TÜRK KOZMOLOJİSİNDE; yeraltı, yeryüzü ve gökyüzü alemi; BAYTEREK, ULU KAYIN,TURUĞ/TORUN, ULUBUK adı verilen HAYAT AĞACI ile birbirine bağlıdır. Bu nedenle, Türk Kültüründe Ağacın hayatı temsil ettiğine ve dallarının gökyüzünde Tanrı katına eriştiğine inanılmış Türk kültür ve inancında "AĞAÇ" Tanrı katına erişen kutlu bir varlık olarak görülmüştür.

BU İNANÇTAN ötürü Türkler; Ulu gördükleri Baş Ağaçlara çul çabut bağlayıp (evlilik, sevgiliye kavuşma, darlıktan ve borçtan kurtulma, çocuk sahibi olma, hastalıklardan kurtulup sağlık ve esenlik bulma, yağmur, bereket, zenginlik gibi hertürlü) Tanrıdan dileklerde bulunmaktaydı.
BU KÜLTÜR ve inanç nedeniyle bu tür ağaçlara Türk halkı tarafından “DİLEK AGAÇİ” da denilmektedir.

DİLEK ağacına bağlanan çul çabut renklerinin bazıları Türk Kültüründe şu anlamları sembolize eder:
YEŞİL: Toprak elementini sembolize eder. Bereket, doğurganlık, üreme, zenginlik dileklerinde.
SARI: Hava elementi, iyi ve mutlu yaşam, huzur, sıkıntıların giderilmesi dileklerinde.
KIRMIZI: Ateş elementi, soğukluğun giderilmesi, küslerin barışması, hastalığın tedavisi, vücuda kan ve enerji taşınması dileklerinde.
MAVİ: Kutsal Gök rengidir. Gök-Tanrı'nın ebediliği ve sonsuzluğunu, imkansız gibi görünen dilekler için. Yapılan bir işte akıbetin hayırlı olması dileklerinde.

BEYAZ: Su elementi, Aklığı, Temiz yolu, doğruluk, dürüstlük, saflık kötü düşüncelerden arınma. Dileklerinde kullanılır.
BU surette Baş ağaca atılan düğüm; dilek ve isteğin bağı olarak kabul edilip, bu bağ aracı lığıyla enerji akışının sağlandığına inanıl maktadır.
KARAÇAY-BALKAR Türklerinde Yağmur yağması için yapılan şu geleneksel ritüel bize konu ile ilgili fikir vermektedir.
YAĞMUR yağmayıp topraklar kuraklıktan çatlayınca topluca Yalnız Ağaç'a gidilir, ağacın yanında kurban kesilip, ağacın etrafında dolaşılır; şu şekilde alkışta (duada) bulunulur:
FELAKETLERDEN UZAK TUTAN AĞAÇ !
Yağmurları yağdıran, Tanrı'nın ağacı!
Kuraklık sıkıştırdı ne yapalım ?
Aç kalıyor çocuklar, hayvanlar,
Hasret çekiyorlar suya, yağmura.
Felaketlerden uzak tutan ağaç !
Yağmurları yağdıran ağaç!
Bütün herkes oldu aç
Yağmur kapısını ardına kadar aç!
Bulutları çağır sen.
Yağmur kapısını aç sen.
Şimşek çaksın, şimşek çaksın,
HEMEN YAĞMAYA BAŞLASIN!
OY, YALNIZ AĞAÇ, CAN AĞAÇ,
Oy, Yalnız Ağaç, Tanrı'nın ağacı,
Oy, Yalnız Ağaç, bereketin ağacı,
Çoktur çarelerin senin!
insanlara yardım eden ağaç,
Kendini herkese sevdiren ağaç,
Altın yapraklar kıpırdıyor tepende,
OYNUYORLAR SENİN ETRAFINDA.
KARAÇAY-BALKAR TÜRKÇESİ İLE.
HATALARDAN KALDIRĞAN TEREK!
Cannurlanı cavdurğan, Teyrini teregi!
Kurğaklık kısdı ne eteyik?
Aç bolalla sabiyle, malla,
Termiledile suvğa, cannurğa.
Hataladan kaldırğan terek!
Cannurlanı cavdurğan terek!
Bitev duniya bolğandı aç
Cannureşiknikeftaç!
Bulutlanı çakır sen,
Cannur eşikni aç sen!
Kök caşnasın, caşnasm,
ERLAY CAVUB BAŞLASIN!
OY, CANNIZ TEREK, CAN TEREK,
Oy, Canniz terek, Teyrini teregi,
Oy, Canniz terek, bereketni teregi,
Köpdü amalin seni!
Adamlağa boluşhan terek,
Kesin kimge da süydürgen terek,
Altın çapırakla kımıldaydıla töppende,
ÇOPPA ETEDİLE SENİ TÖGEREGİNDE.
FATİH MEHMET YİĞİT