Alevi-Bektaşi inancı içerisinde sayısız yol önderleri çıkmıştır.
Bu kamil ve bilge insanlar dönemi içerisinde topluma rehberlik yapıp, yollarına ışık olmuşlardır.
Aynı zamanda Türk Halk kültürüne ve edebiyatına önemli katkılarda bulunmuşlardır.
Çeşitli zaman dilimleri arasında yaşayan ve Alevilikte yedi ulu ozan olarak anılan İmameddin Nesimi, Şah Hatayi, Fuzuli, Yemini, Virani, Pir Sultan Abdal ve Kul Himmet büyük Türk Ozan ve Şairleridir. Alevi Bektaşi Cem ibadetlerinde bu ozanların deyişleri, nefesleri söylenir.
1-İMAMEDDİN NESİMİ: Bağdat'ın Nesim Kasabasında yetişmiş Diyarbakır yöresine yerleşen Azerbaycan Türküdür. Oğuzların Bayat Boyuna mensuptur. Azerbaycan kaynaklarına göre Azerbaycan'ın Şamahı kentinde doğmuştur.
14. yüzyılın en büyük Türk şairlerinden biri olan Nesimi Alevi Bektaşi Cem ayinlerinin bir öğesi olan ''Nesimi Darı'' ile kendisine olan sevgi, bağlılık ve özlem ifade edilmiştir. Şah Nesimi ve Can Nesimi diye de anılmaktadır.
2-ŞAH HATAİ : Güney Azerbaycan Erdebil kentinde doğmuştur. Annesi Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan'ın kızı Alemşah Begüm Sultandır. Şah Hatai ( Şah İsmail) Azerbaycan Türkü'dür. Safevi Türkmen Devletinin kurucusudur. Türkmen liderliği, devlet kuruculuğu yanında büyük bir Türk Şairidir. Alevi Bektaşi Cem ibadetlerinde nefes ve deyişleri en çok okunan ozandır.
3-FUZULİ: Asıl adı Mehmettir. Kerkük'te Bayat Türkmen Boyunun Karyağdı soyundandır. Yaşadığı yüzyılda Türk Edebiyatın en büyük şairi olan Fuzuli aynı zamanda dünyanın en büyük lirik şairidir. Eserleri yüzyılar boyu bütün Türk Ülkelerinde okunmuş pek çok şair kendisini taklit etmiştir.
4-YEMİNİ: Tuna Irmağı Bölgesinde yaşamış Türkmen Ozanıdır. Faziletname isimli Türkçe eserin sahibidir. Bu eser 7300 beyitten oluşmaktadır.
5-VİRANİ: Eğriboz adasında doğmuştur. Balkanlarda Demir Baba'dan babalık icazeti almış Türkmen Bektaşi ozanıdır: Şah İsmail ve Pir Sultan Abdal'dan sonra nefesleri cemlerde ve dost meclislerinde en çok okunan şairlerdendir.
6-PİR SULTAN ABDAL: Sivas Yıldızeli ilçesi Banaz köyündendir. Asıl adı Haydar'dır. Devşirilen Osmanlıya karşı, devlet kadrolarından uzaklaştırılan, horlanan, aşağılanan, ezilen, adaletsizliğe uğratılan Türk/Türkmen Halkının isyan ve direnişinin Türkçe sesidir.
7-KUL HİMMET: Tokat ili Almus ilçesi Varsıl yeni ismi Görümlü köyü Türkmenidir. Oğuzların Bayat Boyuna mensuptur. İyi bir tekke eğitimi almıştır. Şah İsmail ve Pir Sultan'dan sonra üçüncü büyük ozandır.
Madem ki, Aleviler (Kızılbaş)'in tüm ulu ozanlar ve Dedeler (Pir)'i Türktür öyleyse Alevi Kürtler ne demek? Nereden geliyor bu Alevi Kürtler? Siz hiç Semah'ın Kürtçe dönenleri gördünüz mü? Tabi ki, görmediniz. Çünkü Alevi Kürt diye bir topluluk yoktur.
Alevi Bektaşi inancına sahip kim varsa hepsi aynı zamanda asırlardir Türk dilini ve Türk kültürünü yaşatanlardır.
Dedelik müessesi de DEDE KORKUT'tan gelir.
Türk orjinli bir müessesedir.
Kızılbaş : Has Türk demektir. Kızıl sözcüğü öz Türkçe'de "altın" demektir.
Sadece Yakut (Saka) degil eski Uygur mede niyetinde de Semah vardır.
Google'den sorarsanız görürsünüz.
Dursun Elmas
Teref.az