İnsanlık tarihinde baş gösteren sosyal devrimlere ilişkin keşfedebildiğimiz en eski yazılı tablet Sümerlere aittir.
Kuşkusuz sömürü ve baskının tarihi daha da eskidir.
En eski Sümer metinlerinde sömürü, mecazen şöyle anlatılır:“Eskiden yılanın olmadığı,
Akrebin olmadığı bir devir vardı.
Sırtlan yoktu, aslan yoktu.
Ne vahşi köpek vardı, ne kurt;
Ne korku vardı, ne dehşet:
İnsanın rakibi yoktu.
Eskiden, Şubur ve Hamazi ülkelerinin,
Bunca(?) dilin konuşulduğu Sümer’in,
Tanrısal yasalı büyük prens ülkesinin,
Uri’nin, gerekli her şeyi sağlanmış ülkenin,
Güvenlik içinde dinlenen Martu ülkesinin,
Bütün evrenin, birlik içindeki(?) halkların
Enlil’e tek bir dilde saygı sundukları bir devir vardı.
Ama sonra, Efendi Baba, Prens Baba, Kral Baba [geldi],
Enki, Efendi Baba, Prens Baba, Kral Baba,
Öfkelenen(?) Efendi Baba [geldi], öfkelenen(?) Prens Baba [geldi],
Öfkelenen(?) Kral Baba [geldi]…”
Sümer'de beyliklerin ve krallıkların kurulmasıyla başlayan sömürü ise bir tablette şöyle yer alır:
"İnanna, Agade’yi, kendi evini altınla doldurdu.
Göz kamaştırıcı evini, kendi evini gümüşle doldurdu.
Onun depolarını nasıl da bronz, mavi taşlarla doldurdu!"
Hatta halk, sarayın baskı ve sömürüsüne karşı tepkisini çeşitli beddualarla dile getirmiştir.
İşte Sümerlerin sömürüye karşı en çok kullandıkları beddualardan birkaç örnek:
👉Ağaçların ormana dönsün.
👉Boğazlanan öküzler[imiz]in yerine [senin] dulların boğazlansın.
👉kesilen koyunları[mızı]n yerine [senin] çocukların kesilsin.
👉Neşeli kalple yaptırdığın sarayların harabeye dönsün.
👉[saraylarının] yıkıntılarının tepesinde tilkiler kuyruk sallasın.
👉Kanallardaki teknelerin çekim yolunda ottan başka bir şey bitmesin.
👉Tatlı akan suların[ız] acılaşsın.
Baskı ve sömürünün ilelebet devam etmesi mümkün değildi. Bu yüzden insanlık tarihinin kaydettiği ilk ayaklanma ve sosyal devrim, Sümer-Lagaş'ta ortaya çıkar.
Devrimin lideri ise Urukagina'ydı.
👉Urukagina, uzun yıllardır terk edilmiş olan “tanrısal yasaları” yeniden yürürlüğe sokarak kral tarafından el konan hazine ve arazileri yeniden tapınağa aktarmıştı.
👉Hem icra işlemleri durdurulmuş hem de vergi toplayıcılar hesap vermeye zorlanmıştı.
👉Zenginlerin ellerindeki bütün senetler geçersiz kılınmakla kalmamış, haksız yere el konmuş mülk ve araziler de asıl sahiplerine iade edilmişti.
👉Gözleri kör edilerek sulama kanallarındaki dönme dolaplarda çalıştırılan köleler ve yoksul emekçiler, serbest bırakılmakla kalmamış, hayat boyu yeme içme masrafları da devlet tarafından karşılanmıştır.
👉Zanaatkârların borçları iptal edilmiş ve onlara geçimlerini sağlamaları için yardım edilmiştir.
👉Geçim sıkıntısı çeken yoksulların arazilerini ve eşeklerini satmaları yasaklanmıştır.
En önemlisi de din adamlarının ve memurların yetimlerin mallarına el koymaları yasaklanmıştır. Bu metinde şöyle geçer: “yurttaşların öküzlerini, koyunlarını ve eşeklerini ellerinden alanlar” görevden uzaklaştırmıştır."
Bazı arkadaşlar, bu bilgilerin hangi kitaplarda yer aldığını sormuş. Değerli arkadaşlar, kaynakça listesi burada paylaştığım yazıdan daha fazla olduğu için sizi, bu yazılarımın yayınlandığı ve hem kitapların adlarının hem de sayfa numaralarının olduğu siteye davet ediyorum.
Hem daha geniş bilgi edinmek isteyenler hem de söz konusu bilgilerin kaynakçasını merak edenler, lütfen aşağıda, yorumda bağlantısını verdiğim üç bölümlük yazıyı incelesinler...
Sadik Usta
TEREF