Roma Dönemi’nde, Anadolu kökenli mezar stelaları arasında en çarpıcı, kapı şeklindeki stelalar çoğunlukla Frigya’da kullanılmıştır.
Üzerlerinde resmedilen kapı sayesinde, bu tür stelaların ölüyü öbür dünyaya götürdüğüne inanılır ve bu tür inançların tarihi Anadolu'daki Neolitik Döneme kadar uzanır. Roma Dönemi'nde bu tür stelaların kökeni orta İtalya'nın dağlık bölgeleridir. İşte gerçek bir mezar odasına sahip olamayan insanlar, sadece mezar odasını simgeleyen bir kapı tasviri ile görünüyor. Anadolu'ya gelen İtalya'dan göçmenler, aynı tür mezar anıtlarını kullanmaya devam ettiler.
Panolarda kapı kilidi, kapı tokmağı, kare kasetler, ölünün halk hayatındaki yeri ve günlük faaliyetler hakkında, kalem kutusu, şömen, yazıda kullanılan balmumu tablet, pindle ve distaff yün sepeti, tarak, terlik, ayna, parfüm şişesi. Üst bölmelerdeki nişli para kesesi gibi tasvirler. Çiftçilik yaparak geçimini sağlayan insanların stelaları özellikle budama çatalı, sabana bağlanmış öküzleri tasvir ediyor. İstanbul Arkeoloji Müzesinde sergilenmektedir.
Ahmet Koğumtekin
TEREF