Milattan yarım asır önce Bahteriyan ve Belh havalisinden İran'a PArt Türkleri, bugün Zaza-dümbeli dediğimiz dağlı Türklerin atalarıdır. Zazaların bir kısmı da "Eti" Türklerinden İran hudutlarına çıkan boylara mensuptur.
Part Türkleri ilk önce İran, Midya, Babil'i almış hatta ermeni veliahtı ikinci Dikran'ı esir götürmüşlerdi. bunlar bir müddet sonra yerlerine çekilip giderken, bunlardan birkaç kabile Halti Türkleriyle İran arasındaki bölgede kalmış ve İran toprağına yerleşmişlerdi.

Bu Türkler, bir taraftan kendi ırkdaşları olan Halti-Lohorto dağlı Türklerle işbirliği yapmışken diğer taraftan İranilerin içtimai haytaına katılmış. Acemlerin dil ve kültür çokluğu karşısında sarsılarak kendi dillerini Acemce ile doldurmuşlardır.

Bugün yüzde altmışı acemce ve arta kalanı türkçe ve diğer dillerle kurulmuş bir zazaca ile konuşan ve Zaza, Dümbeli, Yezidi adlarıyle adlanan bu eski Türk halkı, tarihin her devrinde çok yiğitçe davranmış yıllarca Acemlerle savaşmış ve Kadisiye savaşından sonra İran'a giren Arap ordularıyle şiddetli çarpışmalar yaparak İrani serhatlerinden doğu illerimizin Sason, Motki, Çapakçür gibi sık meşeli sarp ve yalçın dağlı arazisine sığınarak burada barınmışlardı.
Doğu İlleri ve Varto Tarihi,
M.Şerif Fırat.
TEREF