Süni intellekt artıq həyatımızın hər sahəsinə daxil olub. Lakin bu texnologiya yalnız yer üzündə deyil, kosmosda da insanlığın ən böyük macərasının – kosmosun öyrənilməsinin əsas alətlərindən birinə çevrilib.

Əgər “süni intellekt” deyəndə ağlınıza filmlərdəki kimi dünyanı ələ keçirməyə çalışan robotlar və ya insan kimi danışan kosmik kompüterlər gəlirsə, yanılmırsınız.

NASA və digər kosmik agentliklər süni intellekti Mars missiyalarından tutmuş, teleskoplardan gələn nəhəng məlumatların emalına qədər bir çox sahədə tətbiq edirlər.

Valyuta.az xəbər verir ki, Marsaa göndərilən "Perseverance və Curiosity" kimi robotlar Yer üzündən real vaxt rejimində idarə olunmur. Çünki siqnalın Marsa gedib gəlməsi orta hesabla 20 dəqiqə çəkir. Süni intellekt isə bu boşluğu dolduraraq, robotlara ətrafı 3D xəritələndirmək, təhlükəli əraziləri tanımaq və öz marşrutlarını seçmək imkanı verir. Bundan başqa, AI “elmi baxımdan maraqlı” daş və mineralları da aşkar edə bilir.

Teleskoplardan gələn nəhəng məlumatların emalı

J"ames Webb" kimi teleskoplar hər gün terabaytlarla məlumat ötürür. Bu məlumatları insanın əl ilə araşdırması mümkün deyil. Süni intellekt isə saniyələr içində planetlərin, qara dəliklərin və galaktikaların aşkarlanmasına imkan verən anormallıqları və nümunələri müəyyənləşdirir.

Peyklərin və kosmik aparatların monitorinqi

Kosmosda texniki servis çağırmaq mümkün olmadığı üçün nasazlıqların vaxtında aşkarlanması həyati əhəmiyyət daşıyır. "AI" kosmik aparatların sensorlarından gələn məlumatları izləyərək, xətaları günlər və hətta həftələr öncədən təxmin edə bilir. Bu isə mühəndislərə vaxtında müdaxilə imkanı yaradır.

Beynəlxalq Kosmik Stansiyada çalışan astronavtların iş yükünü süni intellekt əsaslı köməkçilər yüngülləşdirir. "AI" eksperimentlərin mərhələlərini izah edir, təlimatları səsli şəkildə oxuyur və suallara dərhal cavab verir.

Kosmik tullantıların izlənməsi

Orbitdə milyonlarla kosmik tullantı mövcuddur və bunlar həm peyklər, həm də gələcək missiyalar üçün böyük təhlükədir. Süni intellekt bu tullantıların hərəkət trayektoriyasını izləyərək toqquşma risklərini əvvəlcədən müəyyənləşdirir. Gələcəkdə tullantıların toplanması üçün göndəriləcək avtonom peyklər də AI ilə idarə olunacaq.

Mütəxəssislər hesab edirlər ki, yaxın illərdə süni intellektin kosmosdakı rolu daha da artacaq. Avtonom elmi laboratoriyalar, ulduzlararası səyahətlər üçün marşrut planlaması, hətta digər planetlərdə qurulacaq robot koloniyalarının idarəsi də süni intellektin öhdəsinə veriləcək.