PKK silahı yerə qoyduqdan sonra digər kürd terrorçu təşkilatların gələcək planları və perspektivləri haqqında sual yaranır.
1. PKK-nın silahı yerə qoyması nə deməkdir?
Əgər “PKK silahı yerə qoyur” ifadəsi yalnız PKK-nın Türkiyə dövlətinə qarşı fəaliyyətlərini dayandırmasıdırsa, bu birbaşa digər qrupları əhatə etmir, çünki:
PKK Türkiyə mərkəzli bir təşkilatdır, əsas döyüş sahəsi Türkiyənin cənub-şərqi və İraqın şimalıdır.
Onun Suriyada PYD/YPG, İranda isə PJAK adlı qolları mövcuddur, amma onların fəaliyyət istiqamətləri fərqlidir. Amma PKK digər kürd terrorçu qruplaşmalardan fərqli olaraq əsas hədəfi bir başa Türkiyə dövlətidir.
2. PJAK və PYD də silahı yerə qoyacaqmı?
PJAK (Partiya Jiyana Azad a Kurdistanê) – İranın kürd bölgələrində fəaliyyət göstərir. PKK ilə ideoloji və təşkilati bağlılığı var, amma qərarları müəyyən dərəcədə müstəqildir. PKK silahı yerə qoysa belə, PJAK-ın İrana qarşı fəaliyyətlərini dayandırması üçün ayrıca bir siyasi-diplomatik proses lazım olacaq.
PYD/YPG (Suriyada) – Suriya kürdlərinin təşkilatıdır və ABŞ da daxil olmaqla Qərb tərəfindən dəstəklənib. Onlar özlərini “müdafiəçi güc” kimi təqdim edirlər və əsas hədəfləri Suriyanın şimalında muxtariyyət saxlamaqdır. PKK silahı yerə qoysa belə, PYD/YPG-nin fəaliyyətləri Suriyada davam edə bilər, çünki onların əsas rəqibi Türkiyə deyil, İŞİD və digər Suriya müxalifləri olub.
3. Digər kürd təşkilatları necə olacaq?
PKK ilə birbaşa bağlı olmayan kürd təşkilatları (məsələn, KDP və YNK İraqda, Komala və KDPI İranda) fərqli hədəflərə sahibdirlər və PKK-dan asılı deyillər. Onların mövqeyi PKK-dan müstəqil şəkildə formalaşır.
PKK-nın silahı yerə qoyması ən yaxşı halda PJAK və PYD-yə təsir edə bilər, amma bu avtomatik olmayacaq. Hər birinin ayrıca siyasi və regional hədəfləri var. Türkiyə, İran, Suriya və İraq arasında geniş regional anlaşma və zəmanətlər olmadan bütün kürd silahlı qrupların eyni anda silahı yerə qoyması çox çətindir. Çünki kürdlər yaşayan ərazilərdə İŞİD və iran yönümlü qüvvələrlə də kürdlər arasında münaqişələr var. Bu məsələ yəqin ki, Amerikanın vasitəçiliyi ilə Türkiyə ilə müzakirə edilə bilər.
Джавид Дамирли
TEREF