Hüseyn Nihal Atsız (Atsız), 12 Yanvar 1905də İstanbulda Kadıköydə doğuldu. Atası dəniz (dəniz) zabiti Nail bəy, anası Fatma Zəhra Xanımdır. Təhsilini Kadıköydəki müxtəlif məktəblərdə, orta təhsilini Kadıköy və İstanbul sultanilerinde etdi. Buradan məzun olunca Hərbi Terbiye'ye yazıldı. Bu məktəb 3. sınıfında ikən, Ərəb əslli bir zabitə salam verməyi rədd etdiyi üçün məktəbdən çıxarıldı. Daha sonra İstanbul Darülfünunu (Universiteti) Ədəbiyyat Fakültəsinə yazıldı. Bu fakültədən 1930-ci ildə məzun olunca, Türkiyyat İnstitutunda, müəllimi Köprülüzade M.Fuat Beyin assistenti oldu. Ancaq digər müəllimi Zeki Velidi (Togan) Beyin Türk Dil Qurultayında məruz qaldığı hücumlara reaksiya olaraq çəkdiyi teleqraf səbəbiylə asistanlıktan çıxarıldı (1933).

Atsız, əvvəl Malatya Ortaokulu'nda Türkçe, daha sonra Edirne Liseyində Ədəbiyyat hocalığına təyin edildi. Ədirnədə ikən Orhun jurnalını nəşr (1933-1934). Bu jurnal, daha əvvəl yenə özünün nümayiş Atsız Mecmua'nın (1931-1932) davamı xüsusiyyətində. Hər iki jurnal də Türkçülük idealını gücləndirmək və yaymaq məqsədiylə çıxarılmışdı. Ancaq dil, ədəbiyyat, tarix, halkbilim, yazım mövzularındakı yazılar və şeirlər də bu jurnallarda iştirak edirdi. Orhun'un 9.sayısındaki, rəsmi tarix tezisini tənqid edən bir yazı səbəbiylə jurnal bağlanıldı. Atsız da nazirlik əmrinə alındı.
Nihal Atsız , bundan sonra dörd il qədər Deniz Çatlı Hazırlama Məktəbində Türkçe müəllimliyi etdi . 1938-ci ildə bu işindən də uzaqlaşdırıldı . Özünə rəsmi xidmət qapısı bağlanınca Şəxsi Yuca Ölkə və Boğaziçi liseyləri kimi məktəblərdə müəllimlik etdi . " Türk tarixi Üzərində Toplamalar " və " Türk ədəbiyyatı tarixi " adlı elmi kitabların yanında bir çox broşura nümayiş etdi. O dövrün sol düşüncəsinə qarşı şiddətli bir fikir mübarizəsinə girişdi. Tanrıdağ , Çınaraltı kimi milliyyətçi jurnallarda yazılar yazdı . 1943-cü ildə Orhun'u yenidən nümayiş etdi. Bu jurnalın 15-16 . ədədlərində dövrün baş naziri Şükrü Saracoğlu'na xitab olaraq nümayiş açıq məktublarda , Milli Təhsil Naziri Hasah - Ali Yücel'in istefasını istədi .
Atsız’ın Yücel’i eleştirisinin sebebi ise “Milli Eğitim Bakanlığı’nda tek taraflı bir kadrolaşma”dır. Bu yazıların bazılarında muarızlarına sert eleştirilerde bulunan Atsız, sonunda Sabahattin Ali’nin açtığı hakaret davasıyla yargılanmaya başlar. Ve yine bu davayla birlikte Orhun dergisi kapatılır. Atsız-Sabahattin Ali davası büyük yankılar uyandırır. Öğrenci olayları ve gösteriler başgösterir bunun hemen akabinde de Atsız ve 22 arkadaşı hakkında “hükümet darbesine teşebbüs” suçlaması ile yargılandı. Askeri mahkeme, Türkçülerin birçoğunu çeşitli cezalara çarptırdı. Atsız da 6 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırıldı. Ancak, Askeri Yargıtay bu kararları bozdu. Yeniden görülen dava sonucunda bütün Türkçüler ve bu arada Atsız da beraat ettiler. Ancak, Atsız, uzun süre öğretmenlik mesleğine dönemedi. Türkiye Yayınevi’nde çalıştı ve önemli Osmanlı tarihlerinin neşirlerini hazırladı.

Tek parti iktidarının son yıllarında, fakülteden sınıf arkadaşı Prof Dr.Tahsin Banguoğlu’nun Milli Eğitim Bakanlığı zamanında yeniden öğretmenliğe tayin edildi. Fakat, kendisine öğretmenlik hakkı tanınmadı ve Süleymaniye Kütüphanesi’nde uzman olarak görevlendirildi.

1950-1951 öğretim yılının başında Haydarpaşa Lisesi edebiyat öğretmenliğine getirilen Atsız, burada iki yıl görev yaptı. Bu defa da, 3 Mayıs’ın kutlanması için Ankara’da verdiği bir konferans nedeniyle öğretmenlikten alındı ve Süleymaniye Kütüphanesi’ndeki görevine iade edildi (1952). Burada 17 yıl çalıştıktan sonra 1969’da emekliye ayrıldı. Atsız, 11 Aralık 1975’te vefat etti.
teref.az