Son onilliklərdə Xəzər dənizində dəniz səviyyəsində kəskin dəyişikliklər baş verib və bu, həm elmi ictimaiyyət, həm də sahil sakinləri arasında ciddi narahatlığa səbəb olub. Xəzər dənizinin dayazlaşması probleminin çoxşaxəli nəticələri - ekoloji, iqtisadi və hətta geosiyasi səbəbləri var.
Ötən əsrdə dəniz bir neçə tənəzzül və yüksəliş dövrünü yaşayıb. 1920-ci illərdə səviyyənin tarixi minimuma çatdığı 1977-ci ilə qədər davam edən tənəzzül dövrü başladı. Sonra 1990-cı illərin ortalarına qədər davam edən qəfil yüksəliş gəldi. 21-ci əsrin əvvəlindən dəniz səviyyəsinin aşağı düşməsi istiqamətində yeni tendensiya müşahidə olunur. Cari vəziyyət Xəzər dənizinin indiki dayazlaşması intensivliyinə görə xüsusilə narahatedicidir.

Peyk müşahidələrinə görə, son iki onillikdə dəniz suyun səviyyəsini təxminən 1,5 metr itirib. Bu, sahil zolağında, xüsusən də suyun geri çəkilməsinin bir neçə kilometrə çata biləcəyi şimal və şərq sahillərində böyük dəyişikliklərlə nəticələnir. Elmi tədqiqatlar və proqnozlar İqlim modelləri göstərir ki, Xəzər dənizinin səviyyəsinin aşağı düşməsi tendensiyası növbəti onilliklərdə də davam edəcək.

Məsələn; Sumqayıt bulvarında dəniz ötən illərlə müqayisədə xeyli geri çəkilib. Mütəxəssislərin fikrincə, Xəzər dənizinin geri çəkilməsi müxtəlif dönəmlərdə özünü göstərib. Yəni bu, dövri bir prosesdir.

Ekoloq Ənvər Əliyev Bizimyol.info xəbər portalına açıqlamasında bildirib ki, hazırda Bakıda yavaş yavaş havalar isinməyə başlayır və Xəzər dənizi yenidən diqqət mərkəzinə düşür.

“Baxmayaraq ki, əvvəlki illə nisbətən indi külək çoxdur. Amma əsl Bakı havası da elə budur. Təxminən 40-50 il bundan öncə Bakı belə olub. Yəqin ki, yavaş yavaş problemlər azalacaq və dəniz də yavaş-yavaş qalxacaq. Yəni növbəti 50 ilə qədər Xəzər dənizi 40-50 il əvvəlki səviyyəsinə gəlib çatacaq”-deyə ekoloq qeyd edib.