Türkiyə və Ukrayna prezidentləri Rəcəb Tayyib Ərdoğan və Volodimir Zelenski İstanbulda görüş keçiriblər, bağlı qapı arxasında təxminən 150 dəqiqəlik danışıqlar olub.

Bu görüşdən sonra keçirilən birgə mətbuat konfransında səsləndirilən əsas nüansları “AzPolitika.info” oxucularına təqdim edirik:

Görüşdə taxıl sazişi, Kiyevin NATO-ya üzvlüyü, ikitərəfli əməkdaşlıq, Krım türklərinin taleyi və Ukraynanın yenidən qurulması məsələləri müzakirə olunub.

Danışıqlardan sonra Ərdoğan Ukraynanın NATO üzvlüyünə layiq olduğunu deyib və Moskva və Kiyevi sülh danışıqlarına qayıtmağa çağırıb.

Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan Ukraynanın NATO-ya üzv olmağa layiq olduğunu bildirib. O, bu fikri Ukrayna Prezidenti Zelenski ilə danışıqlardan sonra dilə gətirib.

Ərdoğan “Şübhəsiz ki, Ukrayna NATO üzvlüyünə layiqdir”, deyə bildirib.

O, bir daha Rusiya və Ukraynanı “ixtilaflarına baxmayaraq” sülh danışıqlarına qayıtmağa çağırıb. Onun fikrincə, ədalətli sülh əldə olunanda uduzan olmayacaq. “Münaqişənin əvvəlindən biz bir çox sahələrdə - siyasi, iqtisadi, təhlükəsizlik sahələrində konkret yardım göstərməklə Ukrayna ilə həmrəy olduğumuzu nümayiş etdirmişik. Müharibəni danışıqlar yolu ilə bitirmək üçün ən intensiv səy göstərən ölkə də biz olduq”, - deyə Ərdoğan bildirib.

O xatırladıb ki, Rusiya və Ukrayna sonuncu dəfə İstanbulda sülh yolu ilə nizamlanma danışıqları aparıb və Ankara “taxıl sazişi”nin bağlanmasında iştirak edib. “Bir il ərzində ehtiyacı olanlara 33 milyon ton taxıl verən təşəbbüsün müddətinin iyulun 17-də başa çatmasına qədər uzadılmasını istərdim” deyən Türkiyə Prezidenti, ən azı sövdələşməni uzatmaq istədiyini bildirib. hər üç aydan bir, ən yaxşı halda isə iki ildən bir.

Türkiyə Prezidenti həmçinin Ukrayna və Rusiya rəhbərliyi ilə məhbus mübadiləsinin müzakirə edildiyini açıqlayıb. “Biz nizamlanma üçün səylərimizi davam etdirəcəyik”, - deyə Ərdoğan yekunlaşdırıb.

Zelenski öz növbəsində bildirib ki, Türkiyə rəhbəri ilə görüşdə ölkələrin hərbi sənaye sahəsində, o cümlədən pilotsuz təyyarələrin istehsalı sahəsində “birgə layihələri” və texnologiyanın inkişafı sahəsində əməkdaşlıq məsələləri müzakirə olunub. Ukrayna Prezidenti Ankaranı ölkənin bərpasında iştirak etməyə dəvət edib.

Ərdoğan yaxın aylarda Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin Türkiyəyə səfərini gözlədiyini bildirib.

Bu görüşdən sonra Ərdoğanın açıqlamalarında diqqəti çəkən məqamlardan biri də, Krım məsələsi oldu. Türkiyə rəhbərliyi bir daha göstərdi ki, Krım mövzusunda mövqeyi açıq və dəyişməzdir, bu ərazilərdə Krım tatarlarının tarixinin silinməsinə, türkəsilli ukraynalıların doğma torpaqlarından didərgin düşməsinə göz yumulmayacaq.

Zelenski ilə Ərdoğan arasında aparılan danışıqlar fonunda ABŞ Prezidenti Co Bayden bildirib ki, münaqişə zamanı Kiyevin alyansa qoşulması ilə bağlı NATO-da konsensus yoxdur.

“Əgər bunu etsəydik, NATO ərazisinin hər qarışını qorumaq öhdəliyimizi yerinə yetirməkdə qərarlı olardıq. Əgər belə olsaydı, biz Rusiya ilə müharibə edərdik”, - Bayden CNN-ə müsahibəsində izah edib.

O, həmçinin NATO-ya üzvlüyün Ukrayna üçün tez olduğu qənaətində olduğunu bildirib. Hətta hərbi əməliyyatlar başa çatdıqdan sonra da Kiyev yalnız İsrail modelində təhlükəsizlik zəmanətlərinə arxalana bilər.

“Biz İsrailə verdiyimiz kimi, Ukraynaya da təhlükəsizlik sahəsində yardım göstərməyə hazırıq. Ukraynaya özünü müdafiə etmək üçün tələb olunan silahları verməyə hazırıq”, - ABŞ Prezidenti bildirib.

Ukrayna 30 sentyabr 2022-ci ildə NATO-ya sürətlə daxil olmaq üçün müraciət edib. Ölkə Prezidenti etiraf edib ki, Kiyev Rusiya ilə münaqişə bitənə qədər üzvlük əldə edə bilməyəcək. NATO-nun baş katibi Yens Stoltenberq bildirib ki, Ukraynanın qələbəsi ölkənin tez bir zamanda alyansa qəbul olunmasının şərtlərindən biridir.

Ağ Ev bundan əvvəl də xəbər vermişdi ki, NATO-nun iyulun 11-12-də Vilnüsdə keçiriləcək sammitindən sonra Ukrayna bloka qoşulmayacaq, çünki bu yolda əlavə addımlar atmalıdır. Eyni zamanda, Kiyev hesab edir ki, 15 üzv dövlət qarşıdan gələn sammitdə Ukraynanın NATO-ya üzv olmaq istəyini dəstəkləməyə hazırdır. Rusiya Ukraynanın alyansa daxil olmasının qarşısını almağı hərbi əməliyyatın məqsədlərindən biri adlandırır.

Burada bir məqam diqqəti çəkir ki, NATO-da “birmənalı münasibət” görməyən namizədlərdən biri və birincisi elə İsveçdir – lakin, Bayden rəsmi Stokholma açıq dəstək göstərir.

Bundan əvvəl Ərdoğanın “devrilməsi”nə açıq dəstəyini ifadə edən Bayden, bu dəfə də Türkiyə lideri ilə qarşıdurmaya getməkdə davam edir. Yunanıstan-Türkiyə qarşıdurmasında açıq-aşkar rəsmi Afinanı dəstəkləyir, Türkiyədə seçkilər keçirildikdə isə müdaxilə xarakterli davranışlardan çəkinmir... Düzdür, seçkilər geridə qaldı, Bayden şəxsən Ərdoğanı təbrik etdi, amma “siyasi kurnazlıq” baxımından, dəyişən bir şey olmadı.

Görünür ki, Bayden-Ərdoğan qarşıdurması NATO-nun Vilnüs sammitində də davam edəcək.