12 minə yaxın əcnəbiyə ölkəni tərk etmək əmri verilib...

Rusiyada 1 sentyabr tarixindən ölkəyə gələn miqrantların qeydiyyatı, əmək fəaliyyəti, təhsili və s. məsələləri əhatə edən yeni qaydalar qüvvəyə minib. Qaydalara əsasən, işçilərin maaşından cərimə məbləği məhdudlaşdırılıb, orta qazancın hesablanma qaydası dəyişdirilib. Mənzilin ipotekaya verilməsi yalnız ailə üzvlərinin notarial razılığı ilə mümkün olacaq.

Bağ sahələrində heyvanların satış məqsədilə yetişdirilməsi qadağan edilib. Bank əməliyyatlarında şübhəli hallara görə nağd pul çıxarışına limit qoyulub, kreditlər üçün isə “soyuq dövr” tətbiq olunacaq.

Texnologiya sahəsində istehsalçılar cihazlarda RuStore tətbiq mağazasına giriş təmin etməlidirlər. VPN reklamı qadağan edilib, “xarici agent” statuslu şəxslərin təhsil fəaliyyəti məhdudlaşdırılıb.

Avtomobil qeydiyyatı və sürücülük rüsumları artırılıb, tibbi yoxlamaların qaydalarında dəyişiklik edilib. Sosial sahədə isə birinci sinif şagirdləri pulsuz isti yeməklə təmin olunacaq.

Miqrantlarla bağlı yeni qaydalara görə, iş icazəsi alma prosesi sadələşdirilib, Moskva və ətraf regionlarda yaşayanlar üçün geolokasiya izlənməsi tətbiq ediləcək.

Rusiya-Azərbaycan hökumətləri arasında münasibətlərin soyuması fonunda qəbul olunan bu qərar azərbaycanlı miqrantları xüsusi ilə narahat edir. Məlumdur ki, Rusiya 90-cı illərin əvvəlindən postsovet ölkələrinin vətəndaşları üçün ən əlverişli iqtisadi məkan hesab olunurdu, bazarın genişliyi, qaydaların yumşaq olması, və s. amillər buna səbəb olub. Amma indi vəziyyət dəyişir, miqrasiya qaydalarının sərtləşdirilməsinə qarşı etirazlara isə Rusiya rəsmiləri və Kreml təbliğatçıları bir sual ünvanlayır: Rusiyada işləyib qazanmaq istəyən əcnəbilərin öz ölkələrində miqrasiya qaydaları daha sərtdir, bu barədə düşünsünlər.

Maraqlıdır, Azərbaycan Miqrasiya Xidməti ölkəyə gələn miqrantlara hansı hüquqları tanıyır? Oturum, iş icazəsi almaq rahatdırmı? Rüsumlar, cərimələr hansı səviyyədədir? Deport qərarı hansı hallarda verilir? Qanunsuz miqrantlara münasibət necədir, onların saxlanma şəraiti, ölkədən çıxarılma qaydaları nədən ibarətdir? Ölkəyə gələn, xarici ölkələrin vətəndaşı olan soydaşlarımıza münasibətdə hansı güzəştlər, imtiyazlar var?

Azərbaycan Dövlət Miqrasiya Xidməti (DMX) ölkəyə gələn əcnəbilər və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin hüquqları, oturum icazələri, iş icazələri, rüsumlar və deportasiya qaydaları ilə bağlı geniş məlumat təqdim edir.

Miqrasiya Məcəlləsinə əsasən, Azərbaycanda müvəqqəti və ya daimi yaşayış icazəsi olan əcnəbilər qanun qarşısında bərabərdirlər. Onlar vətəndaşlarla eyni hüquq və öhdəliklərə malikdirlər - əmək fəaliyyəti, sosial təminat, təhsil və səhiyyə xidmətlərinə çıxış daxil olmaqla.

Sığınacaq axtaran və qaçqın statusu almış şəxslər isə əlavə imtiyazlara sahibdirlər: onlar iş icazəsi almadan işləyə bilirlər, övladları dövlət məktəblərində pulsuz təhsil ala bilirlər və tibbi xidmətlərdən yararlanırlar.

Oturum icazəsi: müvəqqəti və daimi

2009-cu ildən tətbiq edilən “Bir Pəncərə” prinsipi əsasında DMX bütün müraciətləri vahid sistem üzərindən qəbul edir. Müvəqqəti yaşayış icazəsi adətən 1 illik verilir, lakin uzadılaraq 2 ilə qədər, yüksək ixtisaslı miqrantlar üçün isə 3 ilə qədər müddətə rəsmiləşdirilə bilər. Daimi yaşayış icazəsi isə yalnız ölkədə ən azı 2 il qanuni yaşayan əcnəbilərə verilir.

İş icazəsi və rüsumlar

18 yaşdan yuxarı əcnəbilər Azərbaycanda işləmək üçün iş icazəsi almalıdırlar. Yalnız bəzi müstəsna hallarda (status və fəaliyyət sahəsindən asılı olaraq) bu tələb tətbiq edilmir.

İş icazəsi rüsumları müraciətin icra müddətindən asılı olaraq dəyişir:

10 iş günü ərzində — 1 aya qədər: 700 AZN, 6 aya qədər: 900 AZN, 1 ilə qədər: 1 400 AZN.

15 iş günü ərzində — 1 000 AZN.

20 iş günü ərzində — 350–1 000 AZN arası.

Qanun pozuntuları ciddi cərimələrlə nəticələnir:

İş icazəsi olmadan işçi çalışdırmağa görə rəsmi şəxslərə 3 000–5 000 AZN, hüquqi şəxslərə isə 30 000–35 000 AZN cərimə tətbiq edilir.

Digər pozuntular (sənədsiz qalma, qeydiyyatsız hərəkət və s.) üçün 300–400 AZN cərimə, bəzi hallarda isə deportasiya tətbiq olunur.

Deportasiya və qanunsuz miqrasiya

Qanunsuz yaşayan və qeydiyyatsız şəxslərə 300–400 AZN cərimə kəsilə və deportasiya tətbiq oluna bilər. Əvvəllər deportasiya edilən şəxslər yenidən qayıdarsa, onlar əlavə 500 AZN cərimə ilə ölkədən çıxarıla bilərlər.

Hüquq pozuntularına görə cərimə ilə yanaşı, bəzi hallarda 3 ilə qədər həbs cəzası da mümkündür.

Rəsmi statistikaya görə, DMX 2014-cü ilin ilk yarısında 15 526 inzibati pozuntu aşkarlayıb, onların əsasında 11 756 nəfərə ölkəni 48 saat ərzində tərk etmə əmri verilib, 1 943 nəfərin isə deportasiyası təmin olunub.

Soydaşlara və xüsusi hallara güzəştlər

İnsan alverindən zərər çəkmiş şəxslərə və hüquq-mühafizə orqanlarına yardım edən əcnəbilərə bəzi sənədlər tələb olunmadan müvəqqəti yaşamaq icazəsi verilə bilər. Onların qeydiyyatı cinayət təqibi orqanlarının ünvanı üzrə aparılır.

Soydaşlara dair xüsusi güzəştlər qanunlarda ayrıca göstərilməsə də, beynəlxalq müqavilələr çərçivəsində hüquqları qorunur.

Yekun olaraq qeyd edək ki, Azərbaycan miqrasiya qanunvericiliyi həm əcnəbilərin hüquqlarını təmin etməyə, həm də qanunsuz miqrasiyanın qarşısını almağa yönəlib. Müvəqqəti və daimi oturum icazələri, iş icazəsi prosedurları, rüsumlar və cərimələr miqrantların ölkədə hüquqi statusunu müəyyənləşdirən əsas mexanizmlərdir.
pressklub