Azərbaycanda yüksək vəzifəli məmurların və oliqarxların ölkə iqtisadiyyatına problem olması yeni məsələ deyil. Hətta Strateji Yol xəritələri hazırlananda (2016-cı il) bu məsələ sənədlərdə əksini tapıb. On illərdir Azərbaycanda məmur biznesi ilə mübarizədən geniş danışılır. Lakin məmurların iş adamlarına yaratdığı problemlə bağlı ciddi tədbirlər görülmür. Məhz bunun nəticəsidir ki, dövlətin ayırdığı vəsaitlərdən daha çox bu məmurların çətiri altında olan biznes qurumları faydalanırlar, üstəlik, onlar inhisar yaradaraq ölkədə biznesin inkişafına ciddi şəkildə mane olurlar.

Belə məmurlardan biri də Dövlət Gömrük Komitəsinin Şimal Ərazi Gömrük İdarəsi Rauf Rzayevdir. Ali Məhkəmənin sədri Ramiz Rzayevin qardaşı olan idarə rəisi Rusiyaya kənd təsərrüfatı məhsulu ixrac etmək istəyən sahibkarlar qarşısında keçilməz səddə çevrilib. AzToday.az-a daxil olan məlumatlara görə, Rauf Rzayev qonşu ölkəyə məhsul ixrac etmək istəyən iş adamları üçün bilərəkdən süni maneələr yaratmaqdadır. Bununla bağlı iş adamlarını müvafiq qurumlara etdiyi müraciətlərin də heç bir nəticəsi yoxdur. Görünür, Rauf Rzayevin Ramiz Rzayevin qardaşı olması burada həlledici rol oynadığından Şimal Ərazi Gömrük İdarəsinin rəisi iş adamların qarşısında günbəgün tələblərini sərtləşdirir.

Qeyd edək ki, kənd təsərüffatı malları tez xarab olan mallar hesab olduğundan yüksək riskli mallar hesab olunur. Bu səbəbdən ixrac olunan kənd təsərüffatı mallarının gömrükdə qısa müddətdə rəsmiləşməsi vacib şərtdir. Lakin Şimal Ərazi Gömrük İdarəsinin rəisi Rauf Rzayev kənd təsərrüffatı məhsullarının ixrac zamanı sahibkarlara qanundan kənar süni maneələr yaratmaqda davam edir. Belə ki, ixrac olunan malların qanunsuz olaraq invoys dəyərini qaldıraraq şişirdilməsinə və ixrac olunan məhsulları çeşidlərə bölərək digər ərazi gömrük idarələrində rəsimləşdirilməsini tələb etməklə iş adamları üçün qiymət artımını və əlavə vaxt itkisini şərtləndirir. Məsələn, sahibkar fərqli 3 bölgədən kənd təsərrüffatı məhsulu ixrac etməli olarsa və həmin məhsulu gömrük rəsmiləşdirilməsi həyata keçirmək istəyirsə, məsələn Şəmkirdən xurma, Kürdəmirdən nar, Qubadan alma, bu rəsmiləşdirmə ən azı 3–4 günə başa gəlir ki, belə olan halda ixrac edən sahibkar az sayda məhsul ixrac edə biləcək və qarşı tərəfdəki alıcı ilə arasında bağlanan müqavilənin şərtlərini yerinə yetirə bilməyəcək, nəticədə ölkədən ixrac olunan kənd təsərrüffatı məhsullarının həcmi azalacaq. Bundan başqa malların uzun müddət qalması onun keyfiyyətinin azalmasına gətirib çıxarır. Belə olduqda həm sahibkara, həm də dövlət büdcəsinə külli miqdarda zərər dəyir. Göründüyü kimi, Şimal ərazi idarəsi tərəfindən ixrac olunan kənd təsərrüffatı məhsullarının ixracına ciddi cəhdlə maneə yaratmağda davam edir. Kənd təsərrüffatı məhsulu ixracı neftdən sonra 2-ci və yaxud 3-cü yeri tutan məhsullardandırki, ölkəyə xarici valyuta gətirir. Amma Dövlət Gömrük Komitəsinin Şimal Ərazi Gömrük İdarəsin rəisi ixracatçılara niyə bu səbəbdən davrandığı aydın deyil. Sahibkarlar rəsin qəbuluna girib məsələnin nədən qaynaqlandığını öyrənmək istəsələrdə, rəis sahibkarları qəbul etməkdən imtina edir.

Şimal Ərazi Gömrük İdarəsin rəisi Rauf Rzayev vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadə edərək ixrac olunan malların invoys dəyərinin qanunsuz olaraq qaldırılmasını tələb edilməsi sahibkarların əsasız vergi, ciddi problemlərinin və öhdəliklərin yaranmasına gətirib çıxarır ki, bununla sahibkarlar əsasız olaraq özlərindən asılı olmayan səbəblərdən qanunvericiliyin tələblərinə uyğun olaraq məsuliyyətə cəlb olunurlar. Misal üçün nar məhsulunu hər bir kiloqramı 0,80 ABŞ dolları ilə ixrac edildiyi halda, 1,80 ABŞ qiymətinə qaldırlması tələb olnur. Belə olduğu halda 20 ton məhsulda 20000 ABŞ dolları dəyərində şişirdilmiş ölkəyə qaytarılmayan məbləğ yaranır ki, bununla bağlı yük gömrük bəyannamələri və kifayət qədər sübutlar var.

İxrac olunmuş malların invoys dəyərinin qanunsuz şişirdilməsi nəticəsində həmin valyutanın xaricdən gətirilməməsinə səbəb olur və buna görə sahibkarlar Azərbaycan respublikasının İnzibati Xətalar məcəlləsinin 430-cu maddəsinə əsaəsn Valyuta tənzimi qaydalarının pozulmasına və Azərbaycan respublikasının Cinyayət Məcəlləsinin 208-ci maddəsinə görə, xarici valyuta vəsaitlərini xaricdən qaytarmamasına görə məsuliyyət daşıyırlar.

Bundan başqa adətən sahibkarlar öz məhsullarını Rusiyada gömrük rəsmiləşdirilməsini özləri edirlər. Bu da Rusiyada malların idxalı zamanı Azərbaycandan suni şəkildə ixrac olunmuş malların dəyərinə görə 20 % (ƏDV) əlavə dəyər vergi ödəyirlər ki, həmin xərclər Azərbaycan vətəndaşının şəxsi vəsaitindən, dolayı yoldan valyutanın ölkədən kənara axınına və Rusiya Federasiyasının büdcəsinə axır.

Göründüyü kimi, gömrük əməkdaşları qanunsuz olaraq invoys dəyərini qaldırılması ilə Azərbaycan Respublikasının daxilində 5-ci kalona və Azərbaycan sahibkarlarının əli ilə Rusiya Federasiyasının dövlət büdcəsini doldurulmasına xidmət edirlər…

Rauf Rzayevdən iş adamları üçün yaratdığı “şərait”lə bağlı münasibət öyrənmək cəhdlərimiz nəticəsiz qaldı. Gömrük rəisinin əməllərindən əziyyət çəkən sahibkarların müvafiq qurumlara etdiyi şikayətləri araşdırmaqda davam edirik…