Sümerlerin Orta Asya'dan gelmiş olabileceğini söylüyorlar. Bir Fransızca kitapta Sümerlerin Orta Asya'dan gelmiş olabileceği, dillerinin Ural-Altay dilleri grubundan olmuş olabileceği yazıldı. Atatürk de okuyor bunu ve bu satırların yanına "Önemli" diye bir not düşüyor. Dil Tarih Coğrafya Fakültesi kurulunca, orada Asuroloji yerine bölümün adını Sümeroloji koyduruyor. Önce Asurlar'ın sonra Sümerler'in dili çözüldü. Çünkü onların dili Sami dildi, yani Arapların dili gibi Akadça kökünden. Sonra adamlar dediler ki, Sümerler'in dili hiçbir dile benzemiyor ve nereden geldikleri belli değil.
Şimdi genel olarak Batı'da düşünce bu. Ama ben yaptığım çalışma ile Sümerlerin Orta Asya'dan oraya geldiğini gösterdim. Ural Altay dillerinde Japonca'da ve Korece'de kökleri ve anlamları aynı olan bin kadar kelime var... Daha sonra, bazı araştırmacılar, buldukları bu kökleri, MÖ.7000'e kadar götürdüler. Ve bu kelimelerin içinde yarı yarıya Sümerler'in kullandığı kelimeler bulundu. Bunlar tarımla, hayvancılıkla, tekstille ilgili kelimeler.
Yani Orta Asya'da o zaman bunlar var ve sümerler de bunlarla birlikte gelmişler. Daha sonra matematik, astronomi ve yazıyı buluyorlar. Türkmenistan'da bir taş buldular, onu da MÖ.6000 yılına götürüyorlar, üzerinde Sümerlerin ilk yazı işaretlerinden bazılarını buldular.
Günü 12 saat olarak yapmışlar. 60 tabanlı sayı bulmuşlar, dereceler için son derece önemli, hesaplar hep 60 tabana göre yapılmış. Bir saatin 60 dakikadan, bir dakikanın 60 saniyeden oluşması ya da dairede 360 derece olması gibi...Geometri ve cebirin ilk formüllerini ortaya koyan Sümerler'in matematik bilgileri, günümüz matematiğin temeli olarak kabul edilir. Astronomiyi, burçları biliyorlar, hatta adlarını aynen devam ettiriyoruz. Kepler'e kadar bilinen ilk beş gezegeni Sümerler keşfetmişti.
Sümerler Türkler'in bir kolu, başka çare yok!
Türkler daha önceden vardı ve dağıldılar. Orta Asya'da muazzam taşkınlıklar olmuş, Türklerin yaşadığı ova deniz haline gelmiş. Oradan Aral dolmuş ve Hazar'a akmış ve Anadolu'nun doğusuna kadar taşmış, bu bir tufan olayı. Tufan hikayesini Sümerler Gılgamış (Bilgimış'tır onun adı-SB) destanında yazmışlar. Oradan Tevrat'a, Tevrat'tan Kuran'a geçiyor. Türkler bir bütündü; o tufanda ölenler öldü, kalanlar dört bir tarafa kollar halinde dağıldılar. Sümerler de o kollardan biri. Sümerler diyor ki:
"Vaktiyle tek dilde konuşuyorduk, sonra tanrı kızdı bizim dillerimizi ayırdı."
Evet, 40 lehçeye ayrıldı gerçekten. Bu Türkler'de var sadece. Gittikleri yerlerin diline göre değiştiriyorlar dillerini. Türkmenistan'a, Özbekistan'a gidenler önce anlamasalar da kısa bir süre sonra kolayca anlamaya başlıyorlar, çünkü kökleri aynı. Tabii bana karşı çıkacaklar da olacaktır, ama bu konuda açılacak bir tartışma iyi olur.
Tarihte ilkler
Okullar
Soğuk Savaş
İki meslisli kongre
Vergi indirimi
Ecza rehberi
Ahlaki değerler
Atasözleri, deyişler
Hayvan hikayeleri
Edebi tartışmalar
Tufan
Yeniden doğuş
Edebi anıt: Bilgamış Destanı
Aşk şarkısı
Kütüphane kataloğu
Altın Çağ
Çiftçiler için takvim
Cennet kavramının ilk kullanımı
Gündelik iş kavramının ilk uygulaması
Sümer'in üretken ve özgür kadınları
Sümerler genellikle tek eşlidir. Evlilikler, hakim karşısında, kadın ve erkeğin şahitleri huzurunda gerçekleşiyor ve belgeleniyor. eğer tarafların evlilikle ilgili şartları varsa onlar da kaydediliyor.
Evlilik sırasında kadın, kadınlık görevini yapamayacak bir haldeyse, koca, karısının izniyle bir başka kadın alabiliyor. Ama, o, ikinci kadın oluyor ve karısı istemezse onu sokağa attırabiliyor.
İstanbul Arkeoloji Müzesinde bulunan bir anlaşma metninde, kadın diyor ki: "Ben şu isimli kadını kendime kardeş, kocama karı olarak aldım. Eğer kocam beni boşarsa, ben onu da alıp götürürüm."
Kadın boşanmak isterse kocasını mahkemeye verebiliyor ve tazminat da alabiliyor. Kadınlar ticaret yapabiliyor, kefil olabiliyor, tek başlarına tanık olabiliyorlar.
Ebelerin tümü kadın. Kadın doktorlar var, zaten sağlığın koruyucusu da tanrıçalar.
Katipler arasında az sayıda kadın bulunsa da, bazı şehirlerde dokumacılığı idare edenlerin tümü kadın. İpliğin yapılması, boyanması, kumaşın dokunup teslim edilmesine dek her şeyi kadınlar yapıyor. Müfettişler de kadın.
Sümer Atasözleri
* Zamanını boşa geçirdin ne işe yaradı?
* Madem ki biliyorsun, neden öğretmiyorsun?
* Çok yiyen uyuyamaz.
* Açık ağıza sinek girer.
* Kalpte olan düşmanlık getirmez, dildir düşman eden.
* Bir kez yalan söylersen, doğruyu söylesen de inanılmaz.
* Yürürken ayağını sıkı bas.
* Arkadaşlık bir gün sürer, akrabalık sona dektir.
* İyi giyinen kimsenin önünde herkes eğilir.
* Köpeksiz köyde tilki bekçidir.
* Gümüşü olan mutlu olabilir, arpası olan mutlu olabilir, hibir şeyi olmayan rahat uyur.
* Bey gibi yaparsan köle gibi yaşarsın, köle gibi yaparsan bey gibi yaşarsın.
* Baharatın hiçbiri kadın kadar güzel kokmaz.
* Öleceğiz harcayalım, uzun yaşayacağız biriktirelim.
Muazzez İlmiye Çığ
Müze Dergi
Teref.az