"1.000 yılı aşkın bir süre önce Maya ve Aztek medeniyetleri Mezoamerikan Top Oyunu ya da Pok-A-Tok (Aztekler tarafından Ōllamaliztli olarak da adlandırılır) olarak bilinen törensel bir spor oynamışlardır. Antik taş top sahalarının kalıntıları Meksika'nın dört bir yanına dağılmış olarak bulunmuştur; bilinen en eski saha Oaxaca Vadisi'ndeki Etlatongo'da yer almaktadır ve yaklaşık 1374 yılına tarihlenmektedir.
Bir oyundan çok daha fazlası olan Pok-A-Tok'un derin dini ve mitolojik anlamları vardı. Maya mitolojisine göre oyun, yeraltı dünyasından tanrılar arasındaki ilahi bir yarışmadan esinlenmiştir. Maçlar genellikle dini ritüeller sırasında taş sahalarda oynanırdı.
Oyunda kabaca bir insan kafatası büyüklüğünde ve ağırlığında sert bir lastik top kullanılırdı.
Oyuncular topa vurmak ve pas vermek için kalçalarını, omuzlarını, dirseklerini ve dizlerini kullanırlardı; ellere ve ayaklara izin verilmezdi.
Amaç, topu sahanın duvarına monte edilmiş taş bir çemberden geçirmekti ki bu inanılmaz derecede zor bir başarıydı.
Belki de en tüyler ürpertici yönü: kaybeden takım (ya da bazı anlatılarda kaybeden kaptan) genellikle tanrılara adak olarak kurban edilirdi. Kanlarının toprağı beslediğine ve Maya dininde merkezi bir tanrı olan mısır tanrısını geri getirmeye yardımcı olduğuna inanılırdı.
Spordan çok daha fazlası olan Pok-A-Tok bir yaşam, ölüm ve kozmik denge ritüeliydi; eski Mezoamerikan kültürlerinin ruhani dünya görüşünün güçlü bir yansımasıydı.
Semih Tütünsatar
TEREF