Azərbaycanın 2020-ci il üçün dövlət büdcəsində neftin bir barelinin qiyməti 35 ABŞ dollarına bərabər götürüləcək. Sputnik Azərbaycan xəbər verir ki, bu, "Azərbaycan Respublikasının 2020-ci il dövlət büdcəsi haqqında" qanunda dəyişiklik edilməsi barədə" qanun layihəsində öz əksini tapıb. Milli Məclisin növbədənkənar sessiyasında bu məsələyə baxılacaq. Artıq büdcə ilə bağlı layihə birinci oxunuşda qəbul edilib.
Qeyd edək ki, hazırda büdcədə neftin bir barelinin qiyməti 55 dollardan götürülüb.
İqtisadçı-ekspert Rəşad Həsənov Sputnik Azərbaycan-a açıqlamasında neftin büdcə qiymətinin kəskin azaldılmasını şərh edib.
Ekspertin sözlərinə görə, artıq bütün proqnozlar göstərir ki, 2020-ci ildə neftin qiyməti dövlət büdcəsində nəzərdə tutulduğu kimi 55 dollar olmayacaq: "Qiymət 55 dollar olmayanda bu, xüsusilə neft sektorundan toplanan vergilər istiqamətində dövlət büdcəsinin birbaşa gəlirlərinə, digər istiqamətlərdə isə icmal büdcənin gəlirlərinə öz təsirini göstərəcək. Bizdə qanunvericiliyə uyğun olaraq neft vəsaitlərinin xərclənməsi ilə bağlı qızıl qayda müəyyən edilib və 2019-cu ildən tətbiq edilməyə başlayıb. Bu qayda eyni zamanda neftin qiymətinin icmal büdcənin və dövlət büdcəsinin gəlirlərinin hesablanmasında nəzərə alınması zərurətini yaradır. Əgər bu, nəzərə alınmasa büdcənin icrası prosesində çox ciddi problemlər ortaya çıxa bilər, çünki gözlənilən gəlirlər olmayacaq. Bu da düzgün xərc planlamasının aparılmasında, qənaət proqramının tətbiq edilməsində, büdcə kəsirinin idarəolunması ilə bağlı strategiyanın ortaya qoyulmasında çətinlik yaradır".
"İndiki halda 2020-ci il üçün dövlət büdcəsində neftin bir barel qiymətinin 35 dollara endirilməsi kifayət qədər optimal hesab edilə bilər. Çünki müxtəlif proqnozlara görə ilin sonunadək neftin qiymətinin 37-45 dollar, hətta bəzi hallarda 50 dollaradək olması gözlənilir. İndi halda büdcədə neftin qiymətinin 35 dollardan götürülməsi optimal qiymətdir. Bu qiymətə pandemiyanın gözlənilən ikinci dalğasında yarana biləcək riskləri də müəyyən qədər sığortalamaq mümkündür" – deyə o qeyd edib.
Ekspert bildirib ki, büdcə proqnozdur, planlamadır: "Yəni burada əksini tapan rəqəmlər mütləq olacaq deyə bir şey yoxdur. Məsələn, neft sektorundan vergi daxilolmaları 2,5 milyard manat proqnozlaşdırılsa da, reallıqda vəziyyət tamamilə fərqli ola bilər. İndiki şərtlər daxilində büdcədə neftin qiymətinin 55 dollardan götürülməsi absurddur, reallığı əks etdirmir. 55 dollarla hesablanmış proqnozlaşdırma nöqsanlara gətirib çıxarda bilər. Büdcədə neftin qiymətinin 35 dollardan götürülməsi o deməkdir ki, bundan sonrakı dövrdə neft sektorundan daxil olan vergi gəlirlərinin hesablanması məhz 35 dollar üzərindən aparılacaq. Yəni neft sektorundan vergi gəlirləri daha az hesablanacaq. Eyni zamanda icmal büdcəyə daxil olan Dövlət Neft Fondunun gəlirlərinin proqnozlaşdırılması reallığa uyğunlaşdırılacaq və daha az gəlir nəzərdə tutulacaq. Reallıq 35 dollar ətrafında dəyişirsə, gəlirlər də o istiqamətdə formalaşacaq".
Sosial xərclərdən də danışan ekspert bildirib ki, büdcənin sosial xərcləri qorunan xərclərdir: "İstənilən halda bu öhdəliklərin yerinə yetirilməsi dövlətin borcudur. Əgər büdcə gəlirləri bunu təmin etməsə belə, dövlət borclanmaya gedərək bu xərclər istiqamətində öhdəliklərini yerinə yetirməlidir. İndiki şəraitdə pandemiya ilə bağlı sosial xərclərin artırılması nəzərdə tutulur. Ümumilikdə sosial xərclərdə 369 milyon manat artım nəzərdə tutulur".
Qeyd edək ki, Milli Məclisə daxil olan "Azərbaycan Respublikasının 2020-ci il dövlət büdcəsi haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununda dəyişiklik edilməsi barədə" qanun layihəsində 2020-ci il dövlət büdcəsinin gəlirlərinin 24 milyard 124 milyon manat, xərclərinin 27 milyard 492 milyon 200 min manat məbləğində olacağı əksini tapıb.
2020-ci il dövlət büdcəsinin dürüstləşdirilmiş gəlirləri 24124,0 milyon manat nəzərdə tutulur. Bu da 2020-ci ilin təsdiq olunmuş proqnozu ilə müqayisədə 10,5 milyon manat azdır.
2020-ci il dövlət büdcəsinin dürüstləşdirilmiş xərcləri 27492,2 milyon manat nəzərdə tutulur. Bu da təsdiq edilmiş göstəriciyə nisbətən 597,5 milyon manat və ya 2,2 faiz çoxdur.
Xatırladaq ki, "Azərbaycan Respublikasının 2020-ci il dövlət büdcəsi haqqında" qanun əsasən, Azərbaycanın 2020-ci il dövlət büdcəsinin gəlirləri 24134500,0 min manat, xərcləri 26894700,0 min manat məbləğində təsdiq edilmişdi.