Amerikalı kadın yazar
Ann Bridge, Devrim Yolu kitabında cephane taşıyan kadınları anlatıyor:
“Sonsuz bir insan seli tek sıra halinde akıyordu.
İnsanlar taşıdıkları tüfek demetleri, cephane kutuları ve top mermilerinin ağırlığı altında öne doğru eğilmişlerdi.
Daha şaşırtıcı olanı bu insanların dörtte üçünden fazlasının kadın oluşuydu.
Pembe eteklikli bölgesel giysiler ve parlak çiçekli kiraz rengi şalvarlar giyen kadınların bazıları sırtlarına sarılı yükle beraber, kucaklarında emzikli bebeklerini taşıyorlar, bazılarının arkasında ise kaygan çamurda kısa adımlarla yürüyen iki ve üç küçük çocuk bulunuyordu.
Böylece bir gece önce İstanbul’dan kaçak olarak gemi ile gelen askeri malzeme, Küre Dağlarını aşıyordu.
Düzensiz, kesintisiz ve yavaş bir şekilde yukarılara, daha yukarılara tırmanılıyordu.
Yol gerçekten çok dikti ve biraz sonra hepsi sulu karla şekillenecekler, sonra ayak değmemiş karlı dağlardan daha yükseklere tırmanacaklardı...’
Fransız Petit Parisien muhabiri Schliklen, 1922 yılı ilkbaharında İnebolu’dan Ankara’ya gelmiş ve gördüklerini gazetesine yazmıştır:
"İnebolu-Ankara arası 350 kilometredir.
Fakat bu yolu kat etmek öyle kolay değildir.
Geçtiğimiz yollarda beni derinden etkileyen şey, hemen vatan hizmetine giriveren erkek ve kadınların kalabalığı oldu.
Bugün geçtiğim yolda, kuşkusuz en muazzez olan şey kadınlı erkekli nihayetsiz bir halkın kendiliğinden, hiçbir tesire ve zora tabi olmaksızın vatan hizmetine vücutlarını hasretmeleridir.
Sırf kadınlardan oluşan öyle kafilelere rastladım ki, doğrudan doğruya sırtlarında harp eden orduya mahsus obüs sandıkları, yiyecek taşıyorlardı.
BU HALKI BÖYLE HAREKETE GETİREN HİÇBİR KANUNİ MECBURİYET DEĞİLDİR.
RUHLARA DOĞMUŞ, YÜCE BİR VATANSEVERLİK HİSSİDİR.
BEKLEDİKLERİ DE NE BİR MÜKÂFAT NE BİR ŞÜKRAN SÖZÜDÜR.”
Manolya
TEREF