Bir çox valideyn üçün uşağa cib pulu vermək nə vaxt başlayacağı, nə qədər olacağı və necə nəzarət ediləcəyi suallarla dolu mövzudur. Bəziləri erkən yaşda maddi məsuliyyət öyrətmək üçün bu yanaşmanı dəstəkləyir, digərləri isə “uşağın əlində pul olarsa, yoldan çıxar” düşüncəsini bölüşür.

“DogruXeber.az” olaraq müşahidə etdiyimiz əsas tendensiya ondan ibarətdir ki, cib pulu məsələsində ailədən ailəyə yanaşma kəskin fərqlənir. Bəzi ailələrdə 5 yaşlı uşaq artıq hər həftə müəyyən məbləğ alır və xərcləməyə alışır. Digər ailələrdə isə uşağın ali məktəbə qədər cib pulu görmədiyi hallar az deyil. Bu isə uşaqda pulun dəyəri, idarəetməsi və qənaəti haqqında anlayışların ya çox gec, ya da heç formalaşmamasına səbəb olur.

Psixoloqlar və pedaqoqlar bu məsələyə fərqli yanaşır: uşağa pulun dəyərini öyrətmək, xırda xərclər üçün cavabdehlik verməyi öyrətmək üçün cib pulu faydalıdır. Amma bu, nə pulun çoxluğu ilə, nə də valideynin “qurtuldum” yanaşması ilə ölçülməməlidir. Əsas məqsəd uşaqda iqtisadi düşüncə, xərclə-gəlir balansı, qənaət mədəniyyəti formalaşdırmaqdır.

Bir çox inkişaf etmiş ölkədə cib pulu sadəcə uşaq xərci deyil, tərbiyə vasitəsi sayılır. Məsələn, Almaniyada uşaqlara 6 yaşından etibarən həftəlik simvolik məbləğ verilir. Məqsəd uşaqda planlama bacarığını formalaşdırmaq və maliyyə savadlılığının təməlini qoymaqdır.

Azərbaycanda isə bu məsələ ya tam sərbəst, ya da tam qadağa şəklindədir. Bəzi valideynlər hətta uşağın aldığı cib puluna görə “bu qədərə nə alarsan axı?” deyib əlavə pul verir, bu isə sərhədsiz xərcləməyə yol açır. Digərləri isə “uşaq nə gəzir pulla” deyərək bütün idarəçiliyi öz üzərinə götürür, bu zaman da uşaq pulun idarəsini heç vaxt öyrənmir.

“DogruXeber.az” bu mövzu ilə bağlı yerli mütəxəssislərlə danışaraq aşağıdakı tövsiyələri təqdim edir:

5–7 yaş
Simvolik miqdarda həftəlik cib pulu – məsələn, 50 qəpik – 1 manat. Bu yaşda əsas məqsəd “pul nədir?” sualına cavab verməkdir. Uşaq bu pulla nəsə alır, ya da saxlayır. Burada valideynin müşahidəsi və bələdçiliyi vacibdir.

8–11 yaş
Uşaq artıq pulun dəyiş-düyüşünü anlayır. Onlara aylıq limit qoyub, hər ayın əvvəlində bu məbləği vermək faydalı ola bilər (məsələn, 5–10 manat). Xərcləmələr müzakirə olunmalı, uşaq qənaət etdikcə mükafatlandırıla bilər.

12–15 yaş
Bu dövrdə uşaqlar daha müstəqil davranmaq istəyirlər. Burada onlara cib pulu ilə yanaşı, qənaət qutusu və ya bank kartı təqdim olunması maliyyə tərbiyəsinin inkişafına səbəb ola bilər. Məbləğ isə ailənin büdcəsinə uyğun şəkildə, ayda 15–30 manat arası ola bilər.

16 yaş və yuxarı
Gənc artıq təkcə xərcləməni yox, gəlir yaratmağı da düşünməlidir. Təcrübə məqsədli qısa işlər, könüllü fəaliyyətlər və ya təqaüd-kurs tiplərində iştirak bu yaşda faydalıdır. Cib pulu isə artıq şəxsi büdcə planlaması vasitəsinə çevrilir.

Sonda unutmayaq: cib pulu təkcə alış-veriş üçündürsə, o, xərclənər; tərbiyə vasitəsinə çevrilərsə, uşağın düşüncəsini dəyişər. Valideyn üçün əsas məsələ – məbləğ yox, niyyət və yönləndirmədir.

“DogruXeber.az” oxucularına tövsiyə edir ki, bu məsələni hər ailə öz dəyərlərinə və imkanlarına uyğun şəkildə, amma sistemli və məqsədli formada həll etməyə çalışsın. Pul tərbiyə vasitəsinə çevriləndə, uşaq sabahı daha düzgün planlaya bilər.