"Türk" adında kurulan ilk devlet, günümüzde Moğolistan sınırları içerisinde bulunan Ötüken ve Orhun Nehri kıyılarında teşkilatlanmıştır. Türk adını devlet ismi olarak ilk bu bölgede görüyoruz. Bu devlet Köktürk namı ile anılmaktadır. Yabancı kaynaklarda da bu şekilde zikrediliyor.
Ancak Orhun Abidelerinde sıkça Türk ismi geçmesine rağmen sadece 2 yerde Gök/Kök Türk ifadesi geçmektedir. (Buradaki fark k/g sesi değişiminden kaynaklanmaktadır.) Buradan hareketle onları Gök/Kök Türkler olarak anmak adet haline gelmiştir.
Köktürkler, tarih sahnesine 552 yılında bağlı bulundukları Juan-Juan’ları bir baskınla mağlup ederek çıkmışlardır. Ötüken merkez olmak üzere doğuda asıl Hakan Bumin Kağan, batıda ise kardeşi İstemi Yabgu idareyi eline almıştır.
553-572 yılları arasında Mukan Kağan döneminde Büyük Okyanus’tan Hazar’a kadar uzanan bir coğrafyaya hakim oldular. Gerek Çin entrikaları gerek iç savaşlar dolayısıyla 630 yılında I. Köktürk Devleti yıkılmıştır. Türkler ise 680'e kadar Çin esareti altında kalmıştır.
II. Köktürk Devleti'nin kurulmasına kadar geçen 50 senelik "Fetret Dönemi"nde çeşitli ayaklanmalar olmuş ancak bunlardan en mühimi ise 639 yılında olan Prens Kürşad'ın ayaklanması olmuştur.
639 yılında Köktürk Hanedanından Prens Kürşad (Chie-Shih-Shuai) 39 arkadaşı ile yaptıkları keşifler sonucunda Çin İmparatoru'nun bazı geceler şehirde dolaştığını tespit etmişler ve aralarında anlaşarak imparatoru yakalayıp kaçırmak üzere anlaşmışlardı.
Ancak kralı kaçıracakları gece ansızın kopan fırtına imparatorun dışarı çıkmasına mani olmuştur. Kürşad ve 39 arkadaşı istiklalleri uğruna canlarından vazgeçerek planın akamete uğramaması için derhal sarayı bastılar.
İmparatora çok yaklaşsalar da takviye edilen muhafız birlikleri durumu güçleştirdi. Saray ahırlarından atlara binerek Vey Irmağı’na çekildiler. Fırtına dolayısıyla ırmak taşmış ve köprüler yıkılmıştı, Kürşad ve 39 arkadaşı canhıraş savaşarak can vermişlerdir.
Atlar Türkiye
TEREF