Azərbaycan-Ermənistan sərhəddində ilk delimitasiya prosesi baş tutub.

Bu barədə Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan açıqlama verib.

Onun sözlərinə görə, Azərbaycanın Laçın və Ermənistanın Gorus rayonları arasında sərhəd xəttinin müəyyənləşməsi işləri aparılıb.
Gorus-Laçın yolunun Azərbaycan ərazisinə keçdiyi hissədə və ya Laçın dəhlizinin başlandığı ərazidə tərəflər artıq razılaşma əldə edib.

Paşinyan bildirib ki, sərhəd xətti ilə uyğunsuzluqları aradan qaldırmaq üçün Azərbaycandan və Ermənistandan kartoqraflar cəlb edilib.

Baş nazirin sözlərinə görə, 12 kilometrlik hissənin 7 kilometrində sərhədçilərin yerləşdirilməsi üçün məntəqələr müəyyənləşdirilib, 5 km-lik hissədə isə işlər davam edir.

Qeyd edək ki, bu Azərbaycanla Ermənistan arasında aparılan ilk delimitasiya prosesidir. Ötən il mayın 22-də Azərbaycan və Ermənistan liderləri arasında Brüsseldə keçirilmiş görüşündə sərhədlərin delimitasiyasına və demarkasiyasına dair komissiyanın yaradılmasına dair razılaşma əldə olunub. Bundan sonra Azərbaycan və Ermənistan Baş nazirlərinin müavinləri səviyyəsində iki dəfə görüş keçirilsə də, müzakirələr nəticəsiz başa çatıb.

Azərbaycanın Ermənistana təqdim etdiyi beş bəndlik sülh prinsiplərinə sərhədlərin delimiytasiyası və demarkasiyası da daxildir. Lakin Ermənistan indiyədək bu prosesdən yayınıb. Son günlər Laçın istiqamətində sərhəd xəttinin müəyyənləşməsi ilə bağlı razılığın əldə olunması delimitasiyanın davam etdiriləcəyinə ümidləri artırır.

Azərbaycan və Ermənistan arasında razılaşdırılmış sərhəd xəttinin olması Gorus-Laçın yolunda nəzarət buraxılış və gömrük məntəqələrinin quraşdırılması üçün hüquqi əsas yaradır.

Nikol Paşinyanın açıqlamasına görə, Ermənistan tərəfdən sərhəd məntəqələrində Milli Təhlükəsizlik Xidmətinin sərhəd qoşunları dayanacaq. Bu isə sərhəddin Azərbaycan ərazisinə aid hissəində Dövlət Sərhəd Xidməti qoşunlarının yerləşdirlməsini zəruri edir. Delimitasiya prosesi hər iki tərəfdən olan kartoqrafların da iştirakı ilə həyata keçirildiyindən Ermənistanın etiraz etməsi üçün heç bir əsas yoxdur.

Ona görə də yaxın vaxtlarda Azərbaycanın qanuni şəkildə Gorus-Laçın-Xankəndi yolunda sərhəd-buraxılış məntəqəsi quraşdıracağı gözlənilir.

Dia.az-ın məlumatına görə, politoloq İlqar Vəlizadə Cebhe.info-ya açıqlamasında bildirib ki, sərhəddin müəyyənləşdirilməsi işlərinin hər iki tərəfin ortaq məxrəcə gəlməsi və mütəxəssislərin iştirakı ilə həyata keçirilməsi universal prinsiplərdir:

"Bu baxımdan, həmin prosesi bütün Azərbaycan-Ermənistan sərhəd boyunca davam etdirmək olar. Amma son vaxtlar Ermənistan kütləvi informasiya vasitələrində Azərbaycanın Ordusunun Ermənistan ərazisinə keçərək postlar qurmasına dair yalan məlumatlar yayılıb. Təəssüflər olsun ki, bizim bəzi media orqanlarında və sosial şəbəkələrdə də bu feyk xəbərlər dərc edilib. Paşinyanın açıqlaması isə göstərir ki, Azərbaycan heç kimin torpağını zəbt etməyib. Sadəcə olaraq, Azərbaycan özünə məxsus əraziləri geri qaytarıb və həmin torpaqlarda möhkəmlənib.

Azərbaycanda bəzi KİV-lər belə feyk məlumatları yaymaqla düşmənin dəyirmanına su tökür. Bu isə Avropa İttifaqının Ermənistandakı mülki missiyasına lazımdır ki, belə yalan informasiyaların əsasında Azərbaycana təzyiq göstərsin. Ona görə də sosial şəbəkə istifadəçiləri ehtiyatlı davranmalıdır.

Delimitasiya və demarkasiya prosesinə gəlincə, sərhəddin müəyyən infrastrukturu qurulumalıdır. Yəni sərhəd-buraxılış, gömrük-keçid məntəqələri, müşahidə postları və sairə qurulmalıdır. Əgər sərhəddən yol keçirsə, deməli tərəflər bundan istifadə edirlər. Ona görə də sərhəd-buraxılış məntəqəsi olmalıdır. Bununla bağlı Azərbaycan tərəfinə heç kim irad tuta bilməz. Paşinyan özü də bildrimişdi ki, Ermənistan tərəfindən belə bir keçid məntəqəsi yaradılacaq. Əgər Ermənistan bu addımı atırsa, simmetrik olaraq Azərbaycan da sərhəd-buraxılış məntəqəsi yaratmalıdır”.

Qeyd edək ki, 2021-ci il noyabrın 26-da qəbul edilmiş üçtərəfli Soçi bəyannaməsi görə, Azərbaycanla Ermənistan arasında sərhədlərin delimitasiyası və demarkasiyası Rusiyanın iştirakı ilə aparılmalıdır. Rəsmi Moskva bu təşəbbüsünü həmin ərazilərə aid kartoqrafik xəritələrin Rusiya Müdafiə Nazirliyinin Baş Qərargahında saxlanılması ilə izah edir.

Lakin Laçın-Gorus sərhədədində əldə olunmuş razılaşma ikitərəfli qaydada, yəni Rusiyanın iştirakı olmadan baş tutub. Bu isə deməyə əsas verir ki, delimitasiya və demarkasiya prosesi gələcəkdə Rusiyanın iştirakı olmadan da davam etdirilə bilər.
İlqar Vəlizadə hesab edir ki, Rusiyanın texniki yardımı olmadan da sərhədləri müəyyənləşdirmək mümkündür:

“Üçtərəfli Soçi bəyannaməsində qeyd edilir ki, Rusiya tərəflərə müvafiq yardım göstərə bilər. Yəqin ki, bu, Azərbaycanın və Ermənistanın yardım üçün Rusiyaya müraciət edəcəyi halda mümkündür. Amma belə bir müraciət edilməsə, tərəflər özləri bu prosesi təmin edə bilər”.