Son illərdə dünyanın gündəmindən düşməyən kriptovalyutalar Azərbaycanda da maraqla izlənilir. Bitcoin, Ethereum və digər rəqəmsal valyutalar artıq yalnız texnologiya həvəskarlarının deyil, geniş ictimaiyyətin də diqqətindədir. Amma bu maraq ölkəmizdə real iqtisadi sistemə necə təsir edir və biz bu rəqəmsal inqilabın harasındayıq?

İnkişaf edən bazar, tənzimlənməyən sistem
Azərbaycanda kriptovalyutalarla bağlı hüquqi baza hələ tam formalaşmayıb. Bu isə bazarın “kölgə iqtisadiyyatına” sürüşməsinə səbəb olur. İnsanlar sosial şəbəkələr və “peer-to-peer” platformalar vasitəsilə kripto alqı-satqısı edir, lakin bu əməliyyatların heç biri rəsmi olaraq izlənilmir. Vergiyə cəlb edilmir, hüquqi mübahisə yarandıqda isə tərəflər hüquqi mexanizmlərə güvənə bilmirlər.

Bununla belə, rəqəmsal aktivlərə maraq durmadan artır. Xüsusilə gənc nəsil kriptovalyutanı sərvət formalaşdırma vasitəsi kimi görür. Əsas səbəb isə sürətli qazanc ümididir — bu isə həm fürsət, həm də risk deməkdir.

Risklər: Spekulyasiya və psixoloji təsir
Kriptovalyuta bazarı son dərəcə dəyişkəndir. Gecə bir xəbər, səhər kapitalın buxarlanması demək ola bilər. Azərbaycanda bu sektora yeni daxil olanların əksəriyyəti maliyyə savadlılığına malik deyil, yalnız “tez varlanmaq” motivasiyası ilə bu dünyaya girirlər. Bu isə ciddi fəsadlara, şəxsi maliyyə böhranlarına və ailədaxili problemlərə səbəb ola bilər.

Dövlət və texnologiya: Addım atmağın vaxtıdır
Azərbaycanda rəqəmsal iqtisadiyyata keçid istiqamətində addımlar atılır, lakin kriptovalyuta konkret olaraq hələ qanunvericilik çərçivəsinə salınmayıb. Dövlət bu sahəyə nəzarət mexanizmləri quraraq həm vətəndaşları qorumaq, həm də innovasiyaya mane olmamaq arasında balans tapmalıdır.

Eyni zamanda, bu sahədə maarifləndirmə və təhsil işləri zəruridir. Maliyyə savadlılığı artırılmadan kriptovalyutaya açıq qapılar daha çox problem yarada bilər. Əgər düzgün tənzimləmə olarsa, bu sahə Azərbaycanda da “rəqəmsal sərvət” modelinə çevrilə bilər.