O yüzden de afallıyor.
Bu süreç dedelerimizin mezar taşını okuyamıyoruz furyası ile başladı.
Sonra Osmanlı'nın da dedelerinin mezarını okuyamadığını öğrendiler.
Çünkü ataları kabul ettikleri Osmanlı yönetiminde dil her 100-150 yılda bir köklü değişikliklere uğruyordu.
Ama daha bu başlangıç.
Böyle böyle öğrenecekler.
Tahmin ediyorum önümüzde ki bir 100 yıllık süreçte artık bu topraklarda Osmanlı'nın esamesi okunmayacak.
Bu durum sadece Osmanlı'ya ait değildi.
Tarih boyu çoğunlukla böyleydi.
Bütün imparatorluklarda Saray, kendini halkın bir parçası kabul etmezdi.
Kendini ayırmaya özen gösterirdi.
Örnekler vereyim anlayacaksınız.
1- Osmanlı İmparatorluğu
Saray/yönetici dili: Osmanlıca (Arapça ve Farsça karışımı yapay bir saray dilidir)
Halk dili: Anadolu Türkçesi / Balkan ağızları / Kürtçe / Arapça / Rumca / Ermenice / Boşnakça vs.
Osmanlı’da devlet ricali ve medrese elitleri "Osmanlıca" konuşurdu.
Halk ise kendi bölgesel dilini ya da sade Türkçeyi kullanırdı.
2. İngiltere (1066 sonrası Norman dönemi)
Saray dili: Fransızca (Norman Fransızcası)
Halk dili: Eski İngilizce (Anglosaksonca)
1066’da Normanlar İngiltere’yi fethettiğinde saray, ordu ve mahkemelerde yaklaşık 300 yıl boyunca Fransızca konuşuldu. İngilizce halk arasında yaşadı ama yazılı dilde sarayda dışlandı.
3. Çin (Han dışı hanedanlar döneminde)
Yuan Hanedanı (Moğollar): Saray dili Moğolca, halk dili Çince
Qing Hanedanı (Mançular): Saray dili Mançuca, halk dili Çince
4. Memlükler (Mısır ve Suriye)
Saray dili: Kıpçak Türkçesi (ilk dönemlerde)
Yönetim dili: Arapça
Halk dili: Arapça
Memlükler esasen Kafkasya’dan gelen Türk kökenli askerî sınıftı.
Saray içindeki günlük konuşmalar
Türkçeydi ama halk Arapça konuşurdu.
5. Roma İmparatorluğu (Doğu Roma / Bizans)
Saray dili: Latince (ilk dönemlerde), sonra Yunanca
Halk dili: Yerel diller (Grekçe, Koptça, Ermenice, Süryanice)
Roma fethettiği yerlerde Latinceyi resmi dil yapsa da halk çoğunlukla yerel dillerle yaşamaya devam etti. Bizans döneminde ise yönetim Yunanca konuşurken bazı bölgelerde halk başka dilleri korudu.
6. Safevîler (1501–1736)
Saray dili: Azerice/ Farsça
Yönetim dili: Farsça
Halk dili: Farsça, Kürtçe, Azerice, Arapça vb.
7. Hindistan’daki Babür İmparatorluğu
Saray dili: Çağatay Türkçesi, Farsça
Halk dili: Hintçe, Urduca, Bengalce, Pencapça vb.
Babürler, Türk-Moğol kökenliydi.
Saray çevresi Çağatayca konuşsa da zamanla Farsça baskınlaştı. Halk ise yerel Hint dillerini konuşuyordu.. .
Sonuç olarak, Osmanlı sarayının ve bürokrasisinin diliyle halkın konuştuğu dil aynı kökten gelse de, kullanım biçimi, kelime hazinesi ve yapısı bakımından oldukça farklıydı.
Bu fark, Tanzimat’tan itibaren tartışma konusu oldu ve Cumhuriyet’le birlikte dilde sadeleşme hareketlerine zemin hazırladı...
Daktilo Konçertoları
TEREF