Zaleucus, MÖ. 7. yüzyılda yaşamış Yunan uygarlığının ilk yazılı kanunlarını kaleme alan yasa koyucudur. Son derece önemli bir figür olmasına rağmen Zaleucus hakkında çok az bilgiye sahibiz.
Adalet Tanrıçası Athena tarafından kendisine verilen yasaları Zaleucus’un Locrian Kodeksi ismi ile yazılı hale getirdiği rivayet edilir.
‘Parlayan’ adı ile ölümsüzleşen ismi ile Işığın Kaynağı kanun koruyucu Zaleucus’un yasalarının önemi ise kendi oğluna dâhi ayrıcalık tanımamasıdır.
Adalet terazisinde her birey eşittir, kim olduğuna bakılmadan uygulanacak ceza keyfi uygulamalardan uzaktır.
Yasaların külliyatı günümüze ulaşmasa da Cicero, Polybius, Stobaeus gibi yazarların alıntıların sayesinde bazı bölümlerine ulaşılabilir.
Bu anlatılardan birinde Zaleucus’un oğlu hırsızlık suçu ile itham edilir. Zaleucus oğlunun duruşmasına izleyici olarak katılır. İtham edilen suçun karşılığı ise suçlunun iki gözünü feda etmesidir.
Mahkeme kararını verir; oğul iki gözünü kaybedecektir.
Zaleucus kararı duyar duymaz oturduğu kürsüden kalkıp söz ister:
'Sayın Hakimler! Suçlanacak tek kişi oğlum değildir. Oğlumun suç işlemesinin sebebi bir baba olarak benim kabahatim. Bu yüzden sizden ricam oğlumu yarı yarıya affedip yalnızca bir gözünün çıkarılmasıdır.
Diğer gözünü alacaksınız ama o gözün sahibi ben olacağım.
Çünkü babası olarak O'nu daha iyi yetiştirmeliydim.
Bu biçimde yasa yerine getirilmiş olacak. Yasada belirtilen iki gözünde kör edilmesi ise iki gözü vereceğiz'
der.
1564 yılında heykeltraş Jean Goujon tarafından tasvir edilen eser; günümüzde Louvre Müzesi'nde sergilenmektedir.
'Adaletin bir gün herkese gerekli olacağını' anlatırcasına...
Ve siz gözünüzü feda eder miydiniz?
Fevzi M Gultekin
TEREF