...Neçə gün əvvəl daxil olmuş şikayətlə bağlı Ağdamın Ergi qəsəbəsi ərazisində oldum. Şikayət Qarqar çayının sahilindən başlayaraq 10 mindən çox keçmiş məcburi köçkünlərin 30 ildir yaşadığı qəsəbəyədək olan 10-12 km-lik yolun bərbad vəziyyətdə olması barədə idi. Təsəvvür edin, indiyədək yəqinki həmin yolu özüm ən azı 130 dəfə getməli olmuşam. Şahidəm ki, ölkənin kənd təsərrüfatı məhsullarının yetişdirildiyi bir ərazidə 30 ildən çoxdur yol bu vəziyyətdədir. Niyə? Yola qum-şınqıl lazımdır, o da Qarqar çayında nə qədər desəniz var. Bir də qır lazımdır, o da Bakıda su qiymətinə. Bəs nə çatmır? Vicdan və vəzifə məsuliyyəti!

Ağdamın indiyədək 4 başçısı dəyişib, dördünə də şəxsən özüm demişəm, burada yaşayan sakinlər isə dəfələrlə hər birinə yazılı-şifahi deyiblər, 25 ilə yaxındır sifətini görmədikləri deputatları olan Bəxtiyar Sadıqova deyilib. Xeyri yoxdur!... Niyə yoxdur, səbəbini yuxarıda dedim. Daşdan səs çıxıb, onlardan isə yalan sözdən ibarət vədlər eşidilib... Axı bu ərazidə yol o deməkdir ki, istehsal olunan meyvə-tərəvəz, digər məhsullar bazarlara rahat və keyfiyyətli şəkildə çatdırılsın.

Ergi qəsəbə sakini Q.Məmmədov deyir: “Yolun belə bərbad olması üzündən qapımızdakı meyvəni mala veririk, bazara apara bilmirik. Çünki bu 10 km-lik yolda xaşıla dönür... Pomidir da elə. Qarqar çayına çatanda baxırıq ki, hamısı əzilib, elə orada da çaya töküb geri qayıdırıq. Xəstəmiz olur, həkim çağıra bilmirik. Taksi lazım olur, heç kim gəlmir. İndi hansı zamandır ki, biz 30 ildir cəbhə xəttində yaşayan on minlərlə insan bu qədər zülm çəkir. Baxan yoxdur...”.

Qarqar çayı soğan tayaları ilə dolub-daşır...


Ezamiyyə vaxtım imkan verdiyindən ərazidə insanlarla görüşdüm, qarşılaşdığım bütün sahələrin problemli olduğunu gördük. Əhvalımı pozan isə Ergi qəsəbəsinə gedən yolun üstündə-Qarqar çayının sahilində harda gəldi maşın-maşın tökülmüş soğana rast gəldim. Yol kənarında qoyun otaran çoban Rasim Abbasovla salamlaşıb bu vəziyyətin səbəbini soruşdum. Başını bulayıb köks ötürdü:

-İki ildir eyni mənzərədir. Heyvanlarımızı satıb toxum, gübrə və s. alıb soğan əkirik, hər il də ziyana düşürük. Niyə? Çünki yolumuzun belə olmasına görə bura yük maşınları gəlmir, məcbur oluruq alverçilərə su qiymətinə sataq. Bir dəfə qəsdən “Meyvəli bazar”a apardıq, alverçilər elə şəbəkə yaradıblar ki, bizə yaxın gələn olmadı. Axırda iki gün qaldıq, gördük ki, soğan bişir, zay olur, kisəsini 3 manatdan verib gerı qayıtdıq. Yol pulunu, yemək və s. xərcləri çıxandan sonra gördüm ki, mənə bir “Qazel” soğandan cəmi 10 manat qalıb. İl boyu əziyyət çək, sonu da belə. Alverçi də gəlir, elə qiymət deyir, qalırıq məcbur, satırıq. Hətta bu dəfə Bakıda manat yarıma satılırdı, amma bizə 15-20 qəpikdən şərt qoyuldu. Baxdıq ki, gələnlərin hamısı fırıldaqçılardır, acığa düşüb hamı aparıb Qarqara tökdü... Qabaqlar tədarük idarələri olardı, gəlib insafla alardılar, indi gələnin hamısı alverçidir...

***

Bu qanqaraldıcı söhbətdən sonra fermerlerə adamın necə də yazığı gəlməsin?! Baxın, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2005-ci il 20 aprel tarixli 226 nömrəli Fərmanı ilə Azərbaycan Respublikasının Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi haqqında “Əsasnamı” təsdiqlənib. Nazirliyin əsasnaməsinə diqqət edin: “1. Azərbaycan Respublikasının Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi (bundan sonra - Nazirlik) Azərbaycan Respublikası Prezidentinin "Aqrar bölmədə idarəetmənin təkmilləşdirilməsi tədbirləri haqqında" 2004-cü il 23 oktyabr tarixli 467 nömrəli Sərəncamına əsasən yenidən təşkil edilmişdir. Nazirlik Azərbaycan Respublikasında kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı və emalı, istehsalçılara zəruri xidmətlərin göstərilməsi, torpaqların səmərəli istifadəsi də daxil olmaqla aqrar bölmədə dövlət siyasətini işləyib hazırlayan və onu gerçəkləşdirən, normativ hüquqi və iqtisadi tənzimlənməni həyata keçirən, fitosanitar və baytarlıq sahələrində xidmətlər göstərən mərkəzi icra hakimiyyəti orqanıdır”.

Nazir İnam Kərimov Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin“Əsasnaməsi”ni oxuyubmu?

Heç bilirsiniz nazirliyin əsas vəzifəsi nədir? Şəxsən mən inanmıram ki, indiki nazir İnam Kərimov bu “Əsasnamə”ni axıra kimi oxuyub... Çünki oxusaydı, bilərdi ki, rəhbərlik etdiyi nazirlik: “11. Nazirlik bu Əsasnamə ilə müəyyən edilmiş vəzifələrə uyğun olaraq aşağıdakı funksiyaları həyata keçirir:

11.1. Azərbaycan Respublikasında kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı və emalı, istehsalçılara zəruri xidmətlərin göstərilməsi, torpaqların səmərəli istifadəsi də daxil olmaqla aqrar bölmənin inkişafı ilə əlaqədar, o cümlədən kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalının artırılmasına və emal sahələrinin inkişafına, kənd təsərrüfatı texnikasının və onların ehtiyat hissələrinin istehsalına həsr olunmuş proqramlar hazırlayır və onların icrasını təmin edir;

11.2. aqrar bölmənin inkişafını təmin edən normativ hüquqi bazanın yaradılmasında iştirak edir;

11.3. aqrar bölmədə xidmət mərkəzlərinin təşkili və sahənin maddi-texniki vasitələrlə təmin olunmasına köməklik göstərir;

11.4. kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalçılarının mənafeyinin qorunması ilə bağlı təkliflər hazırlayır, aidiyyəti dövlət orqanlarına təqdim edir və səlahiyyətləri daxilində tədbirlər görür” və s.



Bəs nazirliyin tabeliyindəki “Aqrar tədarük və təchizat” Açıq Səhmdar Cəmiyyəti niyə qanunlara tabe olmur?

Bu isə “Aqrar tədarük və təchizat” Açıq Səhmdar Cəmiyyəti nin yaradılması haqqında Prezidentin Fərmanıdır. Fərmanda deyilir: “Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 32-ci bəndini rəhbər tutaraq, ölkədə kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalını və emalını stimullaşdırmaq, dövlət sifarişi ilə kənd təsərrüfatı və ərzaq məhsullarının satın alınmasının mərkəzləşdirilmiş qaydada təşkili ilə bağlı həyata keçirilən işlərin səmərəliliyini daha da artırmaq və sistemliliyini təmin etmək məqsədilə qərara alıram: “Ərzaq məhsullarının tədarükü və təchizatı” Açıq Səhmdar Cəmiyyəti ləğv edilsin”.

ASC ləğv edilir və Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin tabeliyinə verilir. Prezidentin Fərmanı ilə... Və

Dövlət müəssisə və təşkilatları (idarələri) tərəfindən ərzaq məhsullarının mərkəzləşdirilmiş qaydada dövlət büdcəsinin vəsaitləri hesabına satın alınması “Qaydası” təsdiqlənir. Bəs heç bilirsiniz bu “Qaydalar”da ASC-yə hansı səlahiyyətlər verilib etimad göstərilib???



Yazılır: “Ərzaq məhsullarının mərkəzləşdirilmiş qaydada satın alınması proseduru: 3.1. Ərzaq məhsullarının mərkəzləşdirilmiş qaydada satın alınması proseduru aşağıdakı qaydada həyata keçirilir:

3.1.1. satınalan təşkilatlar növbəti il üzrə ərzaq məhsullarına tələbatları barədə Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin müəyyən etdiyi formaya uyğun məlumatları hər il iyulun 1-dək Azərbaycan Respublikasının Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinə təqdim edirlər. Satınalan təşkilatlar tərəfindən növbəti il üzrə ərzaq məhsullarına tələbatlar həmin satınalan təşkilatlara bu məqsədlər üçün dövlət büdcəsindən ayrılmış vəsaitlər nəzərə alınmaqla müəyyən edilir;

3.1.2. Azərbaycan Respublikasının Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi satın alınması nəzərdə tutulan ərzaq məhsulları, həmin məhsulların qiymətləri və satınalma şərtləri (o cümlədən, satınalma dövriliyi) barədə elanı Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin müəyyən etdiyi formada hər il avqustun 1-dək elektron portalda yerləşdirir” və s.

Yaxşı, dövlət-ölkə başçısı bundan artıq İnam Kərimova hansı hüquqlar verməlidir ki, fermerlər min zəhmətlə becərdikləri məhsulları çölə tökməsin???

Məhsullar isə, böyük yazıçımız Mir Cəlal Paşayevin məşhur əsərində deyildiyi kimi, çölə atılır, amma alverçilərə satılıb-verilmir! Bu, əslində, Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi mütəxəssislərinin fəaliyyətinə kütləvi etiraz və etinasızlıqdır!

***

Bizim və fermerlərin söylədikləri bu qədər. Nəticə çıxarılacaqmı, reaksiya verib köməyə gedən olacaqmı? İnanmıram... 10 km-lik yolu 30 ildə təmir etməyənlər bunu etməyə qadir görünmürlər...

Asif MƏRZİLİ

(Bakı-Ağdam-Ergi-Bakı) //tezadlar.az//