Azərbaycan və Özbəkistan xalqları arasında ənənəvi dostluq və qardaşlıq əlaqələri tarixən mövcud olub. Eyni kökə malik, ortaq tarixi olan, dini və mədəniyyəti bölüşən iki dost və qardaş xalqlar olaraq əlaqələrin tarixi qədim dövrlərə gedib çıxır. Azərbaycanla Özbəkistanın dövlət müstəqilliklərini əldə etdikdən sonra tarixi dostluq, qardaşlıq münasibətləri daha da inkişaf etdirilib və uzun illərin sınağından çıxaraq bugünkü səviyyəyə gəlib çatıb. Ötən 30 il ərzində iki qardaş ölkə arasında əlaqələrin inkişafında və dövlətlərarası münasibətlərin formalaşmasında Ulu Öndər Heydər Əliyevin və Özbəkistanın sabiq prezidenti İslam Kərimovun müstəsna xidmətləri olub. Hazırda Azərbaycan-Özbəkistan əlaqələrinin yüksək səviyyəyə çatmasında Prezident İlham Əliyevin və Prezident Şavkat Mirziyoyevin şəxsi münasibətləri də həlledici rol oynayır.
Mühüm nəqliyyat marşrutlarının üzərində yerləşən Azərbaycan və Özbəkistan bu sahədə də fəal əməkdaşlıq həyata keçirir. Prezident İlham Əliyevin uzaqgörən siyasətinin nəticəsi olaraq ölkəmizdə bir sıra mühüm nəqliyyat-logistika infrastrukturu yaradılıb və Azərbaycan beynəlxalq nəqliyyat şəbəkələrinə inteqrasiya olunub. Bunlar Azərbaycan vasitəsilə Mərkəzi Asiya ölkələrindən, o cümlədən Özbəkistandan yükdaşımaların həcminin daha da artmasına təkan verəcək.
Eyni soy-kökə və uzun tarixə söykənən Azərbaycan-Özbəkistan əlaqələri bu gün yeni dövrün reallıqlarına uyğun olaraq sürətlə inkişaf etdirilir. İki ölkə arasında bu vaxtadək imzalanmış 160-dan çox sənəd, o cümlədən Strateji tərəfdaşlığın dərinləşdirilməsi və hərtərəfli əməkdaşlığın inkişafına dair Bəyannamə bu əməkdaşlıq üçün möhkəm hüquqi baza yaradıb. Azərbaycanın Özbəkistan, eləcə də digər Orta Asiya ölkələri ilə gündən-günə daha da möhkəmlənən əməkdaşlığı həm ölkələrimizin və xalqlarımızın, həm də bütün türk dünyasının inkişafına əhəmiyyətli töhfələr verməkdədir. Azərbaycanla Özbəkistan arasında əlaqələr bütün sahələrdə olduğu kimi, qanunverici orqanlar arasında da uğurla davam etdirilir. Parlament nümayəndələri müntəzəm olaraq Özbəkistanda və Azərbaycanda keçirilən prezident və parlament seçkilərində, eləcə də müxtəlif beynəlxalq tədbirlərdə beynəlxalq müşahidəçi qismində iştirak edirlər. 1995-ci ildən iki ölkənin qanunvericilik orqanlarında parlamentlərarası dostluq qrupları fəaliyyət göstərir.
Qeyd edilməlidir ki, iki ölkə arasında geniş ticarət əlaqələri mövcuddur. Ölkələr arasında azad ticarət rejimi yaradılıb. 1998-ci ildən Hökumətlərarası Birgə Komissiya (HBK) fəaliyyət göstərir. 2023-cü ilin 7 ayı ərzində iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsi 143,9 mln. ABŞ dolları (+42,9 faiz) təşkil edib, ixrac 81,2 mln. dollar, idxal 62,7 mln. dollar təşkil edib. Özbəkistanda Azərbaycan kapitalının iştirakı ilə 203 müəssisə fəaliyyət göstərir, onlardan 66-sı birgə müəssisə, 137-si isə 100 faiz xarici kapitalın iştirakı ilə yaradılıb. 2023-cü ilin fevralında Özbəkistan və Azərbaycan nizamnamə kapitalı 500 milyon dollar olan İnvestisiya Fondu yaradıb. Ümumi dəyəri 4,5 mlrd. ABŞ dollarından artıq məbləğdə 50-dən çox investisiya layihəsi və ticarət sazişindən ibarət portfeli formalaşdırılıb.
Nəqliyyat sahəsində də əməkdaşlıq yüksələn xətlə inkişaf edir. 2019-cu ildə Daşkənddə dəmir yolu idarələrinin rəhbərlərinin beynəlxalq multimodal marşrutun inkişafı məsələlərinə dair iclası keçirilib. Sazişlərin icrası çərçivəsində Qırğızıstandan Özbəkistan ərazisindən keçməklə Poti limanına (Gürcüstan) ilk sınaq dəmir yolu layihəsi 2020-ci ilin yanvarında uğurla istifadəyə verilib.
Bakıdan Daşkənd, Səmərqənd, Urganç və Fərqanəyə həftədə 15 birbaşa uçuş həyata keçirilir. Sevindirici haldır ki, Özbəkistan Respublikasının Prezidenti Şavkat Mirziyoyev səfəri zamanı Azərbaycan və Özbəkistan iki ölkə arasında aviareyslərin sayının artırılması barədə razılığa gəliblər.

Tufan Məmmədov – iqtisadçı ekspert