İnsanlıq tarixi boyu edilən kəşflər yalnız elm və texnologiyanın inkişafını deyil, cəmiyyətlərin həyat tərzini, düşüncə formasını və dünya düzənini də köklü şəkildə dəyişib. Bəzi kəşflər var ki, onların təsiri bir ölkə və ya regionla məhdudlaşmayıb, bütün bəşəriyyətin yaşam formasını yenidən formalaşdırıb.

"DogruXeber.az" bu məqalədə dünyanın gedişatını dəyişdirən dörd böyük elmi və texnoloji kəşfə nəzər salır: təyyarə, elektrik, internet və elektron.

Təyyarənin ixtirası nəqliyyat tarixində inqilab yaratdı. Qardaş Wrightların 1903-cü ildə ilk motorlu uçuşu reallaşdırması, məsafə anlayışını tamamilə dəyişdi. İnsanlar daha öncə həftələrlə qət etdikləri yolları saatlar içində getməyə başladılar. Bu kəşf yalnız nəqliyyatı sürətləndirmədi, eyni zamanda qloballaşma prosesini dərinləşdirdi. Ticarət, turizm, diplomatiya və müharibə strategiyaları belə yenidən formalaşdı.

"DogruXeber.az"-ın araşdırmalarına görə, bu gün təyyarə olmadan dünya iqtisadiyyatını təsəvvür etmək mümkün deyil.

Elektrik isə texnologiyanın əsası sayılır. XIX əsrin sonlarında Tomas Edison və Nikola Teslanın fərqli yanaşmaları ilə enerji ötürülməsi mümkün oldu. Bu kəşf sadəcə lampaları yandırmadı, fabriklərdən tutmuş xəstəxanalara, məktəblərə və gündəlik həyatda istifadə etdiyimiz cihazlara qədər hər şeyi dəyişdirdi. Elektrik enerjisi müasir dünyanın əsasıdır və olmadan həyat faktiki olaraq dayanır. Onun sayəsində daha sonra meydana çıxan kəşflər – radio, televizor, kompüter və nəhayət internet mümkün oldu.

İnternet isə XXI əsrin ən böyük transformasiya alətidir. Məlumatın ötürülməsi, ünsiyyət, təhsil və hətta ticarət artıq bu sistem üzərində qurulub. Əvvəllər bir məktubun cavabını almaq üçün həftələr gözləyən insanlar indi bir saniyədə dünyanın o başındakı insanla görüntülü danışa bilir. İnternet sadəcə bir rabitə vasitəsi deyil, həm də biliklərin sərhədsiz yayılmasına şərait yaradan nəhəng bir platformadır.

Sonuncu və çox zaman unudulan, amma təməl rol oynayan kəşf isə elektrondur. 1897-ci ildə Cozef Con Tomson tərəfindən kəşf edilən elektron, fizika və mühəndislik elmlərində yeni bir dövr açdı. Bu kiçik subatom hissəcik haqqında əldə olunan biliklər, müasir elektronikanın, kompüter texnologiyasının və kvant elminin əsasını qoydu. Elektronsuz nə kompüter mövcud olardı, nə də mobil telefonlar, nə də həyatımızın ayrılmaz hissəsinə çevrilmiş ağıllı cihazlar.

Bu dörd kəşf – təyyarə, elektrik, internet və elektron – bəşəriyyətin inkişaf xəttini dəyişən, həyat tərzini yenidən yazan fundamental dönüş nöqtələridir. Hər biri təkcə texniki deyil, sosial və mədəni inqilabın əsas səbəbkarlarıdır.