“Adam alası içinde, hayvan alası dışında”
Atasözümüzün Mitolojisi şöyledir.
Altay Türklerinin yaratılış destanlarında ilk insan “Tüylü” olarak yaratılmıştır. Tanrı Ülgen’in insanı yarattıktan sonra, onu koruması için köpeğe emanet ettiği söylenir. Köpeğin tüyleri yoktur. Fakat Erlik köpeğe tüy vereceğini söyleyerek onu kandırır. Köpeğe ve Kişioğluna tükürür.
Tanrı Ülgen geri döner. İnsanın kürklü tüylerinin üzerinde Erliğin tükürükleri vardır. Bunun üzerine İnsanın dışını içine çevirir ve Tanrı Ülgen kişioğluna ruh verir. İnsan kürksüz kalır fakat Köpek tüylenir. Bu mitoloji “İnsanın Alacası içinde, Hayvanın alacası dışında” atasözünü çağrıştırır.İnsanın Alacası yada İnsanın Alası, onun hayvani ve şeytansı tarafıdır. Nitekim Türk mitlerinde Yeraltı Tanrısı Erlik tarafından tükürük ile kirletilmiştir.
Halk arasında bu atasözü “Adam alası içinde, hayvan alası dışında” şeklinde de kullanılır. Ala ve Alda kelimeleri, hile ve kötülük anlamına gelir. Aldatmak kelimesinin de kökenidir. Aldaçı ve Al Ruhları Erlik Hanın yeryüzüne gönderdiği ölümcül kötü ruhlardır. Bu yüzden Şamanlar Erlik Han’a kurban etmek için Alacalı Bulacalı yani koyu ve karışık renkli hayvanları seçer.
Ala, kelimesinin eski şekli “Alağ, Alak" şeklindedir. Bu kelime Allak-Bullak, Alak-Culak, Ala-Gula, Alak-Malak, şeklinde ve karma karışık tam da ne olduğu belli olmayan durumlar ve kişiler için kullanılır.
Nuray Bilgili.