Naim BABÜROĞLU
Türkiye’de Cumhurbaşkanı seçimi hakkındaki ilk düzenleme, 29 Ekim 1923’te yapılır.
29 Ekim 1923 Pazartesi günü saat 20.30...
Bir çekimser, 158 oyla Anayasa değişikliği onaylanır.
★★★
“Yaşasın Cumhuriyet” nidaları ve alkışları ile Cumhuriyet kabul edilir.
15 dakika sonra, oylamaya katılan 158 üyenin oybirliği ile Ankara Milletvekili Gazi Mustafa Kemal Paşa Cumhurbaşkanı seçilir.
★★★
1927, 1931 ve 1935’te, Büyük Millet Meclisi’nde oybirliği ile Atatürk yeniden Cumhurbaşkanı seçilir.
★★★
11 Kasım 1938 günü saat 11.00...
Kurucu Lider Atatürk’ten sonra, Türk İstiklal Savaşı’nın Batı Cephesi Komutanı ve 14 yıl Başbakanlık yapmış olan İsmet İnönü, “İkinci Adam” olarak Cumhurbaşkanı seçilir.
Atatürk’ten sonra, cumhurbaşkanının hemen ertesi günü seçilebilmesi, Türk Parlamentosu’nun bir kriz anında gösterdiği büyük bir başarıdır.
★★★
22 Mayıs 1950...
Celal Bayar, üçüncü Cumhurbaşkanı seçilir.
Bir kriz yaşanmaz.
★★★
27 Mayıs 1960’ta parlamentoyu kapatan subayların oluşturduğu Milli Birlik Komitesi, fiili olarak yasama görevini üstlenerek devleti yönetir.
★★★
26 Ekim 1961...
TBMM’de baskı altında yapılan oylamada, tek aday olan Cemal Gürsel, dördüncü Cumhurbaşkanı olur.
★★★
1965’te Adalet Partisi (AP) zaferle seçimden çıkar.
28 Mart 1966’da, Cevdet Sunay Cumhurbaşkanı seçilir.
★★★
6 Nisan 1973...
Emekli Deniz Kuvvetleri Komutanı Fahri Korutürk, altıncı Cumhurbaşkanı olur.
Kriz yaşanmaz.
★★★
Yedinci cumhurbaşkanlığı seçimi kördüğüme dönüşür.
1980’de, derinleşen kriz aşılamaz...
TBMM, 115’inci turda bile Cumhurbaşkanı seçemez.
★★★
12 Eylül 1980’den, 6 Kasım 1983 milletvekili genel seçimlerine kadarki süre, “Türk Silahlı Kuvvetlerinin Fiili İktidarı” dönemidir.
★★★
7 Kasım 1982...
Yeni Anayasa referandumu yapılır.
Orgeneral Kenan Evren Cumhurbaşkanı seçilir.
★★★
1989’da, yerel seçimlerde Anavatan Partisi (ANAP) oyları %21’e kadar düşer.
Buna rağmen, Meclis’te çoğunluğu elde bulunduran iktidar partisi ANAP, lideri Turgut Özal’ı 1989’da Cumhurbaşkanı seçer.
★★★
Turgut Özal, 17 Nisan 1993’te vefat eder.
16 Mayıs 1993’te, Başbakan Süleyman Demirel, koalisyon ortağı Erdal İnönü’nün de desteğiyle Cumhurbaşkanı seçilir.
★★★
2000’de, Cumhuriyet’in uzlaşma refleksi devreye girer.
İktidar ve muhalefetteki siyasi partiler, örnek bir uzlaşma sergilerler.
Ve, Anayasa Mahkemesi Başkanı Ahmet Necdet Sezer Cumhurbaşkanı seçilir.
★★★
Ve...
27 Nisan 2007...
Türkiye’nin 11’inci Cumhurbaşkanı için ilk tur seçimi yapılır.
Toplantı yeter sayısı olan 367 bulunmadığı gerekçesiyle, Anayasa Mahkemesi birinci tur oylamayı iptal eder.
28 Ağustos 2007...
Seçim yasasında yapılan değişiklikle, Abdullah Gül üçüncü turda Cumhurbaşkanı seçilir.
★★★
2007 seçimleri bir dönüm noktasıdır.
İktidarla, muhalefet cepheleri arasında derin bir uçurum oluşur.
★★★
2007 Cumhurbaşkanı seçiminde açılan fay hattı, 2014 Cumhurbaşkanlığı seçimine kadar daha da derinleşir.
Cumhuriyet tarihinde ilk kez, toplumda bu denli derin bir ayrışma ve kutuplaşma ortaya çıkar.
★★★
10 Ağustos 2014...
Adalet ve Kalkınma Partisi lideri Recep Tayyip Erdoğan, ilk kez halkın oyu ile Cumhurbaşkanı seçilir.
★★★
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın tarafsızlığı, sürekli tartışma konusu olur.
★★★
16 Nisan 2017...
Milliyetçi Hareket Partisi’nin (MHP) desteğiyle, Erdoğan Başkanlık Sistemi için Türkiye’yi referanduma götürür.
Referandumda, az bir farkla (yüzde 51.41), dünyada örneği olmayan, Türkiye’ye özgü Başkanlık Sistemi’ne “evet” denilir.
★★★
Yapılan düzenlemeyle, Cumhurbaşkanı hem parti başkanlığı hem de Cumhurbaşkanlığı makamını birlikte yürütmeye başlar.
★★★
MHP lideri Bahçeli’nin önerisiyle, seçimler 3 Kasım 2019 yerine 24 Haziran 2018’e alınır.
★★★
24 Haziran 2018...
Cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimlerinde, Erdoğan yüzde 52,6’yla Cumhurbaşkanı seçilir.
29 Ekim 1923’te kurulan Cumhuriyet, yerini Türkiye’ye özgü Başkanlık Sistemi’ne bırakır.
Ve, artık Cumhur İttifakı vardır.
★★★
2023 seçimleri...
Anayasa’da, “bir kişi en fazla iki kez cumhurbaşkanı seçilir” hükmü vardır.
Erdoğan tekrar aday olamıyordu.
Buna rağmen, Erdoğan, üçüncü kez adaylığını koyar.
CHP, stratejik hata yapar ve karşı çıkmaz.
★★★
2023’te, Erdoğan tekrar Cumhurbaşkanı olur.
★★★
Toplumda, kutuplaşma ve gerginlik zirvededir.
★★★
2025...
Türkiye, erken seçim ve Cumhurbaşkanlığı seçimi atmosferine girer.
Anayasa’ya göre, Erdoğan’ın dördüncü kez aday olması mümkün değildir.
Anayasa değişikliği süreci yürütülür.
★★★
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, CHP’nin Cumhurbaşkanı adayıdır.
İmamoğlu, en güçlü aday olarak toplum tarafından da kabul görür.
★★★
Ve...
18 Mart 2025...
Türk siyasi tarihinde bir kilometre taşı...
İmamoğlu’nun üniversite diploması iptal edilir.
Cumhurbaşkanı olma koşulları ortadan kaldırılır.
Aynı gün kutlanan, 18 Mart 1915 Çanakkale Deniz Zaferi de gölgede kalır.
★★★
19 Mart 2025...
İmamoğlu ve belediyedeki yakın çalışanları göz altına alınır.
★★★
Türkiye’de uzlaşma ve istikrar, artık tümüyle yok olmuştur.
★★★
“Türk milletinin tabiat ve adetlerine en uygun yönetim, cumhuriyet idaresidir” demişti Atatürk...
Demişti ama, dinleyen olmadı...
Ve, Türkiye artık Atatürk’ün bu tanımındaki Cumhuriyet Türkiyesi değildir.
★★★
Tarih ulusların tarlasıdır.
Ne ekerseniz, gelecekte onu biçersiniz...
Fırtına ekerseniz, deprem biçersiniz...
★★★
𝑰̇𝒅𝒂𝒎𝒂 𝒎𝒂𝒉𝒌𝒖̂𝒎 𝒆𝒅𝒊𝒍𝒅𝒊𝒈̆𝒊𝒏𝒅𝒆 39 𝒚𝒂𝒔̧ı𝒏𝒅𝒂𝒚𝒅ı...
𝒀𝒐𝒌𝒍𝒖𝒌𝒍𝒂𝒓𝒂, 𝒆𝒏𝒈𝒆𝒍𝒍𝒆𝒓𝒆 𝒗𝒆 𝒏𝒂𝒏𝒌𝒐̈𝒓𝒍𝒖̈𝒌𝒍𝒆𝒓𝒆 𝒓𝒂𝒈̆𝒎𝒆𝒏 𝑰̇𝒔𝒕𝒊𝒌𝒍𝒂𝒍 𝑺𝒂𝒗𝒂𝒔̧ı’𝒏ı 𝒛𝒂𝒇𝒆𝒓𝒍𝒆 𝒔𝒐𝒏𝒖𝒄̧𝒍𝒂𝒏𝒅ı𝒓𝒅ı.
𝑬𝒈̆𝒆𝒓, 𝒖𝒎𝒖𝒅𝒖𝒏𝒖 𝒃𝒊𝒓 𝒔𝒂𝒏𝒊𝒚𝒆 𝒃𝒊𝒍𝒆 𝒚𝒊𝒕𝒊𝒓𝒔𝒆𝒚𝒅𝒊, 𝑻𝒖̈𝒓𝒌𝒊𝒚𝒆 𝒐𝒍𝒎𝒂𝒚𝒂𝒄𝒂𝒌𝒕ı.
𝑨𝒕𝒂𝒕𝒖̈𝒓𝒌 𝒅𝒆𝒎𝒆𝒌; 𝒖𝒎𝒖𝒕, 𝒖𝒎𝒖𝒕, 𝒖𝒎𝒖𝒕 𝒅𝒆𝒎𝒆𝒌𝒕𝒊𝒓...
𝑼𝒎𝒖𝒅𝒖𝒏𝒖𝒛𝒖, 𝒔𝒂𝒌ı𝒏 𝒌𝒂𝒚𝒃𝒆𝒕𝒎𝒆𝒚𝒊𝒏...