Vətən müharibəsində qələbəmizin simvolu olan çiçəyin satışa çıxarılması məsələsi araşdırılır
Xarıbülbül – Azərbaycanın Qarabağdakı Vətən mharibəsində qələbəsinin simvoluna çevrilmiş bir çiçəkdir. Azərbaycanın ekologiya və təbii sərvətlər nazirinin müavini Vüqar Kərimovun verdiyi açıqlamaya görə, işğaldan azad edilmiş Füzuli və Xocavənd bölgələrinə bir mediatur zamanı Azərbaycanda xaribülbül adı Ophris sortuna aid Qafqaz orxideyasına verilib.
Ölkəmizdə xaribülbül rəsmlərdə, zərgərlikdə, geyim dizaynında və sairdə təcəssüm olunur və onlar həmişə vətəndaşlar arasında populyardır. Ancaq bir çox insan yalnız böyüdülə bilən bir çiçək almaq istəyir. İş adamları belə bir məhsulun populyar olacağını başa düşdülər və indi bir çox çiçək dükanında və sosial şəbəkələrdə özəl reklamlarda təklif olunur. Bir qabda belə bir çiçək orta hesabla 6-7 manata başa gəlir.
Qeyd edək ki, bir çox Ophrys orxideya növü nadir və bu səbəbdən qorunan növdür. Xüsusilə, “Ophrys caucasica” ölkəmizin “Qırmızı Kitabı”na daxil edilib. Buna baxmayaraq, onların bəzi mağazaların onlayn səhifələrində satışa çıxdığını görə bilərsiniz. Bu səbəbdən, bu çiçəyin çoxalma və sonrakı satış üçün necə əldə edildiyi və ya alıcılara səhv məlumat verildiyi sual yaranır.
AMEA Botanika İnstitutunun dosenti Pərvanə Qaraxaninin AYNA-ya dediyinə görə, bu cür faktlarla məşğul olmaq lazımdır: “Çünki “Qırmızı Kitab”da nadir növlər yer alır, yəni qorunmasa, itirilə bilər”.
Xarıbülbülü satan çiçək mağazalarından öyrəndiyimizə görə, hazırda bu güllərin satışına qadağa yoxdur, indi satışda hər yerdə tapıla bilər və satılanlar da “Qırmızı Kitab”a düşən növlərə aid deyil. Satıcıların dediklərinə görə, bu, Şuşada bitən xarıbülbül deyil və bu orxideya ölkənin bir çox yerlərində bitir və nadir hesab edilmir.
Çiçəklər Xaçmaz bölgəsində yetişdirilir və oradan Bakıya çatdırılır. Çiçəklənmə mövsümü davam edən müddətdə xarıbülbül almaq istəyənlər çoxdur.
Zirə Gülçülük Kompleksinin bitki məsləhətçisi Rufan Əmiraslanov AYNA-ya deyib ki, Ophrys 35 növə bölünən orxideya ailəsinin bir növüdür: “Ophrys coğrafiyası, ümumiyyətlə genişdir. Bunlardan bir neçəsi Azərbaycanda dağlıq ərazilərdə yetişir. “Ophrys caucasica” yalnız Azərbaycanda deyil, Rusiyanın bəzi bölgələrində də bitir”.
“Şuşada yetişən və başqalarından fərqlənən xarıbülbül satışa çıxarılmır və bilməz də. İndi Qarabağa getmək asan deyil, hələ də minalanmış bir çox ərazi var, buna görə kiminsə belə bir istəyi olsa belə, çiçəyi oradan çıxarmaq mümkün deyil. Ancaq xarıbülbül İsmayıllı, Xızı, Xaçmaz, Qubada və ölkənin bəzi yerlərində bitir. Bəlkə kimsə onu orada yetişdirir və mağazalara çatdırır. Həm də toxumları Türkiyədən almaq olar”, – deyə həmsöhbətimiz bildirib.
“Əlbəttə ki, “Ophrys caucasica” istehsalının ölkədə təşkil edilməsini və bu çiçək haqqında bütün dünyaya məlumat verilməsini istərdim. Bu növ “Qırmızı Kitab”da yer aldığı səbəbindəb becərilməsi üçün Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyindən icazə almaq lazımdır. Evdə yetişdirmirik. Ancaq düşünürəm ki, gələcəkdə istehsal qurmaq və hətta ixrac etmək mümkün olacaq”, – Əmiraslanov vurğulayıb.
Onun sözlərinə görə, bu bitki əkildikdən dörd il sonra çiçəkləməyə başlayır: “Böyümək mövsümü fevraldan iyul aylarına qədər davam edir. Vətən müharibəsi başa çatdıqdan sonra bir çox vətəndaş xarıbülbüllə maraqlanır və onu böyütmək istəyir, çünki bu, qələbəmizin simvoludur. Bu yaxınlarda bu çiçəklə bağlı bir video çəkdim və “Instagram” səhifəmizə yerləşdirdim, çünki insanların bu barədə düzgün məlumat sahibi olmasını istəyirəm”.
Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin Ekoloji Təhlükəsizlik Xidmətinin rəisi Hikmət Əlizadə isə xarıbülbül satışı ilə bağlı onlara müraciət edildiyini və bu çiçəklərin mənşəyinin aşkarlanması üçün araşdırma aparıldığını söyləyib: “Xaçmazda çiçəklərin yetişdirildiyi məlum oldu. Lakin bu mövzuda məlumatlar və detallar hələ də dəqiqləşdirilir”.
“Qırmızı Kitab”a düşən yabanı bir bitki satırlarsa, qadağandır, amma, deyək ki, xaricdən kimsə toxum alıb, becərmə ilə məşğul olursa, bu, qanuna zidd deyil. Orxideyanın onlarla alt növü var və çiçək mağazalarımızda hansının satıldığı hələ araşdırılır. İndi satılanın Qarabağdan gələn xarıbülbül olmadığı mübahisəsizdir. Endemik xarıbülbül növünün yetişdirilməsinə gəlincə, müvafiq icazə alsanız və hər şeyi qanun çərçivəsində etsəniz, mümkün olar.
turkustan.info