ASİL ismi Bigi Hanım olan Taçlı Begüm, Şamlu Türkmenlerinden Abidin Han’ın kızı ya da Musullu Türkmenlerinden Hamza Bey Bektaşlı’nın oğlu Mihmad Bey’in kızıdır.
ŞAH İSMAİl’ in 1504 yılında gerçekleştirdiği seferde ele geçirdiği Asta kalesinde bulunan Bigi Hanım daha sonra Şah’ın haremine girdi. Şah’ın nikahlı eşi olarak sarayda önemli bir konuma yükseldi.
ŞAH İSMAİL' le evlendikten sonra Şah Bigi Hanım, Taçlı Begüm olarak anılmaya başlandı.
OSMANLILARIN ESİR ALDIĞI İDDİASI
TAÇLI Begüm'ün özellikle Çaldıran Savaşı sonrasındaki hayatı hakkında çeşitli görüşler bulunmaktadır.
BAZI Osmanlı kaynaklarında Şah İsmail’ le birlikte savaş meydanında bulunan Taçlı Begüm'ün şahın tacı ve diğer değerli eşyalarıyla birlikte ele geçirildiği, daha sonra da Kazasker Tacizade Cafer Çelebi ile evlendirildiği belirtilmektedir.
1515 YILINDA yeniçerilerin Amasya dolaylarında çıkarttığı isyanda suçlu görülen Cafer Çelebi'nin idam edilmesiyle Yavuz Sultan Selim’in Taçlı Begüm’ e gerekli maddi yardımı yaptığı belirtilmekle birlikte daha sonraki hayatı hakkında herhangi bir bilgi bulunmamaktadır.
DİĞER Osmanlı kaynaklarında ise Taçlı Begüm’ ün Vidin sancakbeyi Mesih Bey'in ya da Mesih Paşazade’nin adamları tarafından yakalandığı, onun değerli mücevherlerini Mesih Paşa'ya vererek ertesi günü serbest bırakıldığı ve Tebriz'e gittiği belirtilmektedir.
SAFEVİ kaynakları ve günümüz bazı Batılı tarihçiler ise Taçlı Begüm'ün esir alınma olayının gerçekleşmediği, Şah İsmail’in ölümüne kadar yanında olduğu belirtilmektedir. Şah İsmail’in ölümünden sonra da etkinliğini sürdüren Taçlı Begüm I. Tahmasb’ın tahta geçmesinde de önemli rol oynamıştır.
SAFEVİ yönetiminde etkin rol alan Taçlı Begüm, Tahmasb’ın saltanatının 16. yılında haremdeki bir dedikoduya göre Şah Tahmasb’ın annesini zehirlemek istemiş ve bunun üzerine Şah Tahmasb, Taçlı Begüm'ü haremden çıkarıp Şiraz’a gönderdi. Uzun bir yolculuktan sonra Şiraz’a varan Taçlı Hanım burada hastalanarak 1540 yılında vefat etti.
ŞİRAZ’ da bulunan Bibi Duhteran mezarlığına defnedildi.
KAYNAK:
Tufan Gündüz, Son Kızılbaş Şah İsmail, Sayfa:108, 400 nolu dipnot
Tufan Gündüz, Son Kızılbaş Şah İsmail, 5. Baskı, Sayfa:132
Sevda Amanova
TEREF