İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahu ölkəsinin Kiyevlə “Dəmir Qübbə” raketdən müdafiə sistemlərini təhvil verməkdən imtina etməsinin səbəbini açıqlayıb. Hökumət başçısı hərbi əməliyyatlar zamanı texnikanın Rusiyanın əlinə keçə biləcəyindən ehtiyat etdiyini bildirib. İndi İsrail rəhbərliyi Moskva ilə “açıq və səmimi” dialoq qurub, bu dialoqda tərəflər Ukraynadakı mövcud vəziyyətlə bağlı fikir mübadiləsi aparır, lakin Yaxın Şərq oyunçusu hələ də Rusiya-İran əməkdaşlığının potensialından narahatdır.

Bu barədə “Nezavisimaya qazeta yazıb.

Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:

Netanyahu “Dəmir Qübbə” ilə bağlı mövqeyini Knesset (parlament) deputatları ilə görüşdə izah edib, onun qapalı hissəsi “Axios” portalı sayəsində məlum olub.

Baş nazir bildirib ki, raketdən müdafiə sistemi Kiyevə verilərsə, Rusiya tərəfinə, oradan isə İrana keçə bilər. İsrailin müvafiq qurumları hesab edir ki, Tehran yəhudi dövlətinin “çətirində” zəifliklər tapmaq üçün “Dəmir Qübbə”nin mühəndislik işində maraqlıdır. Bu ilin martında Amerikanın CNN telekanalı mənbələrə istinadla artıq İslam Respublikasının Qərb silahlarının dizaynını təkrar istehsal etməyə çalışdığına dair şübhələri artırıb.

Netanyahu görüş iştirakçılarına bildirib ki, onun hökuməti narahatlıqlarını xüsusi dialoq platforması vasitəsilə Moskvaya çatdırır. Bu, İsrailin Rusiya-İran hərbi-texniki əməkdaşlığının səviyyəsindən narahatlığına da aiddir, ona dair ABŞ və onun müttəfiqləri ayrıca ittiham xətti qurur. Rəsmilər ciddi şəkildə inanırlar ki, bu xətt üzrə tərəfdaşlıq hansısa mərhələdə yəhudi dövlətinin təhlükəsizliyinə zərbə vura bilər. Bununla belə, fikir mübadiləsi qarşılıqlı xarakter daşıyır. Rusiya tərəfi, baş nazirin sözlərinə görə, eyni zamanda, bu “açıq və səmimi” kanal vasitəsilə İsrailin Ukraynaya kömək etməyə hazır olmaması ilə bağlı arqumentlərini təqdim edir.

Vurğulanan neytrallığa baxmayaraq, Yaxın Şərq ölkəsi Kiyevə siyasi və humanitar dəstək verir. Bu kontekstdə diqqətəlayiq hadisələrdən biri Ukraynada “Tseva Adom” mülki xəbərdarlığı sisteminin quraşdırılması prosesi olub. “Times of Israel” qəzetinin yazdığına görə, o, sentyabr ayında tam formatda istifadəyə verilməlidir.

Deputatlarla təkbətək söhbətində Netanyahu İsrailin əvvəlki hökumətinin başladığı neytrallıq kursunu davam etdirəcəyinə söz verib. Parlamentariləri təəccübləndirən baş nazirin, əvvəlki hakim koalisiyanın bu istiqamətdə işləyib hazırladığı yanaşmalara müsbət münasibətidir.

Ola bilsin ki, “Dəmir Qübbə” problemi İsrailin iştirakı olmadan da həll edilsin. May ayında Senatda çıxış edən ABŞ Ordusunun Kosmos və Raketdən Müdafiə Komandanlığının rəhbəri general-leytenant Daniel Karbler deyib ki, ABŞ ordusunun ixtiyarında bu müdafiə vasitələrinin iki batareyası var. Onlardan birində mütəxəssislər yeni avadanlığın quraşdırılması üzərində işləyir, digəri isə Ukraynadan “tələb olarsa” orada yerləşdirilməyə tam hazırdır.

Bu görüşdə bəzi senatorlar qeyd ediblər ki, ABŞ hər il Yaxın Şərqdəki müttəfiqinə “Dəmir Qübbə”nin imkanlarını inkişaf etdirməyə kömək edir və buna görə də texnologiyanın ötürülməsinə mənəvi haqqı var.

Lakin görünən odur ki, Ukrayna hərbi teatrındakı silahların İranın əlinə keçməsi məsələsi İsraili çox ciddi narahat edir. İyunun 15-də “Newsweek”-in İsrail Müdafiə Ordusunda (IDF) yüksək vəzifəli mənbələri Kiyevin Qərb silahları ilə təminatının gec-tez onların bir çox istehsal sirlərinin Tehrana məlum olacağı ilə bağlı qorxularını bölüşüblər. Üstəlik, “Newsweek”in həmsöhbətləri əmindirlər ki, İslam Respublikasına “paket sirlərinin açılması” üçün ələ keçirilmiş Qərb istehsalı olan avadanlıqların verilməsi Rusiya-İran tərəfdaşlığının elementidir. IDF İran tərəfinin bu texnologiyalarla “Həmas” və “Hizbullah” qruplarına kömək etmək niyyətində olduğunu istisna etmir. Lakin ABŞ rəsmiləri bu qorxuları rədd edir.

Eyni zamanda, İsrailin Kremllə münasibətlərdə sadiq qaldığı model hələ də Qərb ölkələrinin yanaşmaları ilə ziddiyyət təşkil edir. İyunun 11-də Qüdsdəki Sergiyevski məhəlləsində Rusiya Günü şərəfinə təşkil olunan tədbir ev sahibi ölkənin rəsmilərinin iştirakı ilə keçirilib. Təbrik nitqini Likud partiyasını təmsil edən İsrailin kəşfiyyat və atom enerjisi naziri Gila Qamliel səsləndirib. Qəbulda yəhudi dövlətinin Rusiyadakı diplomatik missiyasının yeni rəhbəri Simona Halperin, İsrail Xarici İşlər Nazirliyinin protokol rəhbəri Gil Haskel, eləcə də baş nazir aparatı, Milli Təhlükəsizlik Şurası, Knesset və müxtəlif bələdiyyələrin nümayəndələri iştirak ediblər.

İsrail Xarici İşlər Nazirliyi vurğulayır ki, qurum əməkdaşlarının Ukraynada baş verən hadisələr fonunda Rusiya rəsmiləri ilə əlaqəni məhdudlaşdırmaq barədə hələlik göstərişləri yoxdur. Lakin bu o demək deyil ki, əməkdaşlığın digər sahələrində böhran əlamətləri sezilmir.

Keçən ay İsrailin “Channel 12” telekanalı mənbələrə istinadla xəbər vermişdi ki, vaxtilə Suriyada yoxa çıxan IDF əsgərlərinin qalıqlarının axtarışında Rusiya tərəfi ilə əməkdaşlıq dondurulub. Humanitar əməkdaşlığın bu aspekti iki dövlət arasında etimadın qurulması vasitəsi rolunu oynayıb və Netanyahu 2019-cu ilin aprelində Moskvaya səfəri zamanı onu mühüm ortaq dəyər kimi xarakterizə edib. //Reyting.az//