Kara Dikilitaş (Black Obelisk), Asur Kralı III. Şalmaneser’e (MÖ 858-824) ait en önemli anıtlardan biridir. 1846 yılında İngiliz arkeolog Austen Henry Layard tarafından Irak’ta Nimrud/Kalhu (bugünkü Musul yakınlarında) kazılarında bulunmuştur. MÖ 825 civarında yapılmış olduğu kabul edilir.
Siyah bazalttan yapılmış, yaklaşık 2 metre yüksekliğinde dört yüzlü bir dikilitaştır. Tepesi basamaklı bir şekilde sonlanır. Her yüzünde kabartmalar ve üzerlerinde çivi yazısı metinleri bulunur.
III. Şalmaneser’in fetihlerini ve kazandığı zaferleri tasvir eder. Üzerindeki kabartmalar 22 sahneden oluşur; farklı ülkelerden getirilen haraç sunumlarını betimler. Asur’a bağlı kralların Şalmaneser’e bağlılıklarını göstermek için haraç sundukları sahneler vardır. En dikkat çekici sahnelerden biri, İsrail Kralı Yehu’nun (veya elçisinin) Şalmaneser’e secde ederken tasvir edilmesidir. Bu, İncil’de adı geçen bir İsrailli kralın günümüze ulaşan en eski görsel tasviri olması nedeniyle büyük tarihî öneme sahiptir. Kara Dikilitaş, Asur anıtlarının en iyi korunmuş örneklerinden biridir. Aynı zamanda Asur sanatında tarihî olayların resimlerle kaydedilmesi geleneğinin önemli bir örneğidir. Bugün Londra’daki British Museum’da sergilenmektedir.
Birgül Filiz Aytar
TEREF