O, bir toplum için dil-kültür ayrılmazlığını, dil-kültür bütünlüğünü en erken fark eden, dilin; kimliğin potansiyeli, gizli gücü olduğunu belirleyen en eski toplum dil bilimcisidir.
Kaşgarlı Mahmud’un Türk diline olan bağlılığı ve bu dili Araplara öğretme çabası, onun kültürler arası etkileşime ve bilgi paylaşımına verdiği önemi gösterir. Bu, yalnızca Türk dilini ve kültürünü korumakla kalmamış, aynı zamanda diğer milletlerin de bu zenginlikten faydalanmasını sağlamıştır.
Robert Dankoff ve James Kelly, Kaşgarlı Mahmud’un eseriyle Türklük bilimine yaptığı hizmetin önemini şu şekilde ifade etmiştir:
“Tüm bunlar, Türklerin Tanrı’nın tasarımında üstünlüğüne ve Türk olmayan Müslümanların Türk kardeşlerinin dilini ve geleneklerini bilmelerine ihtiyaç duyduğuna ikna olan bir uzman “saha araştırmacısı” tarafından toplanan Ortaçağ Türklüğüyle ilgili temel verilerdir. Nitekim Kaşgari, İslam’ın ilk yüzyıllarındaki Arap filologlarının Araplar için yaptıklarını, yani dil, şecere ve kültürel geleneklerini organize etmeyi ve açıklamayı Türkler için yapmayı başardı.”
Türkçenin farklı lehçelerini, kültürel motiflerini ve yaşam tarzını detaylı bir şekilde ele alan Divânu Lügati’t-Türk, bugün hala araştırmacılar için benzersiz bir kaynak olma özelliğini korumaktadır. Bu eser, sadece Türkoloji alanında değil, aynı zamanda dilbilim, tarih ve sosyoloji gibi çeşitli disiplinler için de kıymetli bilgiler sunar.
Türkiye Selçuklu Devleti
TEREF