XVI. YÜZYILDAN XX. Yüzyıla Dersim'in Nüfus Coğrafyası XVI. Yüzyıldan XX. Yüzyıla Dersim'in Nüfus Coğrafyası...
OSMANLI Devleti Dönemi Dersim'de Eşkıyalık Hareketleri Ve Bununla İlgili Uygulanan Sosyal Politikalar"
...... BAŞLIQLI bilimsel araştırma projesinin bir parçası olarak kaleme aldığımız bu çalışma, Dersim bölgesinin XVI. yüzyılın başından 1918 yılına kadar olan süreçteki nüfusunun etnik ve dinî özelliklerini konu edinmekte ve etnik/dinî nüfusun dağılışı, yoğunluğu ve göç hareketleri üzerine odaklanmaktadır...
ÇOK yönlü bir sorun haline gelen ve hâlâ istismar edilmeye devam edilen Dersim konusunun etnik nüfus ayağı, bu çalışmanın çözüm aradığı temel problemdir. Çünkü günümüzde bazı odaklar tarafından yayılan iddialara göre, Dersimli Alevi-Kızılbaş aşiretler, aslen Ermeni kökenlidir ve Dersimliler aslında 1915 tarihli Sevk ve iskân uygulamasından kaçarak bölgeye sığınan Ermenilerdir...
BİZ de hem bu iddiaların doğruluğunu hem de Dersim nüfusuna dair diğer soruların cevabını başta Osmanlı arşiv belgeleri olmak üzere bölge ile ilgili bütün kaynak ve çalışmaları tarayarak araştırdık...
DERSİM' bölgesinde hangi etnik ve dinî gruplar yaşamıştır?
BÖLGEDE yaşayan etnik ve dinî grupların etkileşimi nasıl olmuştur?
OSMANLI idaresi boyunca hangi etnik ve dinî gruplar bölgeye yerleşmiştir?
OSMANLI döneminde Dersim'de meskûn farklı etnik/dinî unsurların demografik seyri nasıl olmuş; hangi gruplar ne zaman ve ne sebeple bölgeden göç etmiştir?
BUGÜN Dersim bölgesinde yaşayan insanların kökeni asıl olarak nereye dayanmaktadır?
İŞTE hem bu soruların hem de daha fazlasının cevabını elinizdeki kitapta bulacaksınız...
*****
DOYURUCU, çok önemli bilgiler içeren bu kitapta Tunceli’de kendisini Kürt Alevisi olarak tanımlayanlara yönelik çok önemli tespitler var.
Kİ, BU tespitler Anadolu’nun dört bir yanına dağılmış halde Kürtleştiği bilinen çok sayıda Türk boyu için de bir anahtar...
ANADOLU’ ya kitlesel Türk göçü Malazgirt ve hatta Islamiyet öncesine dayanır...
NETİCEDE Anadolu’nun demografik yapısında Türk boyları lehinde büyük değişimler olmuş Anadolu Türk yurdu haline gelmiştir.
SELÇUKLULAR uklyular döneminde Doğu Anadolu’da Van, Ağrı, Muş ve Bitlis’te Kürt yoktur.
KÜRTLERİN ana vatanı İran’ın Zağros dağlarıdır...
KÜRTLERİN batıda var oldukları en uç nokta 9.ncu yüzyıldan sonra yayıldıkları Hakkari, Şırnak, Cizre’dir.
DİYARBAKIR Akkoyunlular'a başkentlik yapmış bir Türk şehridir. Yavuz Sultan Selim Han dönemine kadar tüm bölgede ezici bir Türk nüfus vardır.
AHLAT ise Türklüğün manevi merkezidir...
Ancak Yavuz Sultan Selim döneminde Osmanlı Safevi mücadelesinin Osmanlı’nın lehinde sonuçlanmasıyla Anadolu’da doğuya doğru kitlesel bir Türkmen göçü yaşandı.
YAVUZ Sultan Selim; İdrisiBitlisi önderliğinde ki Kürt beyleriyle Amasya’da görüşerek, Kürtleri; Safevilere ve dolayısıyla Türkmen aşiretlerine karşı kendisine müttefik seçti. Kürt aşiretlerine inanılmaz imtiyazlar verdi. Kürt aşiretleri güçlenip Türkmenler’den boşalan Doğu ve Güneydoğu Anadolu’ya doğru genişlediler...
KÜRT aşiretleri bilinçli bir iskan politikasıyla Safevilerle Osmanlı arasında bir tampon oluşturacak şekilde Türkmenlerden kısmen arındırılan tüm bölgeye yayıldılar...
ASKERİ ve ekonomik imtiyazlarla güçlenen Kürt aşiretleri bölgede ki tüm idari yapılanmayı üstlenen İdris’i Bitlisi tarafından babadan oğula geçen ve bu gün hala varlığını sürdüren Ağalık sistemi şeklinde örgütlendi.
İRAN ve Azerbaycan’a göç etmeyip bölgede kalan Türkmenler ise Safevi yanlısı görüldüklerinden büyük zulüm ve eziyetlere maruz kaldılar...
YAVUZ Sultan Selim askeri yönden de Kürt kökenli olan BıyıklıMehmetPaşa’yı tam yetkili kıldı. Bıyıklı Mehmet Paşa çok büyük Türkmen katliamlarına imza attı ...
OSMAN - SAFEVİmücadelesi yüzlerce yıl sürmüş bir kardeş kavgası. Bu kavganın en büyük mağdurları ise Türkmen aşiretleriydi...
ANADOLU’dan kaçıp sığındıkları İran ve Azerbaycan’da da merkezi sisteme uymadıkları, vergi vermeyip askere gitmedikleri ve yerleşik hayata geçmedikleri için Safevi devletini yöneten Gulamlar tarafından katledildiler...
BU KİTAPTAN edindiğim en önemli bilgi Anadolu’nun Doğu ve Güneydoğusunda kalan Türkmen aşiretlerinin parçalanarak ve kethüdalıklar şeklinde Kürt aşiretlerinin himaye ve kontrolü altına verilmiş olduğu.
YAZARLAR kitapta 1541’e ait Osmanlı tahrir defterlerinde Dersim bölgesinde “Türkmen Ekradı” (Ekrad Osmanlı kayıtlarında Kürtleri tanımlamak için kullanılıyor) olarak belirtilen aşiretlerin bu Türkmen aşiretleri olduğunu belirtiyorlar...
PARAMPARCA edilerek Kürt beylerinin himayesine verilen Türkmen aşiretleri vergi başta olmak üzere devletle olan tüm ilişkilerini Kürt beyleri üzerinden yürütmüşler, tabii oldukları Kürt aşiretlerinin himaye ve hegemonyası altında kurdukları iletişim ve iç içe geçiş, aynı kışlakta kışlama, alış veriş, evlilik, akrabalık bağları nedeniyle Zazaca ve Kurmançça konuşmaya mecbur kalmışlar...
KİTAPTA; Kürtleşen Türkmenler adıyla çok önemli bir eser kaleme alan bu eserin de yazarlarından Ali Rıza Özdemir dışında; Kemal Karpat, Ziya Gökalp gibi çok önemli isimlerde Dersim’de yaşayan Kızılbaş aşiretlerinin Türkmen olduklarını savundukları anlatılıyor...
ÇEMİSGEZEK’ te yaşayan Tümen Ekrad’ı aşiretlerin boyları şöyle; Behramu (Avşar), Demreklü (Eymür), Göçekli (Avşar), Kubeglü (Döger), Milli (Yazır), Mücavirlü (Bayat), Şafak (Bayat), Dumbili (Yörük), Oruçlu (Eymür), Küçüklü (Yörük), Tatar Musa (Kınık), Börülü (Türkmen), Kadılu (Yörük), Arındıklu (Türkmen), Kazlu (Beğdili) , Ermeneklü (Türkmen), Urganlu (Yörük), Şamlu (Yıva), Ceberlü (Avşar), Demreklü (Eymür), Kara Sakallu (Avşar), Zağfiranlı (Bayındır) vb...
OSMANLİ Tahrir defterlerinde Türkmen Ekradı olarak kayıtlı yüzlerce Türk boyu kendini Kürt zannediyor.
Ki, Oğuzlar'ın 24 boyundan biri olan Yazır boyuna mensup Milli aşireti bölgede ki en kalabalık ve güçlü aşirettir...
SİVEREK, Viranşehir, Urfa, Mardin’de yaşayan bu aşiret ne hazindir ki 1920’de Kürdistan’ı kurmak için ayaklanmıştır...
YAKİN tarihte de PKK’nın en büyük destekçisi olan Milli aşireti devlet yanlısı Bucak aşiretiyle hasım olmuştur...
YAZARLAR Kemal Kılıçdaroğlu’nun da mensubu olduğu Kureyşan aşiretinin Osmanlı tahrir kayıtlarında Oğuz’ların Beğdili boyundan olduğunu da tespit etmişler...
500 YİL ÖNCE önce yaşanan tarihi olayların etkisi günümüze sirayet ediyor....
......VE BU GÜNÜN SORUNLARINA ÇÖZÜM ÜRETEBİLMEK İÇİN TARİH OKUMAK VE BİLMEK GEREKİYOR...
AV ATEŞ HATİNOĞLU
TEREF