Məlum olduğu kimi Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının oktyabr ayının 25-də keçirilən ümumi yığıncağında, səsvermənin nəticəsinə əsasən, akademik İsa Həbibbəyli yekdilliklə AMEA-nın yeni prezidenti seçildi. Buna qədər, yəni 2019-2022-ci illərdə prezident olmuş Ramiz Mehdiyevin dövründə Milli Elmlər Akademiyasının ətrafında çox qalmaqallı hadisələr yaşandı. Ən böyük qalmaqal isə AMEA-nın bəzi institutlarında baş verən maliyyə pozuntuları ilə bağlı oldu. Belə ki, Hesablama Palatasının 2021-ci ildəki açıqlamasında AMEA-nın bəzi institutlarında dövlət satınalmalarının keçirilməsi zamanı yol verilmiş nöqsanlar satınalma prosesinin bütün mərhələlərini əhatə etdiyi, bir sıra prosedur pozuntuları ilə yanaşı vəsaitlərin satınalma keçirilmədən icra olunmasına yol verildiyi də göstərilirdi. Eynən Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Gəncə Bölməsində olduğu kimi.

Aktualinfo.org sözügedən qurumun Tender Komissiyası tərəfindən keçirilmiş satınalma prosedurları ətrafında araşdırma aparmışdır. Araşdırmada AMEA-nın Gəncə Bölməsində illik satınalma planlarına daxil edilmiş, onlara uyğun keçirilmiş kotirovka sorğusu prosedurlarında ciddi qanun pozuntularına yol verildiyinə, “Dövlət Satınalmaları Haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun tələblərinə əməl edilməməsinə, zəruri mal-materialların və xidmətlərin satın alınması üzrə qanunla müəyyən edilmiş qaydada tender və kotirovka sorğularının keçirilməsində saxtakarlıq hallarına yol verilməsinə, habelə bağlanmış müqavilələrdə qanun pozuntularına yol verilməsinə, satın alınan malların (xidmətlərin) qiymətlərinin süni şəkildə şişirdilməsinə şübhə yaradan bir sıra hallar məlum oldu.

Qeyd edək ki, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Gəncə Bölməsinin Tender Komissiyası 2022-ci ildə satınalma planlarına 8 lot üzrə müxtəlif mal-materialların və xidmətlərin satın alınmasını daxil eymişdir. Amma apardığımız araşdırmalar zamanı Elmlər Akademiyası Gəncə Bölməsinin Tender Komissiyası il ərzində kotirovka sorğularında iştirak etmək üçün iddiaçılara qanunla nəzərdə tutulmuş qaydada heç bir elektron dəvət elanı verməmişdir. Amma 2022-ci il ərzində dövlət satınalmalarının vahid internet portalı vasitəsi ilə bir neçə kotirovka sorğusunun keçirildiyi barədə məlumatlar açıqlamışdır.Onu da necə deyərlər, ala-yarımçıq.

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Gəncə Bölməsinin Tender Komissiyası kitabların satınalınması üzrə keçirdiyi kotirovka sorğusunda qalib “RƏBUNƏ” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətini seçib. Bununla bağlı Tender Komissiyası üç dəfə məlumat yerləşdirib. Birincidə 8 adda kitabın alınması üçün 35 910 manat elan olunub. Sonra komissiya güya qiyməti 60 manat aşağı salaraq 35 850 manat müəyyən edib. Daha sonra 90 manat da endirim edərək 8 adda hər biri 300 ədəd olmaqla 2400 kitabın alınması üzrə 35 760 manat məbləğində satınalma müqaviləsi nəzərdə tutub ki, kitabın biri 14,9 manata alınacaq.

Dövlət satınalmalarının vahid internet portalına yerləşdirilmiş məlumatlarda Elmlər Akademiyası Gəncə Bölməsinin Tender Komissiyası eyni adda və eyni sayda kitabların alınması üzrə 35 580 manat məbləğində bir satıanlma müqaviləsi də “OTAKA AZ COMPANY” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti ilə bağladığını 19.12.2022-ci ildə açıqlayıb. Maraqlıdır, kotirovka sorğusu prosedurundan başı çıxmayan birisi bunları necə başa düşəcək? Elmlər Akademiyası Gəncə Bölməsi eyni kitabların alınmasına neçə dəfə kotirovka keçirib, nə qədər vəsait ayırıb?

Tender Komissiyası dövlət satınalmalarının vahid internet portalına cari təmir işlərinin satınalınması üzrə eyni işlərin görülməsi üçün də iki kotirovka sorğusunun keçirdiyi barədə məlumatlar yerləşdirib. Onlardan biri “F.N.C.UNİVERSAL” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti ilə 21 611.18 manat məbləğində, ikincisi isə “MM İNŞAAT GROUP” MMC ilə 25 011.93 manat məbləğində nəzərdə tutulub. Burada da müqavilənin hansı MMC ilə bağlanıldığı məlum olmur.

Sözügedən Tender Komissiyası tərəfindən dəftərxana və təsərrüfat mallarının satınalınması üzrə də iki kotirovka sorğusunun nəticəsi açıqlanıb. Birinci 39 260 manat məbləğində 11.09.2022-ci ildə, ikinci isə 39 100 manat məbləğində 30.10.2022-ci ildə. Burada isə qalib “MNM-TƏCHİZAT” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti seçilib.

Akademiyanın Gəncə Bölməsinin Tender Komissiyası “MNM-TƏCHİZAT” MMC-ni xüsusi təyinatlı avadanlıqların satınalınması üzrə keçirdiyi kotirovka sorğusunun da qalibi seçib və iki kotirovka sorğusunun nəticəsini açıqlayıb. Birinci 47 255 manat məbləğində 17.08.2022-ci ildə, ikinci isə 47 198 manat məbləğində 30.10.2022-ci ildə, 57 manat endirimlə.

İnventarın satınalınması üzrə keçirilmiş kotirovka sorğusunda isə qalib “ŞAHLAR-M OPTİMAL” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti seçilib. Bu məqsədlə MMC ilə 24 360 manat məbləğində nəzərdə tutulan satınalma müqaviləsi barədə elan 25.07.2022-ci ildə açıqlanıb.

Qeyd edək ki, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Gəncə Bölməsinin Tender Komissiyası 2021-ci ildə satınalma planlarına daxil etdiyi tikili və avadanlıqların cari təmiri, maşın və avadanlıqlar, sair torpaq, tikili və avadanlıqlar, mətbəə məhsulları, dəftərxana və təsərrüfat malları, abadlaşdırma xidmətləri üzrə nəzərdə tutulmuş 6 lot kotirovka sorğusunun keçirilməsi barədə nə elektron elan vermiş, nə heç birinin nəticələrini açıqlamamışdır. Amma 2020-ci ildə satınalma planlarına daxil edilmiş 8 lot kotirovka sorğusundan dördünün nəticələrini açıqlamışdır. 2020-ci ildə satınalma müqavilələri bağladığı MMC-lərlə 2022-ci ildə də işbirliyi davam etdirilmişdir.

AMEA Gəncə Bölməsi Tender Komissiyasının satınalma müqaviləsi bağladığı “F.N.C.UNİVERSAL” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti 02.06.2020-ci ildə dəftərxana və təsərrüfat mallarının alınması üzrə kotirovkanın qalibi olmuş “BM-SİTY MMC -nin qanuni təmsilçiləri eyni adamdır, İsayev Bəhlul Calal oğlu.Qeyd edək ki,Elmlər Akademiyasının Gəncə Bölməsi sözügedən MMC ilə eyni malların satın alınması üzrə 43 814 manat məbləğində bir satınalma müqaviləsi də 2020-ci ildə bağlayıb.

Bundan başqa “ŞAHLAR-M OPTİMAL” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti ilə 2020-ci ildə maşın və avadanlıqların satın alınması və sair torpaq, tikili və avadanlıqların satın alınması üzrə iki kotirovka sorğusunda ümumi olaraq 66 580 manat məbləöində satınalma müaviləsi bağlamışdır.

Dövlət satınalmalarının vahid internet portalına yerləşdirilmiş məlumatlardan da görsəndiyi kimi AMEA Gəncə Bölməsinin Tender Komissiyası yuxarıda göstərilən tarixlərdə kotirovka sorğularının ilkin nəticələrini açıqlasa da, kotirovka sorğularının keçirilməsi barədə rəsmi internet saytında heç bir elan verməmişdir. Bununla belə kotirovka sorğularının nəticələri biabırçı bir şəkildə açıqlanmışdır. Belə ki, hər lot üzrə keçirilmiş kotirovka sorğunun ən son nəticəsi açıqlanmalı olduğu halda, AMEA Gəncə Bölməsinin Tender Komissiyasının səriştəsizliyi ucbatından, yaxud da bilərəkdən müsabiqələrin ilkin qiymətləndirilməsi açıqlanmış, amma müqavilələrin bağlanılması barədə heç bir məlumat verilməmişdir. Bununla da AMEA Gəncə Bölməsinin Tender Komissiyası keçirilmiş kotirovka sorğularında “Dövlət Satınalmaları Haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun bir çox maddələrinin tələblərini kobud şəkildə pozmuşdur.

Buradan suallar yaranır.

AMEA Gəncə Bölməsinin Tender Komissiyası il ərzində heç bir kotirovka sorğusunun keçirilməsi barədə iddiaçılara elektron dəvət elan verməmişsə, açıqladığı kotirovka sorğularını necə keçirmişdir?

Bir çox kotirovka sorğularının keçirilməsi barədə iddiaçılara elektron dəvət elanı verilməmişsə bu kotirovka sorğularının qalibi necə müəyyən edilib? Yəni qalib olan iddiaçı kotirovka sorğusunun keçirildiyini haradan bilib?

Əgər kotirovka sorğulrının keçirilməsi barədə əvvəlcədən qanunla müəyyən olunmuş şəkildə dövlət satınalmalarının vahid internet portalı vasitəsi ilə elektron qaydada iddiaçılara dəvət elanı verilməmişsə bu satınalma prosedurları hansı üsullarla keçirilmişdir?

Göründüyü kimi Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Gəncə Bölməsinin Tender Komissiyası keçirilmiş bir çox kotirovka sorğularının təşkilini qanunla müəyyən edilmiş qaydada həyata keçirməmiş, dövlət satınalmalarının vahid internet portalı vasitəsi ilə iddiaçılara elektron dəvət elanı verməmiş, bununla belə, keçirilmiş kotirovka sorğularının müxtəlif məbləğlərdə ilkin qiymətlərmələri barədə açıqlamalar vermişlər. Bütün bunlar da keçirilmiş kotirovka sorğusu prosedurlarında saxtakarlıq hallarına yol yerildiyinə əsaslı şübhələr yaradır. Elmlər Akademiyası Gəncə Bölməsinin Tender Komissiyası bununla həm də ictimaiyyətin gözünə kül üfürür, güya kotirovka sorğularının şəffaf keçirildiyini göstərməyə çalışır. Halbuki, dövlət qurumları müxtəlif mal-materialların və xidmətlərin alınmasını artıq neçə illərdir satınalmalar yolu ilə həyata keçirir. Amma dövlət satınalmalarının vahid internet portalının bazasında 2017-2018-ci illərdən sonra Milli Elmlər Akademiyası Gəncə Bölməsinin keçirdiyi satınalmalar barədə məlumatlar ümumiyyətlə yox dərəcəsindədir. Bu isə o deməkdir ki, Elmlər Akademiyasının Gəncə bölməsində neçə illərdir gizlin-gizlin dövlət vəsaitlərini mənimsəyirlər, yəni xəlvətcə pul qırırlar.

Qeyd edək ki, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Gəncə Bölməsinə 2015-ci ildən akademik Fuad Əliyev sədrlik edir. Buna qədər isə Fuad Əliyev Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasını Gəncə şəhərində olan Gəncə Regional Elm Mərkəzinin rəhbəri olub. Hər yerdə olduğu kimi, bu qurumda da satınalmaların təşkilinə əvvəlcədən yaradılmış Tender Komissiyası nəzarət edir. Qanun görə idarənin rəhbəri komissiyanın sədri ola bilməz. Komisiyaya qurumun digər məsul vəzifəli şəxsləri sədrlik etməlidir. Bu bölmə sədrinin birinci müavini də ola bilər. Təsərrüfat işləri üzrə sədr müavini, yaxud da maliyyə şöbəsinin müdiri də ola bilər.

Milli Elmlər Akademiyası Gəncə Bölməsində satınalmaların təşkilinə kim cavabdehdi? Maliyyə–iqtisad və mühasibat uçotu şöbəsinin müdiri Akif Bağırov, baş mühasib Yeganə Əliyeva, yoxsa işlər idarəsinin müdiri Rasim Tağıyev? Çox istərdik ki, adıçəkilən bu şəxslər Elmlər Akademiyasının Gəncə Bölməsində satınalmaların belə bərbad bir şəkildə, qanunun tələblərinə əməl edilmədən təşkil olunmasının səbəbini açıqlasınlar.