Əbu Abdullah Məhəmməd ibn Musa əl-Xarəzmi IX əsrdə yaşamış məşhur TÜRK (müsəlman) alimidir.
O, riyaziyyat, astronomiya, coğrafiya və digər sahələrdə böyük töhfələr vermiş və xüsusilə cəbr (algebra) elminin banilərindən biri hesab olunur.
Əl-Xarəzmi təxminən 780-ci ildə Xarəzm vilayəti (indiki Özbəkistan ərazisi) anadan olub, təxminən 850-ci ildə Bağdad şəhərində dünyasını dəyişib.
Əl-Xarəzminin elmi töhfələri:
1. Cəbr elminin banisi
Əl-Xarəzmi cəbr elminin əsaslarını qoymuşdur. Məhz onun bu əsəri nəticəsində "al-jabr" sözü "algebra" olaraq Avropaya keçmişdir.
2. Hind-ərəb rəqəmlərinin yayılması
Əl-Xarəzmi hind riyaziyyatçılarının əsərlərini tərcümə etmiş və 0 (sıfır) daxil olmaqla hind-ərəb rəqəmlərinin istifadə olunmasına kömək etmişdir. Onun əsərləri Avropada tanınmağa başlayandan sonra bu rəqəm sistemi orada da qəbul edilmişdir.
Əl-Xarəzminin adı latın dilində "Algoritmi" kimi çevrilmiş və bu söz müasir “alqoritm” anlayışının yaranmasına səbəb olmuşdur.
3. Coğrafiya və kartoqrafiya
O, Ptolemeyin xəritələrini düzəltmiş, dünyanı daha düzgün ölçmüş və müxtəlif şəhərlərin koordinatlarını dəqiq vermişdir.
Onun yazdığı coğrafiya kitabı da geniş istifadə olunmuşdur.
Əl-Xarəzmi orta əsrlərdə müsəlman və Avropa elmində böyük iz qoymuşdur. Onun əsərləri yunan, latın və digər dillərə tərcümə edilmiş, əsrlərlə tədris olunmuşdur. Avropada "Algoritmus" adı ilə tanınan Əl-Xarəzmi müasir riyaziyyatın, kompüter elminin və hətta GPS texnologiyalarının əsaslarına töhfə verən şəxsdir.
#Astronomiya
TEREF