RUSİYA QAQAUZLARI NƏ ÜÇÜN “ETİBARLI SİLAH” HESAB EDİR… - Tanınmış türkoloq hesab edir ki, Türkiyə artıq bu topluma sahib çıxmalıdır…
31-12-2021, 18:11
“Moskva Moldova hökumətinə qarşı türk qaqauz xalqından dəfələrlə istifadə edib. Buna baxmayaraq, Türkiyənin əsasən rus pravoslav xalqı yanında kiçik, lakin fəal müsəlman azlığı öz tərəfinə çəkməsindən və bu yarışı qazanmasından getdikcə daha çox narahat olur”.
Teref.az yazır ki, Qafqaz.media xəbər verir ki, bu haqda türk xalqları üzrə mütəxəssis Alim Maxsutov bildirib.
Onun fikrincə, yaxın vaxtlara qədər Rusiya hakimiyyəti, bu toplumun içində rus dilinin geniş yayılmasını nəzərə almaqla, qaqauzlara tamamilə “etibarlı alət" kimi baxırdı. “Lakin bu hisslər dəyişməyə başlayıb”, - deyən Alim Maxsutov Türkiyənin Qaqauzlar arasında üstünlük əldə etməsinin səbəblərindən birinə – onların arasında Pravoslav Rusiyası ilə müqayisədə İslam Türkiyəsi ilə daha çox ortaqlıq hiss edən kiçik, lakin səs-küylü müsəlman azlığın mövcudluğuna işarə edir.
Qeyd edək ki, Moldovada yaşayan qaqauzların əksəriyyəti din baxımından pravoslavdır, lakin onların arasında müsəlmanlar da var – qaqauzlar öncə kütləvi şəkildə İslamı, bir neçə əsr əvvəl yenidən pravoslavlığı qəbul ediblər. Yəni Osmanlı zamanında onun "dövləti aliyyənin" idarəçiliyi altında yaşayan qaqauzlar rus imperiyasının tərkbinə məcburi qatıldıqdan sonra dinlərindən dönməyə məcbur edildilər. Bundan əlavə, əhəmiyyətli müsəlman qaqauz əhalisi var. Bu adamlar özlərini "Qacallar" adlandırırlar, bu insanların arasında yaşayanların çoxu isə onları türk adlandırır. İki qaqauz qrupunun fərqli dinlərə malik olmasına baxmayaraq, Qacallar özlərini pravoslav qaqauzlardan bir az fərqli və din fərqinə baxmayaraq özlərini onlara sıx bağlı hesab edirlər. Maxsutov güman edir ki, bu, onlara Türkiyəyə daxil olmaq imkanı verir.
Və bu təsirin artacağı ehtimalı var, çünki Qacallardan başqa Qaqauzların sayına dair ən geniş hesablamalar yalnız onların 250.000 nəfər civarında olmasıdır ki, onların da yarısı Moldovanın cənub-şərqində yaşayır. Ətraf bölgələrdə isə müsəlman qaqauzların sayının 300.000-ə çatdığı deyilir. Rusiya mətbuatında bu məsələni ilk gündəmə gətirənlərdən biri də Maxsutovdur. Lakin o, əlbəttə ki, o, sonuncu olmayacaq, xüsusən də Ankara türk dünyasını formalaşdırmaq səylərini genişləndirdiyi bir vaxtda...