“Qeydiyyata alınmamış yaşayış evlərinin sahibləri mülkiyyət sənədlərini az dövlət rüsumu ödəməklə əldə edə bilərlər”

Bu il qeydiyyatsız mənzillərin qeydiyyatı prosesi aktiv mərhələyə keçə bilər. Bu istiqamətdə işlərin keçən ilin aprelində başa çatdırılması planlaşdırılsa da, koronavirus pandemiyası həmin planlara müdaxilə etdi.

Milli Məclisin deputatı Vüqar Bayramovun AYNA-ya dediyinə görə, cari il bu işdə ciddi irəliləyişlər vəd edir: “İnventarlaşdırılmasına bir neçə il əvvəl başlanılmış qeydiyyatsız evlərin qeydiyyatı üçün prosedurların hazırlanması prosesi nəzərəçarpacaq dərəcədə canlanacaq. Bu cür evlərin sonrakı qeydiyyatı üçün qeydiyyatsız mənzillərin sənədləşdirilməsini nəzərdə tutan bir konsepsiya hazırlanması ciddi iqtisadi əhəmiyyətə malikdir. İlkin hesablamalara görə, Azərbaycanda 500 minə qədər sənədsiz yaşayış evi var və bunların 400 mini Bakı və onun ətrafındadır”.

“Təxmini hesablamalarımıza görə, 60 minə qədər sənədsiz bina təhlükəli və ya yaşayış binası üçün uyğun olmayan ərazilərdə yerləşir. Bunlar əsasən neft qazma qurğularının, yüksək gərginlikli elektrik xətlərinin altında, qaz şəbəkələrinə yaxın ərazilərdə tikilən evlərdir. Eyni zamanda evlərin bir hissəsi kənd təsərrüfatına yararlı torpaq sahələrində tikilib, burada qanunla mənzil tikintisi qadağandır”, - müsahibimiz bildirib.



Kənd təsərrüfatı sahələrindəki binalara gəldikdə, yaşayış binaları belə bir ərazidə kütləvi şəkildə salınırsa, bu ərazinin təyinatını dəyişdirmək məsləhət olardı. Ancaq bu cür torpaqlarda çox sayda ev yoxdursa, bu halda məsələ ayrı-ayrılıqda nəzərdən keçirilə və həll edilə bilər. Eyni zamanda, evlər yüksək gərginlikli elektrik xətlərinin altındadırsa və yeraltı elektrik xətləri çəkmək imkanı varsa, sənədləşmə ilə bağlı problemlər yarana bilməz.



Bu baxımdan, Bayramov hesab edir ki, Rusiyadakı sənədləşdirmə modelindən istifadə etmək çox məhsuldar olar: “Qeydiyyata alınmamış yaşayış evlərinin sahibləri mülkiyyət sənədlərini nisbətən az dövlət rüsumu ödəməklə əldə edə bilərlər. Bu, vergi ödənişlərinin artması baxımından da əhəmiyyətlidir”.



Qeyd edək ki, əvvəlki illərdə sənədsiz tikilən evlərin qeydiyyatı keçən ilin sonunda bələdiyyələrə verilən təlimata uyğun olaraq başlamışdı. Bütün işlərin ötən ilin yazında tamamlanaraq Prezident Administrasiyasına təqdim edilməsi lazım idi. Bunun üçün 26 maddədən ibarət anket tərtib edilmişdi. Anketə torpaq sahəsinin və evin ünvanı, bina sahəsi, hündürlüyü və mərtəbələrin sayı, rabitə təminatı və s. daxil edilmişdi.



Anketdə yerli ekspert komissiyasının və Əmlak Məsələləri Dövlət Komitəsinin rəyləri, yerli ekspert komissiyası üzvlərinin imzaları, evin və torpaq sahəsinin sahibinin imzası, habelə doldurulmuş formanın tarixi daxil edilmişdi. Və ən əsası, bütün bu işlər birbaşa ev sahiblərinin fikirlərinin alınması və sərt karantin tədbirləri zamanı qəbuledilməz olan digər məqamları əhatə edir. Bir sözlə, prosesin başlamazdan əvvəl dayanması təəccüblü deyil.

Elnur Fərzəliyev: “Başqa ölkələrdə mənzillərin təmirsiz satılması ...

Öz növbəsində əmlak eksperti Elnur Fərzəliyev AYNAA-ya şərhində qanunsuz yaşayış mülklərinin dövlət reyestrində qeydiyyatı prosesinin sürətləndirilməsinin zəruriliyinə diqqət çəkib: “Vətəndaşlara əmlak sahibi olmaq hüququ verilməlidir, çünki bu da əmlak vergisindən büdcə gəlirlərinin artmasına təkan verəcək. Digər tərəfdən daşınmaz əmlakın özəlləşdirilməsi dövlət rüsumları ilə əlaqələndirilir və eyni zamanda büdcə ayırmalarının artırılmasına xidmət edəcək. “Xalq cüzdanı”nın digər gəlir mənbəyi icbari əmlak sığortası haqları olacaq və bu da sığorta şirkətləri qarşısında özəl sektoru stimullaşdıracaq”.



Əlavə olaraq, xüsusilə əmlak vergisi daxilolmalarının təhlili, bu verginin toplanmasındakı çətinlikləri ortaya çıxara bilərdi. Bələdiyyə torpaqlarında tikilən bir çox ev sənədsizdir. Bu baxımdan hesablama, inventarlaşdırma və vergitutma sahəsində çətinliklər yaranır. Mövcud orta məlumatlara görə, 500-600 min fərdi evin sahibləri hələ mülkiyyət hüququ almayıblar. Bu göstəricilər ciddi bir sosial problemin anonsudur, amma mütəxəssislər problemin bu il həll ediləcəyinə ümidlərini itirmirlər...