1. Karsakpay Yazıtı – Timur’un Ünvanı: “Turan’ın Sultanı”
Orijinal Çağatayca Türkçesi Metin (28 Nisan 1391):
Tariq yetti yüz yıl toqsan üçintä koy yaznıŋ ara ay
Turannıŋ sultanı Timurbäg üç yüz miŋ çärig bilä
Islam için Toqtamışqan Bulğar qanıqa yurıdı
Bu yergä yetip bälgü bolzun tep bu obanı qopardı
Tängri nısbat bergäy inşalla
Tängri ul kişikä rahmat qılğay bizni duā bıla yād qılğay
Türkiye Türkçesi çeviri:
(793 Hicri) 1391 yılının koyun ayında,
Turan’ın Sultanı Timur Bey, üç yüz bin askerle
İslam için Tohtamış Han’ın Bulgar ülkesine yürüdü.
Bu yere ulaştığında, hatıra olarak bu tümseği diktirdi.
Tanrı nasip eder inşallah.
Tanrı o ulu kişiye rahmet etsin, bizi dualarla yâd kılsınlar.
Açıklama:
Bu yazıt, Timur’un Kazakistan bozkırlarında kendi ünvanını ölümsüzleştirmek için yazdırdığı gerçek bir taş anıttır. Kendisini doğrudan “Turannıŋ sultanı” yani "Türk Dünyası'nın Sultanı" olarak tanımlar. Bu yazıt açıkça Türk-Turan kimliğini vurgular.
---
2. Timur’un Yıldırım Bayezid’e Eleştirisi (Zâfernâme, fol. 16a–b) Basit Türkmen Denizciler 😢 Ve Asil Türkler
Orijinal Farsça Metin:
و تو حقیقتاً نسب تو نه می‌رسد به یک ترکمن دریابر، چنینی که تمام جهان می‌داند
و محلّ سرور تو و مکان شرف نسب تو، بر همگان خویشان مشهور است
فانه لا یناسب حال تو أن ترتفع على اسمیاء ترک
Türkçe çeviri:
Gerçekte senin soyun, bütün dünyanın bildiği gibi, bir Türkmen denizcisinden gelir. (Talihsiz bir açıklama olmuş.)
Senin şeref merteben ve soy yerin, akrabaların arasında bile iyi bilinmektedir.
Bu yüzden, senin asil Türklerin üzerine çıkman uygun değildir.
Açıklama:
Timur, burada Osmanoğullarının kökenini sıradan olarak tanımlar. Kendisi ve hanedanını ise “asmiyā’-i Türk” (yani "asil Türkler") olarak görür. Bu, Timur’un açıkça Türk kimliğini ve soyluluğunu vurguladığını gösterir.
---
3. Timur “Moğol” muydu?
Timur, hiçbir zaman kendi yazıtında, mektubunda ya da resmi belgelerinde “Moğol” kelimesini kullanmamıştır.
“Moğol” nitelemesi, sonraki dönem tarihçileri tarafından yakıştırılan bir sıfattır.
Dolayısıyla, Timur’un kendi kimlik beyanlarında Moğolluk yoktur.
---
Sonuç
Timur Türk kimliğini benimsemiş ve bunu açıkça dile getirmiştir.
Karsakpay Yazıtı'nda kendisini Turan’ın Sultanı olarak ilan etmiştir.
Yıldırım Bayezid’e yazdığı mektupta, kendisini “asil Türkler'in” lideri ve koruyucusu ilan etmiştir.
Moğol kimliğini hiçbir zaman kullanmamıştır.
Tamgha
TEREF