Kulis.az Əliheydər Qarayevin Hüseyn Cavidin müdafiəsi üçün yazdığı məqaləsini Xəyal Bayramlının ön sözüylə təqdim edir.

İnsanın yaşadığı mühit onun şəxsiyyət kimi formalaşmasına mühüm təsir edən amillərdən biridir. Haqqında söz açacağım gələcəyin alovlu inqilabçısı olmuş şəxsiyyəti də yetişdirən məhz əlverişli mühit olub. Dayısı tanınmış maarif xadimi, yazıçı Sultanməcid Qənizadə, müəllimi Abbas Səhhət olan Əliheydər Qarayev hələ gənclik illərindən yaşadığı cəmiyyətin problemlərini mətbuat səhifələrində işıqlandırmağa başlayıb. Həmyerliləri olan Mirzə Ələkbər Sabir və Abbas Səhhətin təsiri altında “Molla Nəsrəddin” jurnalında məqalələr dərc etdirib. “Nicat” xeyriyyə cəmiyyətinə verdiyi töhfələrə görə cəmiyyətin Şamaxı şöbəsi rəhbərliyi tərəfindən ona təşəkkür edilib. Rusiyada təhsil aldığı illərdə yazıçı Əli Səbri ilə dostlaşıb, Əliqulu Qəmküsarın ailəsinin sevimli qonağı olub. “Tartan-partan” satirik jurnalının, “Al bayraq” menşevik qəzetinin redaktoru olub. İnqilab yolunda canını ortaya qoymuş bu inqilabçı sonda inqilabın qəddarlıqla yediyi balası olub. Bu gün bu şəxsiyyətə qarşı əsassız bir çox iddialar səsləndirilir, yazılar qələmə alınır. Həyatı ağ-qara ekran kimi görənlər ağ-qaradan da başqa rənglərin olacağını düşünmürlər. Sabir, Abbas Səhhət və Sultanməcid Qənizadə kimi ziyalıların təsiri ilə böyüyən Əliheydər də repressiya illərində Azərbaycanın dəyərli ziyalılarını müdafiə edərək onları gedər-gəlməzdən xilas etməyə çalışacaqdı. Axı bu ziyalılar ziyalı qıtlığı yaşanan bir ölkədə ideoji görüşlərindən asılı olmayaraq, peşəkar kadrlar idilər. Kimlər var idi onların arasında? Ali Pedaqoji İnstitutun direktoru olmuş Pənah Qasımov; pedaqoq, yazıçı, Azərbaycan himninin sözlərinin müəllifi Camo bəy Cəbrayılbəyli; görkəmli dramaturq Hüseyn Cavid; ilk “Kitabi- Dədə Qorqud” tədqiqatçılarımızdan Atababa Musaxanlı... Sən saydığını say, gör fələk nə sayır. Əliheydər Qarayevin müdafiə etdiyi ziyalılardan Camo bəy çıxmaq şərtilə, digərləri repressiya qurbanı oldular. Əliheydər Qarayevin taleyi isə daha da faciəvi oldu. Repressiya təkcə onu yox, ailəsinin əksər üzvlərini məhv etdi.

Sizə təqdim etdiyimiz Əliheydər Qarayevin bu məqaləsi 1929-cu il 15 fevral tarixində “Kommunist” qəzetində dərc edilib.
Kulis.az Əliheydər Qarayevin Hüseyn Cavidin müdafiəsi üçün yazdığı məqaləsini Xəyal Bayramlının ön sözüylə təqdim edir.

İnsanın yaşadığı mühit onun şəxsiyyət kimi formalaşmasına mühüm təsir edən amillərdən biridir. Haqqında söz açacağım gələcəyin alovlu inqilabçısı olmuş şəxsiyyəti də yetişdirən məhz əlverişli mühit olub. Dayısı tanınmış maarif xadimi, yazıçı Sultanməcid Qənizadə, müəllimi Abbas Səhhət olan Əliheydər Qarayev hələ gənclik illərindən yaşadığı cəmiyyətin problemlərini mətbuat səhifələrində işıqlandırmağa başlayıb. Həmyerliləri olan Mirzə Ələkbər Sabir və Abbas Səhhətin təsiri altında “Molla Nəsrəddin” jurnalında məqalələr dərc etdirib. “Nicat” xeyriyyə cəmiyyətinə verdiyi töhfələrə görə cəmiyyətin Şamaxı şöbəsi rəhbərliyi tərəfindən ona təşəkkür edilib. Rusiyada təhsil aldığı illərdə yazıçı Əli Səbri ilə dostlaşıb, Əliqulu Qəmküsarın ailəsinin sevimli qonağı olub. “Tartan-partan” satirik jurnalının, “Al bayraq” menşevik qəzetinin redaktoru olub. İnqilab yolunda canını ortaya qoymuş bu inqilabçı sonda inqilabın qəddarlıqla yediyi balası olub. Bu gün bu şəxsiyyətə qarşı əsassız bir çox iddialar səsləndirilir, yazılar qələmə alınır. Həyatı ağ-qara ekran kimi görənlər ağ-qaradan da başqa rənglərin olacağını düşünmürlər. Sabir, Abbas Səhhət və Sultanməcid Qənizadə kimi ziyalıların təsiri ilə böyüyən Əliheydər də repressiya illərində Azərbaycanın dəyərli ziyalılarını müdafiə edərək onları gedər-gəlməzdən xilas etməyə çalışacaqdı. Axı bu ziyalılar ziyalı qıtlığı yaşanan bir ölkədə ideoji görüşlərindən asılı olmayaraq, peşəkar kadrlar idilər. Kimlər var idi onların arasında? Ali Pedaqoji İnstitutun direktoru olmuş Pənah Qasımov; pedaqoq, yazıçı, Azərbaycan himninin sözlərinin müəllifi Camo bəy Cəbrayılbəyli; görkəmli dramaturq Hüseyn Cavid; ilk “Kitabi- Dədə Qorqud” tədqiqatçılarımızdan Atababa Musaxanlı... Sən saydığını say, gör fələk nə sayır. Əliheydər Qarayevin müdafiə etdiyi ziyalılardan Camo bəy çıxmaq şərtilə, digərləri repressiya qurbanı oldular. Əliheydər Qarayevin taleyi isə daha da faciəvi oldu. Repressiya təkcə onu yox, ailəsinin əksər üzvlərini məhv etdi.

Sizə təqdim etdiyimiz Əliheydər Qarayevin bu məqaləsi 1929-cu il 15 fevral tarixində “Kommunist” qəzetində dərc edilib.
Kulis.az