Amma bu, heç kimin diqqətini cəlb etməyib.
Mərkəzi Bank açıqlayıb ki, ötən il elektron ticarətin dövriyyəsi təxminən 41 milyard manat olub. O cümlədən, ölkədaxili elektron ticarət əməliyyatların həcmi təxminən 39 milyard, ölkəxarici isə təxminən 2 milyard manat olub.
Yəni, ötən il biz xaricdən onlayn formada 2 milyardlıq alış-veriş etmişik
Səmimi olaraq qeyd edim ki, bunlar heyrətləndirici rəqəmlərdir. Xatırladıram ki , cəmi 5 il öncə bu rəqəm ölkə üzrə 2 milyard olub. Yəni indi MB bildirir ki, son 5 ildə e-ticarət dövriyyəsi 20 dəfə artıb.
Hətta cəmi 2 il öncə , 2021-ci ilin sonunda e-ticaret dövriyyəsi , ümumi ticarət dövriyyəsinin təxminən 0.6 %-ni təşkil etmişdi , yəni 7 milyard olmuşdu – iki ilə artım 6 dəfə olub.
Amma burada bəzi anlaşılmaz və izahatına ehtiyac olan məqamlar da var.
Xarici e-ticarət anlaşılandır, əsasən Trendyol, Amazon, eBay, Aliexpress, Alibaba və s. platformaları üzərindən reallaşan onlayn alış-verişdir.
Bəs daxili dövriyyədə əsas xüsusi çəki necədir ?
Mərkəzi Bankın dedikləri ilə Statistika Komitəsinin e-ticarətin dövriyyəsinin hesablanması metodikası üst-üstə düşürmü ?
Bu qurumlar e-ticarət dövriyyəsinə nələri daxil edib ? Hansı nəqdsiz ödənişlər, hansı yerli onlayn platformalar üzərindən, hansı kateqoriya məhsulların satışı və xidmətlər bu dövriyyəyə daxil edilib ? Bütün nəqdiz ödənişlər bu kateqoriyaya daxil edilibmi?
Düşünürəm ki, e-ticarətin statistik göstəriciləri ilə bağlı metodikanın beynəlxalq normalara uyğunlaşdırılmasına ehtiyac var.
Yeri gəlmişkən, qonşu ölkələrdə də bu istiqamətdə sürətli irəliləyiş müşahidə olunur.
Məsələn, Qazaxıstanda cəmi 5 il öncə e-ticarət dövriyyəsinin xüsusi çəkisi 3-4% olmuşdrusa, indi bu rəqəm 12.5 faizdir.
Dünyada isə e-ticarət dövriyyəsi üzrə göstərici təxminən 15 -20 % ətrafındadır.
Osman Gunduz
TEREF