Azərbaycan Respublikasının azadlığı və ərazi bütövlüyü uğrunda xəsarət almış, Müharibə veteranı olan işçinin əmək və ya məzuniyyət hüquqları necə və nədən pozulur?
İşçinin bu barədə olan xahişini nəzərə alaraq ad, familiyasını və işlədiyi müəssisənin adını yazmıram.
Fikrimcə, işçinin məzuniyyət hüququnun pozulmasında özünün qanunları bilməməsi olsa da işlədiyi müəssisənin də, ona hüquqi yardım göstərən vəkilin (hüquqşünas və ya digər şəxs də ola bilər) də, məhkəmənin də müəyyən səhvləri vardır. Belə ki:
1. AR-nın Əmək Məcəlləsinə əsasən, Azərbaycan Respublikasının ərazi bütövlüyü yaralanmış işçilərə, məzuniyyət - 46 təqvim günündən az olmayaraq verilir.
2. Bu hüququnu bilməyən və ya məlumatsız olan işçi sonradan müəssisəyə müraciət edir, onun bu hüquqi təmin olunur, lakin bu hüquq onun müraciət etdiyi gündən sonrakı illər üçün təmin olunur. İlkin baxışda hər şey qanunidir, işçinin bu halda müraciət etdiyi gündən və ya ildən əmək və ya məzuniyyət hüququ bərpa olunub. Lakin bu halda işçinin hüququnun pozulmasının başqa tərəfi dəvar. Belə ki:
3. İşçinin belə bir hüququnun olmasını bilməməsi (əlbəttə bilməsi daha yaxşıdı) ola bilər, lakin burada müəssisə bildiyi halda nədən müəyyən hüquqi addımlar atmamış və işçiyə 46 təqvim günü üçün məzuniyyət verməmişdir? Belə ki,
4. İşlədiyi müəssisədə onun Müharibə Veteranı olması məlum idi, eyni zamanda bu işçinin Azərbaycan Respublikasının ərazi bütövlüyü uğrunda yaralanması müəssisədə məlum idi. Həmin işçinin müəssisədə Hərbi biletində də bu qeydlər yazılıb, müəssisəyə məlum idi, yəni, onun Müharibə veteranı və Azərbaycan Respublikasının ərazi bütövlüyü uğrunda yaralanma faktı.
4. Digər bir fakt, məgər həmin işçinin hüququ olan məzuniyyət hüququ - humanist yanaşmaqla, həlli mümkün deyilmi? necə də olsa bu həm işçi kimi, həm Müharibə veteraı, həm də Azərbaycan Respublikasının ərazi bütövlüyü uğrunda yaralanmış işçi kimi onun qanunla nəzərdə tutulan müstəsna hüququdur, bu məzuniyyət günlərinə görə də ona pulun verilməsi müəssisəyə də hər hansı bir böyük maddi ziyan dəymir.
5. Digər tərəfdən, biz həmişə müharibə veteranlarına və qazilərimizə hörmətimizdən danışmağı çox sevirik. Əgər bu hörmət varsa, nədən qazimiz Əmək Məcəlləsində göstərilən46 təqvim günündən az olmayaraq məzuniyyət pulu almamalıdır?
6. Hüquqi yardım barədə. Neftçilərin Hüquqlarını Müdafiə Təşkilatı olaraq dəfələrlə bildirmişik ki, əmək hüquqlarımızın müdafiəsi üçün bu sahəni bilən və peşəkar vəkil və ya hüquqşünaslara müraciət edin. Kiçik araşdırma zamanı məlum oldu ki, Müharibə veteranının müdafiəsini həyata keçirən vəkil və ya hüquqşünasın isə əmək hüququnda sadə qanunlardan belə xəbəri yoxdur. Belə ki, Müharibə veteranının işni aparan şəxs:
6. Müəssisə, inzibati orqan olmadığı halda, İddia ərizəsi ilə - Rayon məhkəməsinə deyil, - İnzibati məhkəməyə müraciət edir. Təbii olaraq İddia ərizəsi geri qaytarılıb.
7. Əmək mübahisəsi barədə olan İddia ərizəsini, Mediasiyaya müraciıt etmədən, Rayon məhkəməsinə təqdim edir. Təbii olaraq burdan da İddia ərizəsi geri qaytarılır.
8. Üçüncü dəfə İddia ərizəsi ilə Rayon məhkəməsinə müraciət edilib. Bu məhkəmə də isə İddia müddətinin ötmə səbəbinə görə İddia ərizəsi təmin edilməyib
9. Pul tələbi ilə əlaqədar iddia müddətini bilməməsi: Pul və digər əmlak tələbləri ilə əlaqədar, həmçinin ziyan vurulmaqla bağlı yaranmış əmək mübahisələrinin həlli üçün işçi, hüququnun pozulduğunu aşkar etdiyi gündən etibarən 1 il ərzində məhkəməyə müraciət edə bilər.
10.İddia müddətinin buraxılmasının üzrlü səbəblərdən ötməsini əsaslandıra bilməməsi belə ki, fərdi əmək mübahisəsinə baxan orqan buraxılmış müddəti bərpa edərək mübahisəyə mahiyyəti üzrə baxa bilər. Lakin, təqdim edilmiş İddia ərizəsindı, bu hal kifayət qədər əsaslandırılmamışdlr.
11. Son nəticədə isə Müharibə veteranı və Azərbaycan Respublikasının ərazi bütövlüyü uğrunda yaralanmış işçi əvvəlki illər üçün Əmək Məcəlləsi ilə nəzərdə tutulan ödənişli məzuniyyət pulunu ala bilmir, vəkil və digər xidmətlər üçün pul ödəyir, mənəvi iztirablar keçirir.
Azər Quliyev.
Teref.az