Kızılderililer'den en çok Türkçe kelime bulunan Siyular ya da #Sioux'lar. Onlar kendilerine Dakota diyorlar
Sioux #tipi (ya da #tepee),yani çadırlar Kuzey Amerika'daki Büyük Düzlükler (Great Plains) bölgesinde yaşayan Sioux (Lakota, Dakota ve Nakota) halkının geleneksel konutlarından biridir. Tipiler, göçebe yaşam tarzına uyum sağlayacak şekilde tasarlanmış, taşınabilir, dayanıklı ve hava koşullarına uygun barınaklardır. İşte Sioux tipi hakkında bazı ayrıntılar:
Çadırların iskeleti, genellikle uzun ve ince ağaç direklerinden (çadır direkleri) yapılır. Bu direkler, üstte bir araya gelerek konik bir şekil oluşturur.
Direklerin sayısı genellikle 12 ila 20 arasında değişir.
İskeletin üzerine bison derileri (daha sonra ticaretle gelen kanvas) örtülür. Bu deriler, soğuk hava, rüzgar ve yağmur gibi dış etkenlere karşı koruma sağlar.
Derilerin birleşim yerleri dikişle kapatılır ve bazen su geçirmez hale getirilir.
Çadırın tepesinde, içerideki ateşten çıkan dumanın dışarı çıkmasını sağlayan bir duman deliği bulunur. Bu delik, gerektiğinde kapatılabilir veya yön değiştirilebilir.
Çadırın genellikle doğuya bakan bir girişi vardır. Bu, sabah güneşinin içeri girmesini ve tipiyi aydınlatmasını sağlar.
Çadır, Sioux halkının göçebe yaşam tarzına mükemmel şekilde uyum sağlar. Kolayca sökülüp taşınabilir ve başka bir yerde yeniden kurulabilir.
Çadır , kışın sıcak, yazın serin kalacak şekilde tasarlanmıştır. İçeride ateş yakılarak ısınma sağlanır ve duman deliği sayesinde duman dışarı atılır.
Çadırlar , sadece barınak değil aynı zamanda sosyal ve kültürel etkinliklerin de merkezidir. Aileler, tipilerde toplanır, yemek pişirir, dinlenir ve çeşitli ritüeller gerçekleştirir.
Çadırlar, Sioux halkı için sadece bir barınak değil, aynı zamanda kültürel kimlik ve geleneklerin bir sembolüdür.
Çadırlar, birçok ritüel ve törenin gerçekleştirildiği kutsal bir mekan olarak kabul edilir.
Çadırların dış yüzeyi, çoğu zaman sanatla dekore edilmiştir. Bu süslemeler, ailenin kimliği, geçmişi ve manevi inanışlarını yansıtabilir.
Günümüzde çadırlar, birçok Sioux ailesi tarafından hala geleneksel törenler ve kültürel etkinlikler için kullanılmaktadır.
Ayrıca, turistik ve eğitim amaçlı olarak da inşa edilmekte ve halkın geleneksel yaşam biçimini tanıtmak amacıyla kullanılmaktadır.
Sioux Çadırı, işlevselliği ve kültürel derinliği ile, Amerika kıtasındaki yerli halkların zengin tarihini ve yaşam biçimini yansıtan önemli bir yapıdır.
Aşk ile
Araştıran :Mehmet Özgür Ersan Abdal Yesari