Bakıda terrorçunun axtarılması ilə partlayışların əlaqəsi varmı sualı aktuallaşdı; ard-arda 2 partlayış bayram atəşfəşanlığının səsini batırıb...

Xəbər verdiyimiz kimi yanvarın 2-də Bakıdan 100 kilometr aralıda yerləşən Səngəçal qəsəbəsinin Əzimkənd ərazisində 125 atmosferlik 2 magistral qaz kəmərlərində daha bir şiddətli partlayış baş verib. Səngəçal qəsəbəsinin sakinləri ilk dəfə, artıq tarixə çevirilən 2016-cı ilin son günlərində, daha dəqiqi desək dekabrın 27-də şiddətli partlayış səsinə yuxudan ayılıblar. Qəsəbədən təxminən 1 kilometr aralıda geniş ərazini əhatə edən alov dillərinin şahə qalxdığını görüncə evlərini tərk etməyə başlayıblar. Az sonra 100-ə yaxın ailəni Fövqəladə Hallar Nazirliyinin qüvvələri ərazidən çıxarıblar. Mətbuatda şiddətli partlayışdan sonra qəsəbədəki bəzi evlərdə çatların əmələ gəldiyi əks olunan fotolar da peyda olub. Həmin axşam alov söndürülüb, magistral qaz kəmərlərində təmir işləri aparılıb. Gələn məlumatlara görə partlayışdan sonra Səngəçal terminalından və ətraf ərazilərdən ümumilikdə 5-6 min civarında insan təxliyə olunub. Növbəti partlayış yenə həmin ərazidə, eyni yerdə, artıq 2017-ci ilin 2 yanvarında baş verib.

SOCAR-dan şiddətli partlayışla müşayiət olunan yanğınların konkret olaraq hansı səbəbdən törədildiyi birmənalı olaraq bildirilməyib. Şirkətdən verilən açıqlamada ehtimallar belə sıralanıb – qaynağın və ya boru materialının keyfiyyətinin aşağı olması, kəmərin keçdiyi ərazinin aqressiv və sürüşkən zonada yerləşməsi.

Nə baş verir?

Əgər partlayışdan sonra SOCAR mütəxəssisləri əraziyə gəlib magistral qaz kəmərinin aqressiv və sürüşkən zonada olduğunu müəyyən ediblərsə, deməli belə nəticəyə gəliblər ki, kəmərlərdən biri sürüşüb, borular qaynaq hissəsindən qopub və sürüşmə nəticəsində boruların qaynaqdan sınması zamanı metal boruların bir-birinə və ya daş-kəsəyə sürtünmədən əmələ gələn qığılcımdan yanğınla müşayiət olunan şiddətli partlayış meydana gəlib.


Əgər həqiqətən də belə olubsa, bu halın – yəni partlayışın təkrar baş verməməsi üçün məntiqlə atılmalı olan addımlardan ən başlıcası boruların dayanıqlı əsaslar üzərində bərkidilməsinin təmin edilməsi olmalı idi.

Yəqin ki, belə də olub.

Bəs necə olub ki, 2-ci partlayış eyni yerdə baş verib?

Bu suala SOCAR mütəxəssisləri aydınlıq gətirməli, cavab verməlidirlər. İlk şiddətli partlayışdan sonra diqqət çəkən məqamlardan biri isə Bakıda illərdir ki, dekabrın 31-də Yeni il bayramı ilə əlaqədar Dənizkənarı Milli Parkda keçirilən ənənəvi konsert proqramının ləğv oldu. Bakı məktəblərində keçirilməsi planlaşdırılan Yeni il şənliklərinin bəzilərinin də (hamısı deyil) təxirə salınması haqda xəbərlər yayıldı.

2-ci partlayış şiddətli olmasına görə ilk partlayışdan geri qalmayıb.

Qeyd edək ki, ilk partlayışdan sonra SOCAR-ın rəsmi facebook səhifəsinə (https://www.facebook.com/SOCARofficial/) qurumun Qazixrac İdarəsinin rəis müavini Nazim Səmədzadənin videomüsahibəsi yerləşdirilib. N.Səmədzadənin sözlərindən aydın olub ki, partlayan Azərbaycan üçün iqtisadi və siyasi baxımdan çox önəmli olan Xəzər dənizindəki “Şahdəniz” və “Azəri-Çıraq” neft-qaz yataqlarından quruya qaz nəql olunan magistral kəmərlərdir. Bu kəmərlər Azərbaycanın mühüm qlobal enerji təchizatçısına çevrilməsinə imkan yaradan, Avropanın enerji xəritəsini dəyişdirə bilən, ən nəhayət ölkəmizin qaz nəqlinə dair yürütdüyü strategiyaya uyğun dövlət və iqtisadi maraqlarının təmin olunmasına xidmət edir. Azərbaycan dövlətinin regionda və dünyada mövqelərinin daha da möhkəmlənməsinə, onun Avropa üçün etibarlı enerji tərəfdaşına çevrilməsinə imkan yaradır.

Ölkəmizin Avropaya qaz ixracının lokomotividir. Məlumat üçün deyək ki, Azərbaycanın Xəzərdəki “Şahdəniz” yatağından (Faza-I) hasil edilən qazın bir hissəsi (təxminən ildə 7,7 milyard kubmetr) Bakıdan Türkiyənin Ərzurum şəhərinə nəql edilir. Uzunluğu 970 kilometr, yükgötürmə qabiliyyəti isə ildə 30 milyard kubmetr olan kəmər Bakı-Tiflis-Ceyhan kəmərinə paralel çəkilib. Türkiyə ilə bağlanmış müqaviləyə müvafiq olaraq, Türkiyə bu kəmər vasitəsilə 15 il ərzində 91,0 milyard kubmetr qaz almalıdır. 2007-ci il martın 13-də ilk “Şahdəniz” qazı bu kəmərə vurulub. Cənubi Qafqaz Neft Kəməri Azərbaycan qazının təkcə Türkiyə bazarlarına deyil, oradan Avropa bazarlarına nəqli üçün də imkanlar açır. Artıq Cənubi Qafqaz Boru Kəməri vasitəsilə Azərbaycan qazı Türkiyədən Yunanıstana nəql olunub. Bundan başqa, dənizdəki neft-qaz yataqları Azərbaycanın qazla təminatında idxaldan asılılığı tamamilə aradan qaldırıb. 2007-ci ildən bu yana Azərbaycan Rusiyadan qaz almağı dayandırıb və tələbatı bütünlüklə daxili mənbələr hesabına təmin etməyə başlayıb.

Ard-arda qaz kəmərindəki şiddətli partlayışlar həm də ötən il dekabrın 25-də Gürcüstan baş nazirinin müavini, energetika naziri Kaxa Kaldzenin Azərbaycanın Gürcüstanda ilk yeraltı qaz anbarının tikintisinə qatılacağı ilə bağlı açıqlamasından sonraya təsadüf edib. Anbarın inşasında xarici ölkələrin korporasiyaları və beynəlxalq şirkətlər iştirak etmək istəyirlər. Onların arasında SOCAR şirkəti də var.

Nazir deyib ki, tenderdə iştirak edəcək şirkətlərin təklifləri diqqətlə öyrəniləcək və indidən kimin qalib gələcəyini söyləmək mümkün deyil. Onun sözlərinə görə, anbarın tikintisinə 2017-ci ilin sonlarında başlanacaq və işlərin 2019-cu ilin sonu, 2020-ci ilin əvvəlində başa çatdırılması nəzərdə tutulur: “Bu anbar Gürcüstanın təbii qaza olan tələbatının ödənilməsində mühüm rol oynayacaq”, - deyə energetika naziri qeyd edib.

Kaladze anbarın, əsasən Azərbaycanın təbii qazı hesabına doldurulacağını vurğulayıb: “Aparılan danışıqlar zamanı əldə olunmuş razılığa əsasən, Gürcüstanın “mavi yanacağa” olan tələbatı Azərbaycanın təbii qazı hesabına ödəniləcək”.

Qeyd edək ki, Gürcüstan Cənubi Qafqaz regionunda yeraltı qaz anbarı olmayan yeganə ölkədir. Bu da onun təbii qaza olan tələbatının ödənilməsində və enerji təhlükəsizliyində ciddi problemlər yaradır. Problemi həll etmək üçün Gürcüstan hökuməti yeraltı qaz anbarının tikintisi barədə qərar qəbul edib. Anbarın texniki layihəsini Fransanın “Jeostik” şirkəti hazırlayıb. Anbarda 210-280 milyon kubmetr təbii qaz saxlamaq mümkün olacaq. Bu isə Gürcüstanın istehlak etdiyi mavi yanacağın 15 faizini təşkil edəcək. Yeni anbarın Tbilisinin Samqori adlanan ərazisindəki köhnə cənub qaz günbəzinin bazasında tikilməsi planlaşdırılır...
Ölkəmizin regionda qaz ixracatçısı rolunu möhkəmlətməsi ilə magistral qaz kəmərlərində partlayışlar arasında birbaşa əlaqənin olduğunu birmənalı söyləmək çətindir. Hər halda bütün məsələlər diqqətlə öyrənilməlidir. Adi məsuliyyətsizlik üzərindən bunca əhəmiyyətli kəmərlərin partlaması heç inandırıcı görünmür…

Azərbaycan üçün mühüm magistral qaz kəmərləri niyə petardaya dönüb?

Bəs necə olur ki, ölkəmiz üçün mühümlüyünə görə müstəsna mahiyyətli magistral qaz kəmərləri bayramqabağı ölkəni başına götürən petarda partlayışlarının səsini batırır? Özü də bu şiddətli partlayışlar 6 gün fərqlə eyni yerdə 2-ci dəfə təkrar baş verir?

İlk partlayışdan əvvəl İŞİD-çının videomüraciəti təsadüfən yayınlandı?

Digər bir məqam da diqqətdən kənar qalmamalıdır – dekabrın 27-də ilk şiddətli partlayışdan 1 gün əvvəl youtube kanalında bir İŞİD ardıcılı olan azərbaycanlının videomüraciəti yerləşdirilmişdi. İŞİD-çi İraqın Mosul şəhərindən Azərbaycan xalqına müraciət edir. Müraciətində terrorist Azərbaycanı “darul-küfr” (küfr evi) adlandırıb. Mətbuatda “Azərbaycanlı İŞİD-çi Azərbaycan xalqına müraciət etdi: Çıxın, vurun, öldürün, bıçaqlayın” başlığı ilə tirajlanan bu video Səngəçaldakı partlayışdan 1 gün əvvəl - 26 dekabr 2016-cı ildə yayılıb.

Azərbaycanlı olması şübhə doğurmayan şəxs Mosulun xarabalıqları fonunda bu təriqətin ölkəmizdəki ardıcıllarını küçələrə səsləyir, deyir ki, xəlfənin vəsiyyətinə əsasən hicrət edə bilməyənlər “onların (yəni Azərbaycanda yaşayan əhalinin - E.M.) gündüzlərini gecə, gecələrini gündüz edin”. Artıq həmin video youtube kanalından silinib. Həmin videomüraciətlə partlayış arasında birbaşa əlaqənin olmasını iddia etmirik. Ötən yazımızda da qeyd etdiyimiz kimi, sadəcə, müraciətlə partlayışın üst-üstə düşməsi, müəyyən şübhələr yaradır.

2-ci partlayışdan sonra Hələbdən olan terroçunun Bakıda axtarılması təsadüfidir?

2-ci partlayışdan sonra sosial şəbəkələrdə Suriyanın Hələb şəhərindən Azərbaycana şübhəli şəxsin daxil olması ilə bağlı məlumatlar yayılıb.

Mətbuatda “Bakıda terror şübhəsi — Naməlum suriyalı axtarılır + FOTOLAR” sərlövhəsi altında təqdim olunan məlumatda həmin şəxsin konkret olaraq pasport məlumatları da var.

Sitat:

“Suriyanın Hələb şəhərindən Azərbaycana şübhəli şəxsin daxil olması ilə bağlı məlumatlar yayılıb. Bununla bağlı sosial şəbəkə istifadəçiləri də fotolar paylaşıb. Həmin şübhəli şəxsə aid fotolar paytaxt otelləri, avtovağzal və bir sıra mühüm ictimai obyektlərə yapışdırılıb. Muhammed Ahmet adlı şəxsi görənlərdən hüquq-mühafizə orqanlarına zəng etmələri xahiş olunub”.

Hələki rəsmi qurumlardan A.Muhammedin saxlanılması və ya axtarılmasını təsdiqləyən məlumat açıqlanmayıb.

Qeyd edək ki, Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti (DTX) son 2 ayda Azərbaycanda 3 İŞİD-çini məhv edib, bir neçəsini həbs edib. Səngəçalda magistral qaz borularında partlayış baş verən ərazinin yaxınlığında bir müddət əvvəl DTX əməkdaşları tərəfindən 2 İŞİD üzvü öldürülmüşdü. DTX-nin 2 ay əvvəl keçirdiyi əməliyyatla bağlı yaydığı məlumatda zərərsizləşdirilən şəxslərin Azərbaycanda terror əməlləri planlaşdırdıqları xüsusi vurğulanırdı.

Bir müddət əvvəl isə DTX rəisi, general-leytenant Mədət Quliyev mətbuata açıqlamasında Azərbaycanı terror təhdidlərindən qorumaq üçün bütün preventiv addımların atıldığını deyib.musavat.com/