Türkiye’nin ABD’ye kalın zincirlerle bağlanmasının öyküsü, 2. Dünya Savaşı’nın son günlerinde, 1945’te dünyanın paylaşıldığı Yalta Konferansı ile başlar!
Bu konferansta, Türkiye “Hür dünya” tarafında, yani ABD’nin kontrol ettiği cephede yerini almıştı! Aslına bakarsanız, bu konferanstan bir süre önce, 23 Şubat 1945’de Türkiye Amerika ile “Karşılıklı Yardım Anlaşması” imzalayarak tercihini ortaya koymuştu...
ABD’ye inanılmaz ayrıcalıklar tanıyan bu anlaşma ile ilgili olarak, Sovyetler Birliği lideri Stalin’in Kars ve Ardahan’ı istemesi, Boğazlarda “üs” talep etmesi gösterilir!..
Gerçek öyle midir yoksa Yalta öncesi Türkiye’nin ABD ile yakınlaşmasının Stalin’i öfkelendirmesi midir hep tartışılmıştır...
Dünyanın bölüşülmesinin üzerinden çok zaman geçmemişti ki, 5 Nisan Nisan 1946 günü Amerikan Donanması’nın gözbebeği Missouri zırhlısı, ABD’de vefat eden Türkiye Büyükelçisi Münir Ertegün’ün cenazesi ile Dolmabahçe Sarayı’nın tam karşısına demirledi! ABD görünürde Türkiye’ye büyük jest yapmış, tee binlerce mil uzaktan elçimizin cenazesini İstanbul’a Amerikan Başkanı Truman’ın özel temsilcisi Alexander Weddel gözetiminde göndermişti; büyük onurdu doğrusu!
Gerçekte ise, bir yandan Sovyetlere mesaj veriliyor, diğer yandan Türkiye’nin hangi cenahta yer aldığı tüm dünyaya ilan ediliyordu! Bu büyük jeste karşılık Türkiye Amerikalıları karşılamak için neler yapmıştı dersiniz? Zamanın gazetelerinden özetleyelim:
- Mesela Taksim alanına ampullerden koca bir Missouri maketi yapılmış, camilerin minarelerine “Wellcome Missuri” mahyaları asılmış, PTT seri pullar bastırmış, Tekel özel sigara çıkarmıştı. Zırhlının yanaştığı Dolmabahçe’nin etrafındaki tüm evler aynı renge boyanmıştı...
Daha bir yığın akıllara seza şey var ama yerim yok ne yazık ki! İstanbul’da 4 gün kalan ve yapmadık kepazelik bırakmayan Coniler, 9 Nisan 1946’da gittiler... Ancak yine geleceklerdi...
- Bir daha gitmemek üzere!
TÜRKİYE “STRATEJİK KUŞ KAFESİNDE!”
Türkiye’nin ABD’nin adeta 50. eyaleti haline gelmesinin önü, 1950’de “yeter söz milletindir” sloganı ile iktidar olan Demokrat Parti ile ardına kadar açıldı!..
Başbakan Adnan Menderes’in daha iktidara gelir gelmez “Küçük Amerika olacağız” sözleri, ülkenin hangi hedefe kilitlendiğini gösteriyordu! Aynı yıl, üstümüze hiç vazife değilken ABD’nin yanında Kore Savaşı’na girdik. Bunun mükafatı olarak da 1952 yılında NATO’ya kabul edildik!
ABD artık içimizdeydi... Türk basınının en önemli görevlerinden biri de Türklere Amerikalıları sevdirmekti! Gün geçmiyordu ki “zengin olduk”, “Amerikalılar büyük petrol yatakları buldu”, “Suudilerden daha fazla petrolümüz var” haberleri manşetlerde dolaşmasın!..
Diğer taraftan ünlü Marshall Yardımı çerçevesinde ülkemize Amerikalı uzman, teknisyen, subay, asker yağmaya başlamıştı... 1954 yılında ABD ile imzalanan “Vergi muafiyeti” ve “Petrol” yasaları, Türkiye’nin nasıl bir ketenpereye getirildiğinin yazılı örnekleri olarak tarihe kazındı!.. Lozan Antlaşması ile kurtulduğumuz, Osmanlı’yı sömürgeleştiren, halkın kanını, canını emen yüzlerce yıllık Kapitülasyon belasının 31 yıl sonra dönüşü muhteşem olmuştu.. Petrol Yasası’nın 136. maddesi ne diyordu biliyor musunuz?
- Bu yasa, yabancı şirketlerin izni olmadan değiştirilemez!
Bir sömürge konumuna adeta hapsolmuştuk... Üstelik yalnızca ekonomik değil, siyasi olarak da!.. Sonraki yıllarda ülkede yaşanan her melanetin, her karışıklığın, her gerici hareketin, her faşist kalkışmanın arkasında kapı gibi ABD olacaktı!..
Öyle ki, 27 Mayıs İhtilali’nden sonra koalisyon hükümetinin Başbakanı olan İsmet İnönü, şöyle dert yanacaktı:
- En gizli görüşmeleri odamda en yakın arkadaşlarımla yapıyorum, kapıdan çıkmadan Amerikalıların haberi oluyor!..
YAPTIRIMLAR, KIRIMLAR, ÜLKESİ TÜRKİYE!
Elbette Amerikalıların haberi olacaktı!
Bir süre sonra ortaya çıktı ki, Milli İstihbarat Teşkilatı’nın maaşlarını bile ABD (siz CIA diye okuyabilirsiniz) ödüyordu! 1960’lardan başlayarak, solun tasfiye edilmesi, ağır yaptırımlar uygulanması, 12 Mart ve 12 Eylül darbeleri, 24 Ocak kararları, Türkiye’nin iyice muhafazakarlaştırılması projelerinin ardında hep aynı el vardı:
- Amerika Birleşik Devletleri!
Bu projelere karşı çıkan yurtseverler şu ya da bu şekilde tasfiye edildi, yok edildi, zindanlara misafir edildi... İşlerine yarayacak siyasetçi, bürokrat, öğretim üyesi, öğrenci, gazeteci, polis, asker kim varsa ABD’de ağırlandı, eğitildi, ihya edildi...
- Geldiğimiz nokta ise bugün yaşadığımız süreç!
ABD ile görünürde yine dayanılması epey zor çelişkiler içindeyiz... Yıllar önce zamanın ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence, ABD’nin istediklerini yapmaması halinde Türkiye’ye ağır yaptırımlar uygulanacağını açıklamış ve hemen ardından ne olmuştu hatırlıyor musunuz? Ben yardımcı olayım:
- Türkiye’ye kredi kısıtlaması getiren tasarı zaten ABD Senatosu Dış İlişkiler Komisyonu’nda apar topar kabul edilmiş, Türkiye’nin yapımına ortak olduğu F-35’lerin teslim edilmemesi de karara bağlanmıştı!
İstekleri birer birer yerine getirilmiş, ilk olarak da Rahip Bronson serbest bırakılmıştı, hani şu, AKP’li Cumhurbaşkanı’nın “Bu can bu bedende, bu fakir görevde oldukça o teröristi alamazsınız” dediği rahipten söz ediyorum!
Bugün, çok daha ağır şartlar altında eziliyoruz... Ekonomi, neredeyse morarma aşamasında ve ABD’nin bitmeyen istekleri giderek ağırlaşıyor! “Peki iktidar ne yapıyor?” sorusu aklınıza gelebilir. Yanıtı sadece iki sözcükten ibaret:
- Hangi iktidar?
Ümit ZİLELİ
TEREF