Köktürk Kağanlığı’nın üçüncü kağanı Mukan Kağan'ın kızı, Köktürk Tengrikeni ve Çin İmparatoriçesidir.
Tengriken Aşina (Asena); Türkistan’daki Türk boylarının büyük çoğunluğunu egemenliği altında toplayan ve o tarihe kadar bu bölgeye hükmeden Avar Kağanlığı'nı yıkarak onları ortadan kaldıran, Çin’e Köktürk üstünlüğünü kabul ettirirken aynı zamanda Köktürk Kağanlığını da döneminin en güçlü devletlerinden biri hâline getiren Mukan Kağan’ın üçüncü kızıdır.
Köktürk Tengrikeni Aşina'nın Çin sarayına imparatoriçe olarak gitmesinin temel gayesi, Batı Wei İmparatorluğu ile Köktürk Kağanlığı arasında barışı tesis etmek olmuştur.
Kaynaklar İmparatoriçe Aşina hakkında, “İmparatoriçe Asena, siması güzel, edalı, zarif ve çok iyi yetişmiş asil biriydi" diye bahsetmişlerdir. Çin imparatorunun ölümünden sonra tahta çıkan üvey oğlu döneminde de imparatoriçe olarak kendisine saygı duyulmaya devam edilmiştir.
23 Nisan 582’de ölen Tengriken Aşina 32 yaşında vefat ettiğinde İmparator’un yanına imparatoriçe unvanıyla gömülmüştür. Mezarı ortaya çıkarıldıktan sonra ona ait bir mühür ve mezar kitabesi de bulunmuştur. İmparatoriçenin mührü efsanevi "Tek Boynuzlu" geyiktir.
Tengriken Asena, Çin tarihinde Çin sarayına gelin giden ve imparatordan sonra devletin yönetiminde görev alarak bir imparatoriçenin alabileceği bütün unvanları alan, imparatorluk mührüne sahip olan ve en yüksek makamlara getirilen kuvvetli bir Türk kadını olarak Türk tarihinde özel bir yere sahip olmuştur.
Metni hazırlayan Betül Ekiz'e teşekkür ederiz.
TEREF