Dünya, bölgəmiz sürətlə dəyişir, yeni çağırışlar, yeni təhlükələr, amma həm də yeni fürsətlər, imkanlar yaranır. Azərbaycanın 44 günlük Vətən Savaşından hərbi qələbə ilə çıxması sülh danışıqlarında ciddi üstünlük saxlamağa imkan versə də, paralel olaraq qalib ölkənin sülh quruculuğunda yeni davranış qaydalarının mənimsəməsinə də səbəb olmalıdır.
Qələbənin məsuliyyəti ağırdır, xalqın gözləntiləri, beynəlxalq güclərin istəkləri artıb – xalq rifah halının yüksəlməsini, tərəfdaş olan-olmayan ölkələr isə Azərbaycanın Xankəndi və ətrafında yaşayan erməni əsilli azərbaycanlıların gələcək taleyi ilə bağlı “yol xəritəsi” gözləyir.
Xankəndi və ətrafında yaşayan erməni əslilli azərbaycanlılara, “ölkə vətəndaşlarının tamamının hansı haqları, hüquqları varsa, sizin də eyni durumunuz olacaq”, deməklə iş bitmir - əvvala ölkə vətəndaşlarının tamamının haqq-hüquqlarının qorunması ilə bağlı, yumşaq desəm, ciddi problemlər var, ikincisi də 10 mln.-luq məmləkət vətəndaşlarının tamamının sosial-iqtisadi, seçki, təmsilçilik, hesabatlılıqla bağlı gözləntilərinin doğrulmadığı şəraitdə biz Xankəndi və ətrafında yaşayan erməni əsilli azərbaycanlılara nə təqdim edə bilərik ki?! Deməli Azərbaycan Dövləti olaraq Xankəndi və ətrafında yaşayanlarla birgə ölkədə yaşayan bütün vətəndaşlara yeni hədəf, yeni “vizion”, yeni sistem vəəd etməli, bu yolda addımların alqoritmini açıq şəkildə elan etməlidir.
Cənubi Azərbaycanda yaşayan onmilyonlarla soydaşımızın haqq-azadlıqları ilə bağlı söz sahibi olmamız, onlara təsir mexanizmləri yaratmağımız üçün Şimali Azərbaycan örnək olacaq, rifahı yüksək olan, ədaləti hər addımda hiss edilən məmləkət olmalıdır ki, sözümüzün çəkisi, təsirimizin cazibəsi yaransın – deməli, tək 10 mln.-luq Şimalda yaşayan vətəndaşlarımız üçün deyil də, həm də 30-40 mln. Cənubda yaşayan soydaşlarımız üçün örnək və əmsal yarada biləcək sistem qurmalıyıq.
Orta Asiya Türk Respublikaları üçün bizim “yumşaq güc” sayıla biləcək durumumuz var, onlar bizə Avropa kimi baxır, bizim musiqimizi, mədəniyyətimizi daha yaxın, doğma sayır – amma, bu nüfuzun dərinləşməsi, təsir mexanizmlərinin işlək olması üçün biz onlar üçün tək vizual olaraq “Avropa” olmağımız yetərli deyil, sistem olaraq da cazibədar, örnək ola biləcək duruma gəlməliyik. Yeri gəlkmişkən, sistem islahatları məsələsində Qazaxstan artıq bizi qabaqlayıb, deməli ən azından Xəzərin o tayında yaşayan qardaşlarımız üçün əmsal olmağı bacarmaq üçün idarəetmə təkmilləşməlidir. Orta Asiya Türk Respublikaları hələ də Azərbaycanda demokratiyanın, söz azadlığının onlardan çox olduğunu düşünür – həqiqətən də onların gözündə məhz belədir, bu üstünlüyü artırmaqla cəlbediciliyimizi saxlayıb-artırmalıyıq.
Xülasə, sürətlə dəyişən, qlobal dünyadan fraqmental dünyaya keçid baş verən bir durumda məmləkətimiz üçün tarixi şanslar, ciddi fürsətlər yaranır, amma indiki “sabitliyi” (sözün YAP mənasında) dəyər sayan sistemdə bu fürsətləri reallaşdırmaq mümkün deyil – daha dinamik, dəyişən dünyaya ayaq uyduran, ədaləti və rifahı hədəf elan edən yeni sistemə acil ehtiyacımız var...
Natiq Cəfərli
Teref.az