış izni ala bilmir, amma investor bunu edə bilər? Bu, hətta ayrıseçkilik kimi qəbul edilə bilər”, - deyə İctimai Şura sədri vurğulayıb.


Davamlı İnkişaf Tədqiqatları Mərkəzinin sədri Nəriman Ağayev də AYNA-ya açıqlamasında deyib ki, Rusiyada olduğu kimi, Azərbaycanda da bir investorla münasibətdə belə bir addım atmaq çətin olmaz: “Ancaq bunun ediləcəyi və müsbət nəticələrə gətirib çıxaracağı ehtimalı azdır. İnvestisiyalarının qorunması məsələləri, korrupsiya məsələsi həll olunmayana qədər böyük investorlar bununla maraqlanmayacaqlar”.

“Ölkəmizdə kiçik investorların sayı daha çoxdur. Lakin onlar tez-tez hər cür məhdudiyyətlərlə qarşılaşırlar və onların Azərbaycanda qalmaları üçün məsələyə yanaşmanı dəyişdirmək lazımdır”, - deyə ekspert fikrini tamamlayıb.

Müəllif: Elya Belskaya