“COGITO ERGO SUM”
“I THINK THEREFORE I AM”
Rene DESCARTES
Günlük hayatımızda özellikle felsefeye ilgi duyan birçok kişiden “Düşünüyorum o halde varım” cümlesini çok sık duyarız.
Üzerine düşünülmesi gereken ve düşündükçe derin anlamlar çağrıştıran bu söz; ünlü filozof Rene Descartes’in sözüdür.
Düşünüyorum o halde varım sözü, Rene Descartes’in felsefi düşüncesinin temelini oluşturan sözdür.
Rene Descartes, analitik geometri ve modern felsefenin kurucusu olarak bilinir. Fransız matematikçi, bilim adamı ve aynı zamanda da ünlü filozof olan Rene Descartes, 1596’da Fransa’da doğmuştur.
Eğitim hayatında matematiğe ve bilime ilgi duyan Rene Descartes, aynı zamanda bu dönemlerde felsefeye olan ilgisini de keşfetti. 1619 yılının Kasım ayında bir gece eski usul şömine ile ısınan bir odaya kendisini kapatan Descartes’in o gece hayatı tamamen değişti.
Kendisini kapattığı odada kutsal ruhun kendisini felsefe alanında aydınlattığını düşünen Descartes, burada üç imge üzerine çalıştı ve daha bu odadan çıkmadan analitik geometrinin formüllerini bulmakla kalmayıp aynı zamanda matematik metotlarını felsefeye uyarlamaya başladı. Böylece gördüğü imgelerde bilimi ve bilgeliği aramaya başlayarak bu kavramları hayatının merkezine koydu.
Bulduğu matematik yöntemlerini felsefeye uyarlamak için çalışan Rene Descartes, tümevarım yöntemi ile tamamen kendisine ait olan felsefi düşünce sisteminin temellerini atmaya başladı. Sürekli şüphe ettiği analizler doğrultusunda doğru bilginin var olduğunu savunmuş ve doğru bilginin de sadece “düşünce” olduğunu ileri sürmüştür.
Kuşku etmenin bile aslında bir düşünce olduğunu savunan ve Descartes, insanın düşünen bir varlık olduğunu ve bu nedenle gerçekliği ifade eden tek doğrunun düşünmek olduğunu vurgularken aynı zamanda “Düşünüyorum, o halde varım” sözünü ileri sürmüştür.
Descartes, kurduğu bu cümle ile yüzyıllar öncesinde yaşamış olsa da adını günümüze kadar duyurmayı başarabilmiş bir filozoftur. Hayatı boyunca yer yüzünde sadece düşünmenin varlığının kesin ve net olduğunu savunmuş ve bu söze aslında derin anlamlar yüklemiştir.
Tümevarım metodu ile varlığı gerçek olan tek şeyin düşünmek olduğunu ileri süren ve düşünüyorum o halde varım diyen filozof Descartes, bu söz ile varlığın tek kanıtının düşünmek olduğunu ifade etmek istemiştir.
Diğer yandan düşünmek ile gerçeklik arasında da bir bağlantı kuran Descartes; gerçekliği somut olarak gösterebilen tek eylemin de “düşünme" eylemi olduğunu vurgulamıştır. Bu düşünceden kıyasla bir varlığın düşünebiliyor olması aynı zamanda o varlığın gerçekten var olduğunu söylemiştir.
Düşünüyorum O Halde Varım Ne Anlama Gelir?
Rene Descartes’in metafizik felsefesinin ilk ilkesi olan “düşünüyorum, o halde varım” sözü, aynı zamanda Kartezyen kuşku yönteminin temellerini atmıştır. Filozof, bu sözü ile varoluşta aklı ön plana çıkarır ve akıl dışındaki nesnel dünyadaki her şey onun için şüphelidir.
Descartes’in ünlü “düşünüyorum, o halde varım” sözü; insanın düşündüğü sürece insan olduğu, insan varlığının bir anlam kazanabilmesi için ise düşünmesi gerektiği anlamına gelir. Kısacası; insan düşündüğü kadar vardır hatta düşünmek, Descartes’e göre bir nevi insan olmanın kanıtıdır.
Descartes’in temel ilkesi olan “Cogito ergo sum” yani “düşünüyorum, o halde varım” sözü, var olmanın bir şartıdır. Filozof, aslında bu sözden hareketle var olmanın ilk ve en önemli şartının düşünmek olduğunu öne sürmüştür.
Düşünmek, varlığın ilk koşuludur. Bu nedenle de insanın temel özelliği de düşünebiliyor olmasıdır. Descartes, bu sözünden hareketle yeryüzünden her şeyden şüphe edilebileceğini vurgulamıştır.
Rene Descartes’in bu ünlü sözü, günümüzde İngilizce olarak da birçok yerde kullanılıyor. Dolayısıyla da birçok kişi bu sözün İngilizce karşılığını fazlasıyla merak ediyor.
Düşünüyorum, o halde varım sözü genellikle İngilizce olarak “I think therefore I am” şeklinde kullanılıyor.
Merih Tan
TEREF