Son günlər dostum Azər Rəşidoğlu (Азер Рашидоглу)şiə məzhəbi daşıyıcıları ətrafında bir düşmənçilik ab-havası yaradılmasına, onların hamısının "iran agenti" elan edilməsinə etirazını bildirir. Onun narahatçılığını çox gözəl başa düşürəm. Mən də çox narahatam. Təəssüflər olsun ki, bizdə bu sahədə mövcud problemləri həll etmək əvəzinə, vaxtaşırı bu və ya digər məzhəb təmsilçilərini düşmən elan etmək dəbə çevrilib...
Əgər etnik mənsubiyyətindən asılı oımayaraq, bizim dindarların bir hissəsi digər dövlətlərin geosiyasi maraqlarını gerçəkləşdirən və bunun üçün məzhəb amilindən istifadə edən xarici dini və kəşfiyyat mərkəzlərinin təsiri altına düşürsə, bunun əsas səbəbini öz içimizdə axtarmalıyıq.
Birincisi, və ən əsası, unutmaq lazım deyil ki, islam öz ideoloji əsaslarına görə sosial-siyasi aktivliyi təbliğ edən dindir. İslam xristianlıqdan fərqli olaraq mütilik deyil, ədalətsizliyə qarşı üsyana çağırır.
Dövlət ideoloji əsaslarından, yəni sekulyar yoxsa teokratik olmasından asılı olmayaraq, cəmiyyətdə hakim ədalət meyarlarına uyğun olmalıdır. Əks təqdirdə dindən manipulyasiya əlati kimi istifadə edilməsi imkanları olacaq. Azərbaycanda ədalət əyarları çoxdan pozulub. Ona görə də xarici dini və kəşfiyyat mərkəzlərinin bu amildən digər dövlətlərin ğeosiyasi maraqları çərçivəsində hər iki istiqamətdə istifadə etmək cəhdləri tamamilə proqnozlaşdırılandır. Bir dövrlər Azərbaycanda vahhabilərə qarşı "maharibə" elan edilməsini yada salmaq kifayətdir...
İkincisi, bizim "milli" məsçidimizin olmamasını yadda saxlamaq lazımdır. Formal olaraq İsamın hər iki aparıcı məzhəbi qloballığa iddia edir. Amna fakt olaraq siəlik fars, sünnülük isə ərəb millətçiliyinin ideoloji əsasıdır. Həm də nəzərə almaq lazımdır ki, hər iki məzhəbin dini mərkəzləri,, müqəddəs yerləri bizə, yumşaq desək, dost olmayan etnosların milli dövlətlərinin ərazılərində yerləşib. Bu amil də bizim dini toplumlarımıza xaricdən təsir etmək, onları istiqamətləndirmək üçün geniş imkanlar yaradır. Axı doğrudan da bizim dindarların bir hissəsi Hələbdə türklərin qatili olan Qasım Süleymaniyə yas tutmuşdular, onu şəhid elan etmişdilər...
Üçüncüsü, təəssüflər olsun ki, iqtidarlar bir sıra hallarda öz konyuktur maraqları naminə cəmiyyətdə dini radikalizmi şirnikləndirirlər. Öz balalarını Avropada oxudub, onlar üçün orada mülklər alanlar, qərb tipli demokyatiyadan söhbət düşəndə "namusumuza və qeyrətimizə" olacaq təhdiddən, təcavüzdən danışırlar...
Və nəhayət, üçüncusü, bizim "milli" məsçid yaratmaq imkanlarımız, təəssüflər olsun ki, sıfra bərabərdir. Osmanlı Türkiyəsi 500 il ərzində buna nail ola bilmədi. Sultanların özlərini müsəlmanların xəlifəsi elan etməsinə baxmayaraq.
Ədalət əyarlarının bərpası, daha doğrusu desək, qismən də olsa yaradılmasının zəruriliyindən yuxarıda artıq yazmışam. Amma qeyd etməliyəm ki, problemin kadrlarla bağlı hissəsi də var.
Vallah, cənab Paşazadə ilə heç bir şəxsi problemim yoxdur. Onu çoxdan şəxsən tanıyıram. Amna cəmiyyətdə keçmiş "KGB agenti" və "alverçı" imici var. Özü də məncə əsassız deyil. Hamımız gözəl bilirik ki, SSRİ dövründə KGB ilə əməkdaşlıq etməyən şəxs həmin məqama çata bilməzdi. "Alverçiliyi" isə göz qabağındadır. Müsəlman icmalarında öndə gedənin şəxsiyyəntindən çox şey asılıdır. O hamıya nümunə olmalıdır. O mənəvi nüfuzu ilə icmanı düz yola yönəltmək imkanına malik olmalıdır. Cənab Paşazadə beləsi deyil...
Rauf Mirqədirov
3 aprel 2023-cü il
Vintertur, İsveçrə