Son günlər “YouTube” platformasında bir videomaterial xüsusilə diqqət çəkir. Görüntülərdə AXC iqtidarının yüksək rütbəli məmur heyətinin İrana rəsmi səfəri əks olunur. Nümayəndə heyətinə dövrün dövlət katibi Pənah Hüseyn başçılıq edir. Heyətdə daxili işlər naziri İsgəndər Həmidov, Azərbaycan Dövlət Neft Şirkətinin (SOCAR) prezidenti Sabit Bağırov, Milli Məclisin o vaxtkı vitse-spikeri Afiyəddin Cəlilov və sair rəsmi şəxslər təmsil olunurlar. İran telekanalları Pənah Hüseyndən səfər haqda fikirlərini soruşurlar. O, səfərin müsbət olduğu haqda açıqlamalar verir.

Diqqətçəkəm məqam odur ki, səfər üzərindən hazırlanan sənədli verilişdə həmin dövrdə İranın Azərbaycana çox ciddi yardımlar etdiyi bildirilir. Hətta deyilir ki, yardımlar yarıgizli şəkildə həyata keçirilib. Videoada Azərbaycan döyüşçülərinin, hərbiçilərinin İran xəstəxanalarında müalicəsi ilə bağlı kadrlar da yer alıb. Eləcə də İran prezidentinin tapşırığı ilə Azərbaycana müharibəyə görə bəzi yardımların edilməsinə və gizli saxlanılmasına dair tapşırıqların olduğu da xüsusi vurğulanır.

Səfərdə başqa nələr müzakirə edilmişdi? İran indiki situasiyada niyə bu görüntüləri yaydı?

Globalinfo.az-a danışan Pənah Hüseyn deyib ki, ölkə prezidentinin (Əbülfəz Elçibəy-red.) tapşırığı ilə iki dəfə Azərbaycan nümayəndə heyəti İrana səfər edib:

“İran İslam Respublikasının prezidenti, vitse-prezidenti, hərbi rəhbərliyi, iqtisadi sektora rəhbərlik edən şəxslərlə bir sıra dövlətarası məsələlər müzakirə edilib. 10-dan çox müqavilələr imzalanıb, bəzi problemli məsələlərin nizamlanması istiqamətində səylər göstərilib. Görüntülərlə hələ tanış deyiləm, amma əvvəllər də bu barədə danışılıb. Guya 1990-cı illərdə İran-Azərbaycan münasibətlərinin lazımi səviyyədə olmamasının səbəbkarı o dövrdəki hakimiyyətin siyasəti olub. Bunun doğru olmadığı üzə çıxır. Azərbaycan dövlətlərarası münasibətləri normal səviyyədə saxlamaq üçün kifayət qədər səylər göstərib. Sonrakı hakimiyyətlər dövründə də İrana bir sıra səfərlər olub. Bizim hakimiyyət dövründə İran tərəfi bir neçə dəfə cəhd etdi ki, prezident Əbülfəz Elçibəy bu ölkəyə səfər etsin. Lakin Elçibəyin səfəri reallaşmadı”.

P.Hüseyn bildirib ki, 1992-93-cü illərdə hərbi təchizat sahəsində də İranla müəyyən danışıqlar aparılıb, qismən də olsa nəticələr olub:

“Biz o vaxt da müşahidə edirdik, sonralar da dəfələrlə ortaya çıxdı ki, təcavüzə məruz qalmış Azərbaycanın müdafiə olunmasında, qalib gəlməsində İran İslam Respublikası tərəfindən lazım olan addımların atılmasına həvəs göstərilmirdi. Əksinə, paralel olaraq Ermənistanla sıx münasibətlərin yaradılması, onlara bir növ nəfəslik verilməsi istiqamətində daha intensiv proseslər görülürdü. Bizdən sonrakı hakimiyyətlər dönəmində də bu fikir vaxtaşırı səslənib. Hesab edirəm ki, İran Ermənistanın Azərbaycana təcavüzü məsələsində Türkiyənin tutduğu mövqeyi ortaya qoysaydı, bu münaqişə hələ 90-cı illərin əvvəllərində bitərdi”.

Siyasi şərhçi Əziz Əlibəyli isə qeyd edib ki, İran tərəfindən istehsal olunan sənədli film seriyasına ciddi cavab verilməlidir:

“Filmdə yer alan səhnələrin ümumi gedişatı göstərir ki, burada məqsəd Azərbaycanın millətçi, türkçü və Elçibəyçi kəsimi sayılan, keçmişdə iqtidarda təmsil olunmuş şəxslərin – başda Pənah Hüseyn olmaqla bütün qrupun İrana səfərini, “Azərbaycan millətçiləri əslində fars imperializminə sığınır” düşüncəsi kimi tirajlamaqdır. Bütövlükdə film boyu səsləndirilən fikirlərlə onlar İranla bağlı Azərbaycanda formalaşmış iddiaları dağıtmaq istəyirlər. Demək istəyirlər ki, İran Ermənistanla yox, Azərbaycanla əlaqələr qurub, bizə yardımlar edib.

Digər qabartmaq istədikləri mövzudan biri də şiə amilidir. Göstərmək istəyirlər ki, İrandan sonra ən çox şiə yaşayan ölkə Azərbaycandır. Bu, mənəvi, dini baxımdan İranla birgə olmaq mənasına gəlir. Daha bir videoda tarixə istinad edirlər ki, Azərbaycan deyilən bir şey yoxdur, bu, qacarların şimal torpaqlarıdır və Rusiya tərəfindən işğal olunub. Bu, film vasitəsilə ölkəmizin müstəqillik tarixinə ciddi şəkildə böhtan atılmasıdır. Tariximizin saxtalaşdırılması, Qacariyyənin İran dövləti olmasının vurğulanmasıdır”.

Siyasi şərhçi deyib ki, indiki vəziyyətdə bəzi önəmli məsələlər ortaya çıxır:

“Niyə bu gün şiə, ələvilik amili üzərindən Azərbaycanı İranla keçmiş ortaq tarixə bağlamaq və dini parçalanmada alətə çevirmək istəkləri var? Çünki Türkiyə və Azərbaycan o kritik nöqtəni aşdı, hənəfilik və şiə əsasında dini parçalanma olmadı. Amma indi bu yolla toxumları əkməyə çalışırlar. Biz bunun simptomlarını Suriyada baş verən proseslərdə də görürük. Azərbaycan, Türkiyə, Suriya, İran oxşar coğrafiyalardır, oxşar maraqları var. Bu mənada coğrafiya üzərindən vahid ssenari işlənilir. Bu çərçivədə İran hazırda böyük sünni-şiə qarşıdurmasını hazırlamaq üzrədir. Əlbəttə Azərbaycan da bundan məhrum deyil. Ölkəmizin əleyhinə “Hüseyniyyun” təşkilatı qurdular, azərbaycanlılardan ibarət guya müxtəlif müqavimət hərəkatı yaratmağa başladılar. Təbii ki, bunların arxasında İranın qeyd etdiyim məqsədləri dayanır. Bunu da filmləşdirməyə başladılar. “Kasetlər” adlı sənədli filmlərdə görüntülər bəzi tədbirlərdəndir. Amma təqdimatı göstərildiyi kimidirmi? Əsas məsələ budur. Filmdən İran kəşfiyyatının qoxusu gəlir”.